اظهارنظر کارشناسی درباره: «طرح دوفوریتی الحاق یک تبصره به ماده (۳۲) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی»

نوع گزارش : گزارش های تقنینی

نویسنده

مدیر گروه حقوق اداری و نهادهای اساسی دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

10.22034/report.mrc.2024.1403.32.8.20241

چکیده

بر اساس ماده (۳۲) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، برخی از مقامات برای داوطلبی در انتخابات باید حداقل شش ماه پیش از ثبت نام از سمت خود استعفا دهند. این فرآیند از هشت ماه قبل با اعلام مشاغل همتراز توسط سازمان اداری و استخدامی آغاز می شود. در انتخابات میان دوره ای که برای حوزه های فاقد نماینده همزمان با دیگر انتخابات برگزار می شود، محدودیت زمانی ایجاد شده، مانع اجرای دقیق قانون انتخابات مجلس می گردد.
برای حل این مشکل، طرحی برای الحاق یک تبصره به ماده (۳۲) ارائه شده که بر اساس آن، زمان استعفا و اجرای احکام این ماده در انتخابات میان دوره ای تا پایان مهلت پیش ثبت نام (طبق ماده ۵۴) تعیین می شود. این تغییر زمان بندی، فرصت لازم برای استعفا و جایگزینی افراد مستعفی را فراهم می کند و امکان داوطلبی افراد مشمول ماده (۳۲) را تضمین می نماید.
مصوبه کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها با این اصلاحات، اجرای دقیق و به موقع زمان بندی ها در انتخابات میان دوره ای و حفظ حقوق داوطلبان را ممکن می سازد و تصویب آن مورد پیشنهاد است.

گزیده سیاستی

 مصوبه کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها، در خصوص تغییر زمان استعفا و دیگر مهلت های مذکور در ماده(32) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، در راستای اجرای دقیق و به موقع زمانبندی ها در انتخابات میان دوره ای مجلس و حفظ حقوق داوطلبان بوده و تصویب آن مورد پیشنهاد است.

موضوعات

1. چکیده

بر اساس ماده (۳۲) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، برخی از مقامات برای داوطلبی در انتخابات باید حداقل شش ماه پیش از ثبت‌نام از سمت خود استعفا دهند. این فرآیند از هشت ماه قبل با اعلام مشاغل همتراز توسط سازمان اداری و استخدامی آغاز می‌شود. در انتخابات میان‌دوره‌ای که برای حوزه‌های فاقد نماینده همزمان با دیگر انتخابات برگزار می‌شود، محدودیت زمانی ایجاد شده، مانع اجرای دقیق قانون انتخابات مجلس می‌گردد.

برای حل این مشکل، طرحی برای الحاق یک تبصره به ماده (۳۲) ارائه شده که بر اساس آن، زمان استعفا و اجرای احکام این ماده در انتخابات میان‌دوره‌ای تا پایان مهلت پیش‌ثبت‌نام (طبق ماده ۵۴) تعیین می‌شود. این تغییر زمان‌بندی، فرصت لازم برای استعفا و جایگزینی افراد مستعفی را فراهم می‌کند و امکان داوطلبی افراد مشمول ماده (۳۲) را تضمین می‌نماید.

مصوبه کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها با این اصلاحات، اجرای دقیق و به‌موقع زمان‌بندی‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای و حفظ حقوق داوطلبان را ممکن می‌سازد و تصویب آن مورد پیشنهاد است.

 

2.مقدمه

در انتخابات مجلس شورای اسلامی یکی از مراحل و فرایندهایفرآیندهای آن مطابق ماده (۳۲) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، استعفای برخی از مقامات و شاغلین از جایگاه و پستمقام و شغلشان می‌باشد. این مقامات و شاغلین در صورتی می‌توانند داوطلب نمایندگی مجلس شورای اسلامی باشند که شش ماه قبل از ثبت‌نامثبت نام از سمت و شغل خود استعفا داده باشند. البته این فرایندفرآیند (استعفا) از هشت ماه قبل از ثبت‌نامثبت نام با اعلام اطلاعیه فهرست مشاغل هم‌تراز از سوی سازمان اداری و استخدامی کشور، آغاز می‌شود. لذا با توجه به دیگر زمان‌بندی‌هازمانبندی‌ها در حدود یک سالیکسال قبل از روز اخذ رأی می‌بایست این اقدامات انجام شود.

انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس مطابق ماده (۴)قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی [۱] همزمان با یکی از انتخابات ریاست‌جمهوریریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری یا شوراهای اسلامی شهر و روستا برگزار می‌شود. در واقع این انتخابات برای تعیین نماینده در حوزه‌های انتخابیه‌ای است که به هر دلیل فاقد نماینده می‌باشند. 

سال ۱۴۰۴ نیز با توجه به برگزاری انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در سراسر کشور، انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی نیز برای تعدادی از حوزه‌های انتخابیه که فاقد نماینده می‌باشند نیز برگزار خواهد شد.

بنابر مراتب فوق و با توجهعنایت به نکات مطرح شده و اینکه برخی از علل برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی مانند فوت و استعفای نماینده ممکن است در کمتر از زمان لازم برای برگزاری انتخابات و استعفای مقامات در اجرای ماده (۳۲) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی رخ دهد، عملاً امکان برگزاری انتخابات مطابق زمانبندی‌های ذکر شده در قانون انتخابات مجلس وجود ندارد. لذا برای رفع این اختلال و برای برگزاری دقیق و به موقع همه فرآیندهای مذکور در قانون انتخابات، طرح الحاق یک تبصره به ماده (۳۲) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی به شماره ثبت 236 اعلام وصول شده است. در ادامه به بررسی مصوبه کمیسیون امورداخلی کشور و شوراها خواهیم پرداخت.

 

3. بررسی مصوبه کمیسیون

کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در اصلاح ماده (۳۲) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی یک تبصره به شرح زیر به این ماده الحاق کرده است:

«تبصره ۸ - در انتخابات میان دوره‌ای، زمان استعفا و رعایت احکام این ماده تا پایان مهلت پیش ثبت نام مقرر در ماده ۵۴ این قانون می باشد.

این قانون از زمان تصویب لازم الاجراست.»

در ماده (۳۲) قانون و تبصره‌‌های آن چند مهلت زمانی ذکر شده است. اول اعلام مشاغل همتراز بندهای «۱» و «۲» و «۳» ماده (۳۲) توسط سازمان اداری و استخدامی کشور هشت ماه قبل از آغاز ثبت‌نام؛ دوم استعفاء اشخاص حداقل شش ماه قبل از ثبت نام از سمت خود؛ سوم جایگزینی فرد مستعفی از مقام یا پست و اشتغال فرد جدید حداکثر به مدت یک‌ماه از زمان قبول استعفا.

در ماده (۵۴) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز مهلت هفت روزه‌ای برای پیش ثبت‌نام داوطلبان در نظر گرفته شده است. در این مدت داوطلبان با مراجعه به سامانه اعلامی از سوی وزارت کشور صدور گواهی و مدارک موضوع این ماده را از دستگاه‌ها و مراجع ذی‌صلاح قانونی درخواست نمایند. یکی از این دستگاه‌ها سازمان اداری و استخدامی کشور است که باید نسبت به مفاد ماده (۳۲) قانون انتخابات در مورد اشخاص نظر دهد. و نسبت به صدور گواهی مربوط اقدام نماید. لذا فرصت پیشنهادی در مصوبه کمیسیون این بوده که تا پایان مهلت مقرر هفت روزه مقرر در ماده (۵۴) استعفاها انجام شوداستعفا صورت گیرد تا سازمان اداری و استخدامی نیز بتواند در خصوص استعلام مربوط پاسخ مقتضی را به وزارت کشور اعلام کند.

 در مصوبه کمیسیون ذکر شده است که مهلت استعفاها و دیگر زمان‌های مربوط تا پایان مهلت پیش‌ثبت‌نام موضوع ماده (۵۴) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی خواهد بود. طبق این مصوبه، زمان‌بندهای مذکور تا انتهای مهلت هفت روزه پیش‌ثبت‌نام بوده و کلیه اقدامات مربوط به آن اعم از استعفا و پذیرش و جایگزینی فرد جدید در سمت فرد مستعفی می‌بایست باید تا پایان مهلت پیش‌ثبت‌نام که از سوی وزارت کشور انجام می‌شود، صورت پذیرد. این مصوبه موجب خواهد شد که در صورتی کهچنانچه اسباب انتخابات میان‌دوره‌ای فراهم شده باشد، اشخاص موضوع ماده (۳۲) بتوانند از زمان اعلامشروع فرآیند انتخابات تا قبل از پیش‌ثبت‌نام استعفا داده و اعلام داوطلبی نمایند. لذا در انتخابات میان‌دوره‌ای با توجه به توضیحات فوق الذکر و فرصت کم برای برگزاری آن، تمامی زمان‌بندی‌های انتخابات به درستی اجرا شده و حقوق داوطلبانی که حضورشان و داوطلبی آنان نیازمند استعفا می‌باشد، حفظ خواهد شد. لذا با توجه به مطالب بیان شدهبنابراین تصویب کلیات و جزئیات مصوبه کمیسیون مورد تاییدپیشنهاد می‌باشد.

 

3. نتیجه‌گیری

مصوبه کمیسیون در راستای رفع خلا قانونی در مورد زمان استعفای مقامات مذکور در ماده (۳۲) برای انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی است و تصویب آن مورد پیشنهاد می‌باشد.

 

موافق به شرط اصلاح

مخالف

موافق

شماره ماده

 

 

ماده واحده

 

متن اصلاحی

اظهار نظر کارشناسی

موافق به شرط اصلاح

مخالف

موافق

مصوبه کمیسیون

شماره ماده

 

مصوبه کمیسیون در راستای رفع خلا قانونی در مورد زمان استعفای مقامات مذکور در ماده (۳۲) برای انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی است و تصویب آن مورد پیشنهاد می‌باشد.

 

 

√  

«تبصره ۸ - در انتخابات میان دوره‌ای، زمان استعفا و رعایت احکام این ماده تا پایان مهلت پیش ثبت نام مقرر در ماده ۵۴ این قانون می باشد.

این قانون از زمان تصویب لازم الاجراست.»

ماده واحده

 

۱. قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی.