پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در بهمن ما ه سا ل 1402 ، بخش صنعت و معدن

نوع گزارش : گزارش های راهبردی

نویسندگان

پژوهشگر گروه اقتصاد کلان و مدل سازی دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

چکیده

در بهمن ماه سال ۱۴۰۲، شاخص تولید و فروش شرکت های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۱/۹ و ۳/۴درصدی را تجربه کرده است، همچنین نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش افزایش ۱ و ۱/۶ درصدی داشته اند. به علاوه در ۱۱ ماه نخست سال۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه سال قبل شاخص تولید افزایش ۰/۵ درصدی و شاخص تولید کاهش ۱/۲ درصدی داشته اند.
در بهمن ماه سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید و فروش رشته فعالیت خودرو و قطعات کاهش ۱۶/۴ و ۱۲/۱ درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش ۴/۵ و ۲/۷درصدی داشته است. همچنین، شاخص تولید و فروش رشته فعالیت شیمیایی به جز دارو افزایش ۱۰/۶ و۱/۳ درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش ۵/۳ و ۵/۱ درصدی داشته است.
در بهمن ماه سال ۱۴۰۲ نرخ رشد ماهیانه قیمت فعالیت های صنعتی بورسی افزایش ۰/۸ درصدی داشته و همچنین رشد نقطه به نقطه با کاهش ۳/۳ واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به ۲۳/۶درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالیانه شاخص قیمت نیز در بهمن ماه سال۱۴۰۲ نسبت به ماه قبل ۰/۷ واحد درصد تغییر یافته و میزان ۲۲ درصد افزایش را نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

خلاصه مدیریتی

بیان مسئله

تحلیل روند رشد بخش صنعت از جنبه‌های مختلف، عاملی کلیدی در تحلیل‌های خُرد و کلان اقتصادی و یکی از ارکان تصمیم‌گیری در حوزه اقتصاد است. شاخص تولید بخش صنعت به‌دلیل تأثیر نوسانات سطح فعالیت صنعت بر بخش‌های دیگر اقتصاد، به‌عنوان یک شاخص مهم اقتصادی کوتاه‌مدت مورد استفاده قرار می‌گیرد. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به‌صورت ماهیانه شاخص تولید، فروش و قیمت شرکت‌های بورسی را محاسبه می‌کند. اهمیت این شاخص به‌روز، برای اقتصاد ایران که تحولات زیادی دارد بیشتر خواهد بود. زیرا بازخورد شوک‌های وارده به اقتصاد ایران و واکنش‌های سیاست‌گذاران باید در تواتر کمتر از فصل مورد رصد قرار گیرد؛ این در‌حالی است که آمار رسمی بخش حقیقی به‌صورت فصلی و با تأخیر ارائه می‌شود.

 

یافته‌های کلیدی

طی بهمن‌ماه سال 140۲، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 1/9 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 1 درصدی مواجه شدهاست. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ۱۵ رشته‌فعالیت صنعتی بورسی ۹ رشته‌فعالیت افزایش در شاخص تولید و 6 رشته‌فعالیت کاهش در شاخص تولید را تجربه کرده‌اند. رشته فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «لاستیک و پلاستیک» و «کاشی و سرامیک» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «تجهیزات برقی» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند. همچنین طی بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه قبل، رشته فعالیت‌های «غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر»، «تجهیزات برقی» و «خودرو و قطعات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های «سیمان»، «دارو» و «فلزات پایه» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند.

شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 59/3 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 9/6 درصدی مواجه شدهاست.  

طی بهمن‌ماه سال 140۲، شاخص فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 3/4 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 6/1 درصدی مواجه شدهاست. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، 7 رشته‌فعالیت افزایش در شاخص فروش و 8 رشته‌فعالیت کاهش در شاخص فروش داشته‌اند. رشته فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «کاشی و سرامیک» و «لاستیک و پلاستیک» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات» و «تجهیزات برقی» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند. همچنین در این ماه نسبت به ماه قبل، رشته‌فعالیت‌های «تجهیزات برقی»، «کاشی و سرامیک» و «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و تنها رشته‌فعالیت‌های «سیمان» و «دارو» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش ثبت کرده‌اند.

شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 12/7 درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش 2/1 درصدی مواجه شدهاست.  

در بهمن‌ماه سال 140۲ نرخ رشد ماهیانه قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی افزایش 0/8 درصدی داشته و همچنین رشد نقطه‌به‌نقطه با کاهش 3/3 واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به 23/6 درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالیانه شاخص قیمت نیز در بهمن‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل 0/7 واحد درصد تغییر یافته و میزان 22 درصد افزایش را نشانمی‌دهد.

1.مقدمه

شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی با استفاده از داده‌های ماهیانه شرکت‌های صنعتی بورسی پذیرفته شده در بورس[1] محاسبه می‌شود. در تهیه این شاخص‌ها از اطلاعات ماهیانه 322 شرکت بورسی استفاده می‌شود و علاوه‌بر اندازه‌گیری تغییرات میزان تولید، فروش و قیمت در بخش صنعت، در محاسبات ملی نیز نقش مهمی ایفا و برآوردی از تغییرات ماهیانه ارزش‌افزوده ایجاد شده را در صنایع مختلف و به‌دنبال آن در کل اقتصاد منعکس می‌کنند.

شاخص تولید صنعت بانک مرکزی و مرکز آمار ایران با تواتر فصلی و همچنین شاخص قیمت فصلی مرکز آمار و شاخص قیمت ماهیانه بانک مرکزی منتشر می‌شود، اما الزامی به انتشار شاخص فروش صنعت ندارند. از طرفی، این آمار چندین ضعف اساسی دارد که مهم‌ترین آن وقفه سه‌ماهه در انتشار داده‌ها و بعضاً متوقف شدن انتشار آنها و نداشتن تواتر ماهیانه است.

شاخص‌های ماهیانه تولید، فروش و قیمت استخراج شده از اطلاعات عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق‌بهادار تهران تا حد زیادی می‌توانند با دقت مناسب و به‌صورت به‌هنگام تحولات بخش صنعت و معدن کشور را توضیح دهند و با توجه به بررسی‌های انجام شده و تطبیق دادن این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران که به‌صورت فصلی منتشر می‌شود، مشخص‌شده، این شاخص به‌خوبی می‌تواند در وقفه انتشار این شاخص‌های رسمی، شاخص جایگزین مناسبی برای آن باشد [1]. در این مطالعه تغییرات شاخص‌های تولید، فروش و قیمت شرکت‌های صنعتی و معدنی پذیرفته شده در بورس و همچنین مهم‌ترین رشته‌فعالیت‌های آن در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲ مورد بررسی قرار گرفته است.

 

 

2.شاخص‌های تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی

در بهمن‌ماه سال 140۲، شاخص تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 1/9 و 3/4 درصدی را تجربه کرده است، همچنین نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش افزایش 1 و 6/1 درصدی داشته‌اند.

نمودار 1. شاخصهای تولید و فروش فعالیتهای صنعتی (100=1395)

نمودار 2. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش فعالیتهای صنعتی (درصد)

 

 

                                                                                                          

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

 

طی سه‌ماهه منتهی به بهمن‌ماه سال 140۲، رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخص تولید کاهش 3/9 درصدی و شاخص فروش آن کاهش 5/2 درصدی را نشان می‌دهند.

 

 

 

 

نمودار 3. رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخصهای تولید و فروش

فعالیتهای صنعتی نسبت به دوره مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

جدول 1. رشد شاخص تولید و فروش فعالیت‌های صنعتی و معدنی بورسی بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲

شاخص فروش

شاخص تولید

رشد شاخص تولید و فروش

 

رشد ۱۱ ماهه نسبت به ۱۱ ماهه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه قبل

 

رشد ۱۱ ماهه نسبت به ۱۱ ماهه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه قبل

-1.2

-3.4

6.1

0.5

-1.9

1.0

صنعت

-6.2

1.3

5.1

-1.6

10.6

5.3

شیمیایی به‌جز

 دارو

رشته‌فعالیت‌های منتخب[2] صنعت

-1.6

-0.7

5.1

1.8

0.0

-7.6

فلزات پایه

-7.9

-12.1

2.7

-1.8

-16.4

4.5

خودرو و قطعات

4.2

12.7

-2.1

12.7

59.3

9.6

معدن

مأخذ: همان.

3.شاخص‌های تولید و فروش به تفکیک رشته‌فعالیت‌های صنعتی بورسی

بهمن‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ۱۵ رشته‌فعالیت صنعتی بورسی، ۹ رشته‌فعالیت افزایش در شاخص تولید و 6 رشته‌فعالیت کاهش در شاخص تولید داشته است. رشته‌فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «شیمیایی (به‌جز دارو)» و «کاشی و سرامیک» بیشترین افزایش در شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات»، «خودرو و قطعات» و «تجهیزات برقی» بیشترین کاهش در شاخص تولید داشته‌اند.

همچنین در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ۱۵ رشته‌فعالیت صنعتی بورسی، 7 رشته‌فعالیت افزایش در شاخص فروش و 8 رشته‌فعالیت کاهش در شاخص فروش را تجربه کرده‌اند. رشته‌فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «کاشی و سرامیک» و «سیمان» بیشترین افزایش در شاخص فروش و رشته‌فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «چوب و کاغذ» و «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» بیشترین کاهش را در شاخص فروش تجربه کرده‌اند.

 

نمودار 4. رشد شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیتهای صنعتی در بهمن‌ماه سال 140۲

نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)[3]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

طی بهمن‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل، رشته‌فعالیت‌های «غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر»، «تجهیزات برقی» و «شیمیایی (به‌جز دارو)» افزایش در شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های «چوب و کاغذ»، «سیمان» و «دارو» کاهش در شاخص تولید ثبت کرده‌اند. همچنین، رشته‌فعالیت‌های «تجهیزات برقی»، «غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر» و «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» افزایش در شاخص فروش و تنها رشته‌فعالیت‌های «سیمان» و «دارو» کاهش در شاخص فروش داشته‌اند.

 

 

 

 

نمودار 5. رشد شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیتهای صنعتی در

 بهمن‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل                                                                                        (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

طی بهمن‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل رشته فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «لاستیک و پلاستیک» و «کاشی و سرامیک» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «تجهیزات برقی» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند. همچنین رشته فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «کاشی و سرامیک» و «لاستیک و پلاستیک» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات» و «تجهیزات برقی» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند.

طی بهمن‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل، رشته فعالیت‌های «غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر»، «تجهیزات برقی» و «خودرو و قطعات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های «سیمان»، «دارو» و «فلزات پایه» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند، همچنین رشته‌فعالیت‌های «تجهیزات برقی»، «کاشی و سرامیک» و «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته‌فعالیت‌های «سیمان» و «دارو» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش ثبت کرده‌اند.

 

 

نمودار 6. سهم رشتهفعالیتها از رشد شاخصهای تولید و فروش بخش صنعت

در بهمن‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

نمودار 7. سهم رشتهفعالیتها از رشد شاخصهای تولید و فروش بخش صنعت

در بهمن‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

در ادامه به بررسی رشته‌فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «شیمیایی (به‌جز دارو)» و «فلزات پایه» به‌دلیل ضریب اهمیت بالای این رشته‌فعالیت‌ها در محاسبه شاخص و همچنین رشته‌فعالیت‌های «غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر» و «دارو» به‌دلیل اثرپذیری از حذف ارز ترجیحی 4200 تومانی در واردات نهاده‌های آنها پرداخته شده‌است.

 

3-1. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت خودرو و قطعات

در بهمن‌ماه سال 140۲ شاخص تولید رشته‌فعالیت خودرو و قطعات بر‌مبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 16/4 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 4/5 درصدی داشته و همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 12/1 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 2/7 درصدی داشته است. همان‌طور که در نمودار 10 نشان داده شده‌، نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش زیر‌بخش «خودرو سواری» رشد مثبت داشته‌اند، همچنین مطابق نمودار ۱۱، نسبت به ماه مشابه سال قبل تنها شاخص فروش زیربخش «خودرو سنگین» افزایش یافتهاست.

نمودار 8. شاخصهای تولید و فروش بخش خودرو و قطعات (100=1395)

نمودار 9. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش خودرو و قطعات (درصد)

 

 

                                                                                                         

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

 

نمودار 10. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های خودرو و قطعات نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 11. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های خودرو و قطعات نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

3-2. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت شیمیایی به‌جز دارو

در بهمن‌ماه سال 140۲ شاخص تولید رشته‌فعالیت شیمیایی به‌جز دارو، بر‌مبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 10/6 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 5/3 درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 1/3 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 5/1 درصدی داشته است. مطابق نمودار ۱۴، نسبت به ماه قبل شاخص تولید تحت‌تأثیر افزایش تولید زیربخش «متانول» رشد مثبتی داشته است که ناشی از تقاضای صادراتی بوده است. همچنین، نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز افزایش شاخص تولید تحت‌تأثیر افزایش تولید زیربخش «کودها و ترکیبات نیتروژن‌دار» رشد مثبتی داشته است.

 

 

نمودار 12. شاخصهای تولید و فروش بخش شیمیایی (‌به‌جز دارو) (100=1395)

نمودار 13. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش شیمیایی (به‌جز دارو) (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

نمودار 14. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های شیمیایی به‌جز دارو نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 15. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های شیمیایی به‌جز دارو نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

۳-3. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت فلزات پایه

در بهمن‌ماه سال 140۲، شاخص تولید رشته‌فعالیت فلزات پایه بر‌مبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل بدون تغییر بوده و نسبت به ماه قبل کاهش 7/6 درصدی داشته است. در مقابل شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ناچیز 0/7 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 5/1 درصدی داشته است. مطابق نمودار ۱۸، نسبت به ماه قبل شاخص فروش تمام زیربخش‌ها افزایش و شاخص تولید تمام زیربخش‌ها به‌جز «ورق» کاهش یافته‌است.

 

نمودار 17. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش فلزات پایه (درصد)

نمودار 16. شاخصهای تولید و فروش بخش فلزات پایه (100=1395)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

نمودار 18. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های فلزات پایه نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 19. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های فلزات پایه نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

3-4. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر

در بهمن‌ماه سال 140۲، شاخص تولید رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر بر‌مبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 8/2 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 11/1 درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 1/6 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 17/7 درصدی داشته است.

مطابق نمودار 22 نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش تمام زیربخش‌ها افزایش یافته از طرفی مطابق نمودار ۲۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش شاخص تولید زیربخش‌های «روغنی‌ها» و «کیک و بیسکویت» باعث کاهش شاخص تولید شده‌است.

 

نمودار 20. شاخصهای تولید و فروش بخش غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر (100=1395)

نمودار 21. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

نمودار 22. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 23. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

3-5. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت دارو

در بهمن‌ماه سال 140۲ شاخص تولید رشته‌فعالیت دارو بر‌مبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 1/4 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 8/1 درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 0/5 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 8 درصدی داشته است. طبق نمودار ۲۶ نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش تمام زیربخش‌ها کاهش یافته‌است. از طرفی مطابق نمودار 27 نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید و فروش زیربخش «قرص و کپسول» و شاخص فروش زیربخش «فرآورده‌های تزریقی» کاهش یافته‌است.

نمودار 24. شاخصهای تولید و فروش بخش دارو (100=1395)             

نمودار 25. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش دارو (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

نمودار 26. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های دارو نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 27. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های دارو نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

4. شاخص قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی

در بهمن‌ماه سال 140۲ نرخ رشد ماهیانه[4] قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی افزایش 0/8 درصدی داشته، همچنین رشد نقطهبهنقطه[5] با کاهش 3/3 واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به 23/6 رسیده است. گفتنی است، میانگین[6] سالیانه شاخص قیمت نیز در بهمن‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل 0/7 واحد درصد کاهش داشته و میزان 22 درصد افزایش را نشانمی‌دهد.

 

 

 

نمودار 28. درصد تغییر شاخص قیمت صنعت (100=1395)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

بررسی شاخص قیمت رشته‌فعالیت‌های بورسی نشان‌می‌دهد در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲، رشته‌فعالیت‌های «فلزات پایه» و «سایر کانی غیرفلزی» بالاترین نرخ رشد ماهیانه و رشته‌فعالیت‌های «خودرو و قطعات» و «لاستیک و پلاستیک» بالاترین نرخ رشد نقطه‌به‌نقطه را تجربه کرده‌اند.

 

نمودار 29. شاخص قیمت رشته‌فعالیت‌های بورسی- بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

رشته‌فعالیت دارو در بهمن‌ماه، نرخ رشد ماهیانه منفی 2 درصدی داشته است. گفتنی است، رشد نقطه‌به‌نقطه رشته‌فعالیت دارو نسبت به ماه پیش کاهش یافته و به 10/7 درصد رسیده و میانگین سالیانه قیمت نیز 36 درصد افزایش یافتهاست.

 

نمودار 30. درصد تغییر شاخص قیمت رشته‌فعالیت دارو (100=1395)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

یکی از رشته‌فعالیت‌های دیگری که در ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۱ مشمول حذف ارز ترجیحی شد، رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر بود. بررسی روند قیمت‌ها در این رشته‌فعالیت هم بعد از گذشت چند ماه از اعمال این سیاست جالب توجه است:

مطابق نمودار 31، با حذف ارز ترجیحی مواد اولیه رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر، رشد ماهیانه شاخص قیمت این رشته‌فعالیت در اردیبهشت و خردادماه سال ۱۴۰۱ به حدود 45 و 50 درصد رسید، اما در ماه‌های بعد و پس از تخلیه اثر این شوک به‌شدت کاهش یافت، همچنین پس از افزایش در ماه‌های اخیر، در بهمن‌ماه رشد ماهیانه منفی 1/4 درصدی داشته است. از طرفی رشد نقطه‌به‌نقطه شاخص قیمت در این رشته‌فعالیت در بهمن‌ماه به 10/1 درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالیانه قیمت در این رشته‌فعالیت از فروردین‌ماه نزولی بوده و به 23 درصد رسیده است.

 

نمودار 31. درصد تغییر شاخص قیمت رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر (100=1395)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

5.شاخص‌های تولید و فروش شرکت‌های معدنی بورسی

در بهمن‌ماه سال 140۲، شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 59/3 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 9/6 درصدی مواجه شده و همچنین، شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 12/7 درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش 2/1 درصدی مواجه شده‌است. مطابق نمودار ۳۴، نسبت به ماه قبل کاهش شاخص فروش زیربخش «کنسانتره» باعث کاهش شاخص فروش شده‌است. از طرفی مطابق نمودار 35، نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش شاخص تولید زیربخش‌های «گندله» و «کنسانتره» منجر به افزایش شاخص تولید و افزایش شاخص فروش زیربخش «گندله» باعث افزایش شاخص فروش شده‌است.

 

نمودار 32. شاخصهای تولید و فروش شرکتهای معدنی بورسی (100=1395)

نمودار 33. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش شرکت‌های معدنی بورسی (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

نمودار 34. رشد شاخص‌تولید و فروش زیربخش‌های معدن نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 35. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های معدن نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

6.جمع‌بندی

شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی از اطلاعات ماهیانه 322 شرکت بورسی استخراج می‌شود و با توجه به اینکه این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار هم حرکتی مناسب دارد، با دقت زیادی می‌تواند تحولات بخش صنعت و معدن کشور را به‌صورت ماهیانه رصد کند. در این گزارش تغییرات شاخص‌های تولید، فروش و قیمت شرکت‌های صنعتی و معدنی پذیرفته شده در بورس و همچنین مهم‌ترین رشته‌فعالیت‌های آن در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲ مورد بررسی قرار گرفته است.

برآورد این گزارش نشان‌می‌دهد، طی بهمن‌ماه سال 140۲، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 1/9 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 1 درصدی مواجه شده و همچنین شاخص فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 3/4 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 6/1 درصدی مواجه شده‌است. شاخص قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی نیز نسبت به ماه مشابه سال قبل 23/6 درصد افزایش و نسبت به ماه قبل 0/8 درصد افزایش یافته‌است.

 

 

پیوست

جدول 1 پیوست. آمار مربوط به رشد تولید کل رشته‌فعالیت‌ها (نسبت به ماه مشابه سال قبل 100=1395)[7]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 2 پیوست. آمار مربوط به رشد فروش کل رشته‌فعالیت‌ها (نسبت به ماه مشابه سال قبل (100=1395)[8]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول ۳ پیوست. رشد شاخص تولید و فروش فعالیت‌های صنعتی و معدنی بورسی بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲

شاخص فروش

شاخص تولید

 

رشد ۱۱ ماهه نسبت به ۱۱ ماهه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه

مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه قبل

رشد ۱۱ ماهه نسبت به ۱۱ ماهه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه

مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه قبل

4.2

12.7

-2.1

12.7

59.3

9.6

معدن

-1.2

-3.4

6.1

0.5

-1.9

1.0

صنعت

2.0

1.6

17.7

-2.1

-8.2

11.1

مواد غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر

-14.4

-13.9

-4.0

-22.5

-21.6

-11.2

منسوجات

-15.0

-8.6

14.2

-21.7

-10.3

-12.3

چوب و کاغذ

0.3

0.2

0.3

1.7

0.8

-0.7

کک و پالایش

-6.2

1.3

5.1

-1.6

10.6

5.3

شیمیایی (به‌جز دارو)

11.0

-0.5

-8.0

14.4

1.4

-8.1

دارو

0.5

3.0

7.8

2.9

7.0

0.9

لاستیک و پلاستیک

9.3

3.7

11.6

0.9

7.6

-4.3

کاشی و سرامیک

7.2

3.5

-9.5

8.1

1.4

-11.7

سیمان

15.0

12.7

9.7

2.9

16.7

0.9

سایر کانی غیرفلزی

-1.6

-0.7

5.1

1.8

0.0

-7.6

فلزات پایه

-12.0

-6.1

17.5

-8.4

-18.6

-3.9

محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات

8.1

-3.1

32.2

6.4

-14.2

5.4

تجهیزات برقی

2.7

-33.5

-18.6

9.1

3.8

-1.0

ماشین‌آلات و تجهیزات

-7.9

-12.1

2.7

-1.8

-16.4

4.5

خودرو و قطعات

 

پینوشت

 

[1]. برای اطلاعات بیشتر به گزارش پشتیبان مرکز پژوهش‌های مجلس در‌خصوص شاخص تولید، فروش و قیمت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به شماره مسلسل 18001 مراجعه شود.

[2]. برای اطلاعات بیشتر به گزارش شاخص مدیران خرید بهمن‌ماه سال 140۲ مراجعه شود. 

https://chambertrust.ir/digital-library/publishers.html.

 

 

گزیده سیاستی

برآورد مرکز پژوهش‌های مجلس نشان‌ می‌دهد در بهمن‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل، شاخص تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی کاهش 1/9 و 3/4 درصدی را تجربه کرده است.