بررسی لایحه بودجه سال 1402 کل کشور (58): تحلیل و ارزیابی اعتبارات برنامه های کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی

نویسندگان

1 سرپرست گروه آسیب های اجتماعی دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

2 پژوهشگر گروه آسیبهای اجتماعی دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

3 سرپرست گروه حمایتهای اجتماعی و ایثارگران دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

4 کارشناس گروه آسیب های اجتماعی دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

چکیده

در لایحه بودجه سال 1402 کل کشور بر حسب عناوین و ردیف های نشان دار در این لایحه به نظر می رسد مبلغ 5.062 میلیارد تومان اعتبار برای برنامه های پیشگیری، کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی پیش بینی شده است. در این لایحه، ردیف اعتباری برنامۀ کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی از ذیل سازمان امور اجتماعی به جدول ردیف های متفرقه است. اقدامی که بر خلاف اصول و قواعد مورد انتظار در نظام بودجۀ ریزی از جمله شفافیت، عملیاتی بودن و نظارت پذیری بوده و می توان آن را به منزلۀ در اولویت نبودن این برنامه برای دولت تعبیر و تفسیر نمود. مسئله بعدی افزایش سهم اعتبارات تملک دارایی (76 درصد) از سرجمع اعتبارات برنامه کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی است. این در حالی است که بخش عمده برنامه های حوزۀ پیش گیری، کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی ماهیت هزینه ای دارند و این اقدام به منزله غلبه نگاه محرومیت زدایی به حوزه آسیب های اجتماعی است. در حالی که این دو حوزه اگرچه مرتبط لکن متفاوت از یکدیگرند. موضوع دیگر، حذف اعتبارات هدفمندی در حوزه کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی از ذیل تبصره «14» ماده واحده است. هرچند عملکرد قانون بودجۀ سال 1401 در این زمینه بسیار نامطلوب بوده است؛ لکن، به موجب مادۀ (7) قانون هدفمندی یارانه ها امکان هزینه کرد منابع هدفمندی در حوزه کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی وجود دارد. این در حالی است که براساس اصول ارزیابی مصرح در قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی (1383) به عنوان شاخصی برای ارزیابی کیفیت خدمات اجتماعی ارائه شده در حوزه آسیب های اجتماعی بایستی افزود، اعتبارات پیش بینی شده برای کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی از جامعیت، کفایت، فراگیری، پایداری منابع مالی و نظارت و اثربخشی لازم برخودار نیستند.