نوع گزارش : گزارش های تقنینی
نویسنده
کارشناس گروه ورزش، میراث فرهنگی و گردشگری دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
چکیده
لایحه نظام جامع باشگاه داری در جمهوری اسلامی ایران با شماره ثبت ۷۰۸ در تاریخ۱۴۰۰/۰۵/۰۶ اعلام وصول شد. این لایحه ابتدا در تاریخ ۱۴۰۰/۰۴/۲۰ بنابه پیشنهاد وزارت ورزش و جوانان به تصویب هیئت وزیران رسید که به منظور ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی، تقویت قوای جسمانی، روحیه جوانمردی و تحقق سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی و تکالیف مقرر در قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان مصوب ۱۳۹۹/۰۶/۱۶، برای طی تشریفات قانونی توسط دولت محترم وقت به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد و بررسی جزئیات آن در کمیته تخصصی در بازه زمانی اردیبهشت تا خردادماه سال ۱۴۰۲ منجر به اصلاحاتی در طرح شد که سرانجام در تاریخ ۱۴۰۲/۰۳/۰۸ مصوبه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی را دریافت کرد.
اصلاحات صورت گرفته در کمیسیون فرهنگی به شکلی بود که از ۱۵ ماده و ۳ تبصره و ۴ فصل لایحه به ۲۳ ماده و ۱۴ تبصره و ۶ فصل تغییر یافت. از نظر محتوایی متن مصوبه در حوزه های حمایت ها و تسهیلات و همچنین نظارت بر فعالیت باشگاه های ورزش تقویت شده است. بنابراین ایرادهای وارده به متن لایحه به شکل مطلوبی برطرف شده است. برای بهبود جزئیات مصوبه لازم است تا بند «الف» ماده (۴) با موضوع وظایف ارکان، بند «۲» ماده (۸) با موضوع رعایت الزامات فرهنگی و ماده (۲۲) با موضوع تدوین آیین نامه اصلاحات جزئی صورت گیرد. در حوزه مغایرت با قانون اساسی، ماده (۸) مغایر اصل (۵۷) و ماده (۲۱) مغایر با اصل (۸۵) قانون اساسی است. ماده (۱۷) به دلیل اصل (۱۱۰) و سیاست های کلی نظام قانونگذاری اخذ تدابیر فرماندهی کل نیروهای مسلح را به عنوان پیش نیاز نیاز دارد. بنابراین جزئیات مصوبه کمیسیون فرهنگی پس از اعمال اصلاحات، مورد تأیید است.
گزیده سیاستی
مصوبه کمیسیون فرهنگی در مورد لایحه جامع باشگاهداری، موجب تقویت محتوای آن شده است. از آن جهت که این مصوبه بخش مهمی از مشکلات ساماندهی و نظارت بر باشگاههای ورزشی را برطرف میکند، کلیات آن مورد تأیید است. جزئیات این مصوبه با اعمال اصلاحات در بند «الف» ماده (۴) با موضوع وظایف ارکان، بند «۲» ماده (۸) با موضوع رعایت الزامات فرهنگی و ماده (۲۲) با موضوع تدوین آییننامه و رفع ایرادهای قانون اساسی و ابهامهای وارده مواد ( 5، 8 و9) مورد تأیید است.
کلیدواژهها
موضوعات
خلاصه مدیریتی
مسئله اصلی
لایحه نظام جامع باشگاهداری در راستای سازماندهی و نظاممند کردن یکی از بنیادیترین مسائل ورزش کشور است که تصویب و اجرایی شدن آن میتواند موجبات توسعه ورزش جمهوری اسلامی ایران را رقم زند. امروزه بیشتر باشگاههای ورزشی کشور در راستای ارائه خدمات ورزشی سلامتمحور مشغول به فعالیت هستند و نبود نظام و قانون مشخصی که حامی و تسهیلگر امور مرتبط با این بخش باشد، موجب آسیبهایی برای آنها بوده است. از طرفی در فقدان چنین قانونی، سایر باشگاههایی که در لیگهای حرفهای فعالیت دارند نیز در طول سالیان متمادی دچار برخی از چالشهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شدهاند که تهیه و تصویب قانونی جامع میتواند به توسعه درآمدهای پایدار که درنهایت موجبات توسعه ورزش و سلامت آحاد جامعه را نیز در پی دارد، بینجامد.
نقاط قوت و ضعف طرح و لایحه
مصوبه کمیسیون فرهنگی در مورد لایحه نظام جامع باشگاهداری در جمهوری اسلامی ایران شامل تغییراتی بهشرح ذیل است:
پیشنهادهای مرکز پژوهشها
لایحه نظام جامع باشگاهداری ازآنجاکه میتواند موجب سازماندهی وضعیت باشگاههای عمومی و حرفهای و همچنین سبب ارتقای بنیانهای ورزشی کشور شود، دارای اهمیت است. بنابراین تهیه و تصویب این لایحه، یکی از ملزومات اصلی در ساختار تربیت بدنی و ورزش کشور است و میتواند چالشها و نابسامانیهای باشگاههای ورزشی جمهوری اسلامی ایران را برطرف کند. درحالحاضر حدود 30000 باشگاه ورزشی فعال در کشور در حال فعالیت هستند [3] که اکثر آنها نیز در راستای ارائه خدمات عمومی ورزشی در جامعه در حال فعالیت هستند. لذا نظاممند کردن فعالیتهای باشگاههای ورزشی عمومی و حرفهای و همچنین ارائه تسهیلات و مشوقهای کارآمد برای تمامی ارکان این حوزه میتواند زمینههای توسعه ورزش کشور را فراهم آورد.
لایحه نظام جامع باشگاهداری در جمهوری اسلامی ایران درحالی مصوبه کمیسیون فرهنگی را دریافت کرده است که یکی از مهمترین اقدامات در این حوزه ساماندهی باشگاهداری است. هرچند عمده اهداف لایحه در قید خدمت به ورزش حرفهای است و میتوانست از جهت جامعیتی که مدنظر عنوان لایحه است به سایر ابعاد ورزش مثل ورزش همگانی نیز توجه کند، اما مصوبه کمیسیون فرهنگی موجب شده بخش مهم از کمبودهای لایحه برطرف شود. برای مثال افزودن فصلهای جدید 5 و 6 با موضوع رسیدگی به فعالیت باشگاهها موضوع ساماندهی فعالیتهای این حوزه را برطرف کرده است. در ادامه ارزیابی مواد گزارش شده از کمیسیون فرهنگی مورد بررسی قرار خواهد گرفت:
جدول 1. ارزیابی مواد گزارش کمیسیون به صحن مجلس
شماره ماده |
موافق |
مخالف |
موافق بهشرط اصلاح |
ارجاع به کمیسیون |
توضیحات کارشناسی |
1 |
* |
|
|
|
|
2 |
* |
|
|
|
|
3 |
* |
|
|
|
|
4 |
|
|
* |
|
در بند «الف» ماده (4) لایحه با موضوع تنفیض وظایف محول شده وزارت ورزش و جوانان در بند «الف» ماده (4) قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان مصوب (1399/06/16) و استثنا کردن اجزای «۱۳، ۱۴ و ۲۴» با موضوعات مطرح ذیل آن جایز نیست؛ چراکه لازمه همکاری، هماهنگی، حمایت، نظارت و توسعه مؤثر در جهت پیشبرد امور باشگاهها را فراهم میسازد. لذا بند «الف» ماده (۴) لایحه حاضر بهشرح ذیل اصلاح میشود: وظایف احصا شده مندرج در بند «الف» ماده (4) قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان مصوب (6/16/ 1399) بهجز اجزای «2، 11، 17 و 15». |
5 |
|
|
|
* |
بند «۱» عبارت «ادیان رسمی» مغایر اصل (۱۲) است. تنها دین رسمی کشور، دین اسلام است و باید از عبارت «ادیان شناخته شده در قانون اساسی» استفاده شود. بند «۲» نیز عبارت «اعتقاد» بهدلیل عدم امکان احراز، باید به عبارت «التزام عملی» تغییر کند. در بند «۳» عبارت «سوءسابقه سیاسی و اعتقادی و اخلاقی» مبهم و غیرقابل احراز و با توجه به بند قبل درباره التزام عملی به قانون اساسی، زائد است. عبارت «کیفری» به محکومیت مؤثر اضافه شود. در بند «۴» عبارت «توان» مبهم است. |
6 |
* |
|
|
|
|
7 |
* |
|
|
|
|
8 |
|
|
* |
|
در تبصره «2» ماده (8) لایحه حاضر باشگاهها موظف به رعایت الزامات فرهنگی و اجتماعی طبق قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان هستند که لازم است در این راستا به پیوست نظامنامه فرهنگی ورزش کشور با اصلاحات و الحاقات بعدی مصوب (1395/03/25) شورایعالی انقلاب فرهنگی نیز ملزم شوند؛ لذا تبصره «2» ماده (8)لایحه بهشرح ذیل اصلاح میشود: باشگاهها موظف به رعایت الزامات فرهنگی و اجتماعی طبق قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان مصوب (1399/6/16) و نظامنامه فرهنگی ورزش کشور با اصلاحات و الحاقات بعدی مصوب (1395/03/25) شورایعالی انقلاب فرهنگی هستند. در صدر ماده، قوانین و مقررات مربوطه مبهم است. تبصره «۳» با توجه به اینکه شورای فرهنگ عمومی کشور از شوراهای ذیل شورایعالی انقلاب فرهنگی است و این تبصره برای این شورا تکلیف ایجاد میکند مغایر اصل (۵۷) است. |
9 |
|
|
|
* |
ماده و تبصره آن بهدلیل عدم تعیین ضوابط مغایر اصل (۸۵) است. |
10 |
* |
|
|
|
|
11 |
* |
|
|
|
|
12 |
* |
|
|
|
|
13 |
* |
|
|
|
|
14 |
* |
|
|
|
|
15 |
* |
|
|
|
|
16 |
* |
|
|
|
|
17 |
|
|
* |
|
این ماده نیازمند اخذ تدابیر فرماندهی کل نیروهای مسلح و مستند به سیاستهای کلی نظام قانونگذاری و اصل (۱۱۰) است. |
18 |
* |
|
|
|
|
19 |
* |
|
|
|
|
20 |
* |
|
|
|
|
21 |
|
|
|
* |
این ماده مغایر اصل (۸۵) است. تعیین ضوابط لغو پروانه در صلاحیت قانونگذار بوده و احاله آن به آییننامه مغایر قانون اساسی است. |
22 |
|
|
* |
|
در ماده (22) با موضوع تدوین آییننامه اجرایی این قانون به اهمیت تحقق و اختصاص حقوق ناشی از حق پخش رسانهای (که یکی از عمده منابع درآمدی باشگاههاست) اشاره شده است و با وجود تأکید مکرر احکام در اینخصوص، اما تاکنون همکاری و اقدام لازم در این خصوص صورت نگرفته است. لذا لازم است تا بهطور ویژه در آییننامه اجرایی که پس از لازمالاجرا شدن این قانون تهیه میشود، بستر شفافیت این حوزه فراهم شود. درج دقیق موضوعات قراردادهای ورزشی فیمابین اشخاص حقیقی و حقوقی (اعم از مربیان، ورزشکاران داخلی و خارجی و...)، ارائه تسهیلات لازم و اتحادیههای باشگاههای ورزشی که جزء ارکان کلیدی این قانون خواهند بود، در موارد لازم به درج در آییننامه لازم بهنظر میرسد. ازاینرو ماده (۲۲) بهشرح ذیل اصلاح میشود: آییننامه اجرایی این قانون ظرف مدت 6 ماه پس از لازمالاجرا شدن این قانون با تأکید بر شفافیتهای حقوقی، مالی و اجرایی در موضوع حق پخش رسانهای، اتحادیه باشگاههای ورزشی، ارائه تسهیلات و موضوع قراردادهای ورزشی فیمابین اشخاص حقیقی و حقوقی (اعم از مربیان، ورزشکاران داخلی و خارجی و...) توسط وزارت ورزش و جوان تدوین میشود و به تصویب هیئتوزیران میرسد. |
23 |
* |
|
|
|
|
اصلاحیه اول:
در بند «الف» ماده (4) مصوبه کمیسیون فرهنگی با موضوع تنفیذ وظایف محول شده وزارت ورزش و جوانان در بند «الف» ماده (4) قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان مصوب (1399/06/16) و استثنا کردن اجزای «۱۳، ۱۴ و ۲۴» با موضوعات مطرح ذیل آن جایز نیست؛ چراکه ظرفیت همکاری، هماهنگی، حمایت، نظارت و توسعه مؤثر در جهت پیشبرد امور باشگاهها را فراهم میسازد. لذا بند «الف» ماده (4) لایحه لازم است تا مورد بازبینی و اصلاح قرار گیرد.
اصلاحیه دوم:
در تبصره «۲» ماده (۸) مصوبه کمیسیون فرهنگی، باشگاهها موظف به رعایت الزامات فرهنگی و اجتماعی طبق قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان میباشند که لازم است در این راستا به مصوبه اولویتها و اقدامات اساسی حوزه فرهنگی ورزش کشور (نظامنامه فرهنگی ورزش کشور) مصوب 1395/3/25 شورایعالی انقلاب فرهنگی نیز ملزم شوند.
اصلاحیه سوم:
در ماده (۱۸) به حقوق ناشی از حق پخش رسانهای (که یکی از عمده منابع درآمدی باشگاههاست) اشاره شده است. با وجود تأکید مکرر احکام در اینخصوص، اما تاکنون همکاری و اقدام لازم در این خصوص صورت نگرفته است. لذا لازم است تا بهطور ویژه در ماده (۲۲) با موضوع تدوین آییننامه اجرایی بستر شفافیت برای این حوزه فراهم شود. درج دقیق موضوعات قراردادهای ورزشی فیمابین اشخاص حقیقی و حقوقی (اعم از مربیان، ورزشکاران داخلی و خارجی و...)، ارائه تسهیلات لازم و اتحادیههای باشگاههای ورزشی که جزء ارکان کلیدی این قانون خواهند بود، در موارد لازم به درج در آییننامه لازم بهنظر میرسد.
جدول 2. خلاصه ارزیابی مواد گزارش کمیسیون به صحن مجلس
شماره ماده |
موافق |
مخالف |
موافق بهشرط اصلاح |
ارجاع به کمیسیون |
1 |
* |
|
|
|
2 |
* |
|
|
|
3 |
* |
|
|
|
4 |
|
|
* |
|
5 |
|
|
|
* |
6 |
* |
|
|
|
7 |
* |
|
|
|
8 |
|
|
* |
|
9 |
|
|
|
* |
10 |
* |
|
|
|
11 |
* |
|
|
|
12 |
* |
|
|
|
13 |
* |
|
|
|
14 |
* |
|
|
|
15 |
* |
|
|
|
16 |
* |
|
|
|
17 |
|
|
* |
|
18 |
* |
|
|
|
19 |
* |
|
|
|
20 |
* |
|
|
|
21 |
|
|
|
* |
22 |
|
|
* |
|
23 |
* |
|
|
|
لایحه نظام جامع باشگاهداری در جمهوری اسلامی ایران با شماره ثبت 708 در تاریخ 1400/05/06 اعلام وصول شد و سپس با تغییراتی در احکام این لایحه سرانجام در تاریخ 1402/03/08 مصوبه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی را دریافت کرد. اصلاحات اعمال شده توسط کمیسیون شامل تغییر مواد لایحه از 15 ماده و 3 تبصره و 4 فصل به 23 ماده و 14 تبصره و 6 فصل بوده است.
کلیات مصوبه کمیسیون فرهنگی از نظر اهمیتدار بودن این حوزه مورد تأیید است. در مورد جزئیات مصوبه حاضر موجب تقویت حوزههایی چون حمایتها و تسهیلات و همچنین نظارت بر فعالیت باشگاههای ورزشی شده و لایحه اعلام وصول شده توسط دولت را تقویت کرده است. هرچند بهنظر میرسد ماده (۴) با موضوع وظایف ارکان، ماده (۸) با موضوع رعایت الزامات فرهنگی و ماده (۲۲) با موضوع تدوین آییننامه قابلیت اصلاح را دارا هستند. بنابراین جزئیات مصوبه با اعمال اصلاحات مورد تأیید است. پیشنهادهای اصلاحی بهشرح ذیل است:
جدول 3. پیشنهادهای اصلاحی
ماده |
متن مصوبه |
متن پیشنهادی |
بند «الف» ماده (4) |
وظایف احصا شده مندرج در بند «الف» ماده (4) قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان مصوب (1399/6/16) بهجز اجزای «2، 11، 13، 14، 15، 17و24». |
وظایف احصاء شده مندرج در بند «الف» ماده (4) قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان مصوب (1399/6/16) بهجز اجزای «2، 11، ۱۵ و ۱۷» .
|
بند «۱» ماده (۵) |
متدین و دارای التزام عملی به دین مبین اسلام یا یکی از ادیان رسمی کشور |
متدین و دارای التزام علمی به دین مبین اسلام یا ادیان شناخته شده در قانون اساسی |
بند «۲» ماده (۵) |
اعتقاد به نظام جمهوری اسلامی ایران و قانون اساسی |
التزام عملی به نظام جمهوری اسلامی ایران و قانون اساسی |
بند «۳» ماده (۵) |
نداشتن هرگونه سابقه سوء در امور سیاسی، اعتقادی، اخلاقی و محکومیتهای مؤثر |
نداشتن محکومیت مؤثر کیفری |
تبصره «۲» ماده (۸) |
باشگاهها موظف به رعایت الزامات فرهنگی و اجتماعی طبق قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت میباشند. |
باشگاهها موظف به رعایت الزامات فرهنگی و اجتماعی طبق قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان مصوب(1399/6/16) و نظامنامه فرهنگی ورزش کشور با اصلاحات و الحاقات بعدی مصوب (1395/03/25) شورایعالی انقلاب فرهنگی میباشند. |
ماده (۲۲) |
آییننامه اجرایی این قانون ظرف مدت 6 ماه پس از تاریخ تصویب، توسط وزارت ورزش و جوان تدوین میشود و به تصویب هیئتوزیران میرسد. |
آییننامه اجرایی این قانون ظرف مدت 6 ماه پس از لازمالاجرا شدن این قانون با تأکید بر شفافیتهای حقوقی، مالی و اجرایی در موضوع حق پخش رسانهای، اتحادیه باشگاههای ورزشی، ارائه تسهیلات و موضوع قراردادهای ورزشی فیمابین اشخاص حقیقی و حقوقی (اعم از مربیان، ورزشکاران داخلی و خارجی و...) توسط وزارت ورزش و جوان تدوین میشود و به تصویب هیئتوزیران میرسد. |