پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در دی ماه سال 1402 بخش صنعت و معدن

نوع گزارش : گزارش های راهبردی

نویسندگان

پژوهشگر گروه اقتصاد کلان و مدل سازی دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

چکیده

در دی ماه سال ۱۴۰۲، شاخص تولید شرکت های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۱/۹ درصدی و شاخص فروش کاهش ۱/۷ درصدی را تجربه کرده است، همچنین نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش افزایش ۴/۵ و ۱ درصدی داشته اند.
در دی ماه سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید و فروش رشته فعالیت خودرو و قطعات کاهش ۶/۴ و ۸/۵درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش ۴/۸ و۳/۱ درصدی داشته است. همچنین، شاخص تولید رشته فعالیت شیمیایی به جز دارو افزایش ۶/۱ درصدی و شاخص فروش کاهش۸/۹ درصدی را تجربه کرده و نسبت به ماه قبل افزایش ۲۹/۹ و ۲۷/۵ درصدی داشته است.
موضوع قابل توجه در دی ماه سال ۱۴۰۲، افزایش نرخ رشد ماهیانه قیمت فعالیت های صنعتی بورسی به ۲/۴ درصد است؛ رشته فعالیت های «محصولات فلزی به جز ماشین آلات و تجهیزات» و «خودرو و قطعات» بالاترین نرخ رشد ماهیانه را ثبت کرده اند، همچنین رشد نقطه به نقطه با افزایش ۳/۳ واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به ۲۶/۶ درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالیانه شاخص قیمت نیز در دی ماه سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه قبل تغییری نداشته و میزان۲۲/۷ درصد افزایش را نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

خلاصه مدیریتی

بیان مسئله

تحلیل روند رشد بخش صنعت از جنبه‌های مختلف، عاملی کلیدی در تحلیل‌های خُرد و کلان اقتصادی و یکی از ارکان تصمیم‌گیری در حوزه اقتصاد است. شاخص تولید بخش صنعت به‌دلیل تأثیر نوسانات سطح فعالیت صنعت بر بخش‌های دیگر اقتصاد، به‌عنوان یک شاخص مهم اقتصادی کوتاه‌مدت مورد استفاده قرار می‌گیرد. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به‌صورت ماهیانه شاخص تولید، فروش و قیمت شرکت‌های بورسی را محاسبه می‌کند. اهمیت این شاخص به‌روز، برای اقتصاد ایران که تحولات زیادی دارد بیشتر خواهد بود. زیرا بازخورد شوک‌های وارده به اقتصاد ایران و واکنش‌های سیاستگذاران باید در تواتر کمتر از فصل مورد رصد قرار گیرد؛ این در‌حالی است که آمار رسمی بخش حقیقی به‌صورت فصلی و با تأخیر ارائه می‌شود.

یافته‌های کلیدی

طی دی‌ماه سال 140۲، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 1/9 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 4/5 درصدی مواجه شده‌ است. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ۱۵ رشته‌فعالیت صنعتی بورسی ۹ رشته‌فعالیت افزایش در شاخص تولید و 6 رشته‌فعالیت کاهش در شاخص تولید را تجربه کرده‌اند. رشته فعالیت‌های «کاشی و سرامیک»، «سایر کانی غیرفلزی» و «لاستیک و پلاستیک» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت‌های «تجهیزات برقی»، «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «خودرو و قطعات» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند. همچنین طی دی‌ماه سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه قبل، رشته فعالیت‌های «شیمیایی (به‌جز دارو)»، «تجهیزات برقی» و «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آ‌لات و تجهیزات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های «کاشی و سرامیک»، «سایر کانی غیرفلزی» و «خودرو و قطعات» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند.

شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 41/7 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 12/5 درصدی مواجه شده‌ است.  

طی دی‌ماه سال 140۲، شاخص فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 1/7 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 1 درصدی مواجه شده‌ است. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، 7 رشته‌فعالیت افزایش در شاخص فروش و 8 رشته‌فعالیت کاهش در شاخص فروش داشته‌اند. رشته فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «سیمان» و «فلزات پایه» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته فعالیت‌های «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات»، «تجهیزات برقی» و «کک و پالایش» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند. همچنین در این ماه نسبت به ماه قبل، رشته‌فعالیت‌های «شیمیایی (به‌جز دارو)»، «تجهیزات برقی» و «فلزات پایه» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته‌فعالیت‌های «کاشی و سرامیک»، «لاستیک و پلاستیک» و «سیمان» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش ثبت کرده‌اند.

شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 42/5 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 8/5 درصدی مواجه شده‌ است.  

در دی‌ماه سال 140۲ نرخ رشد ماهیانه قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی افزایش 2/4 درصدی داشته و همچنین رشد نقطه‌به‌نقطه با افزایش 3/3 واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به 26/6 درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالیانه شاخص قیمت نیز در دی‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل تغییری نداشته و میزان 22/7 درصد افزایش را نشان‌ می‌دهد. بررسی شاخص قیمت رشته‌فعالیت‌های بورسی نشان‌ می‌دهد در دی‌ماه سال ۱۴۰۲، رشته‌فعالیت‌های «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «خودرو و قطعات» بالاترین نرخ رشد ماهیانه و رشته‌فعالیت‌های «معدن»، «خودرو و قطعات»، «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «لاستیک و پلاستیک» بالاترین نرخ رشد نقطه‌به‌نقطه را تجربه کرده‌اند.

1.مقدمه

شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی با استفاده از داده‌های ماهیانه شرکت‌های صنعتی بورسی پذیرفته شده در بورس[1] محاسبه می‌شود. در تهیه این شاخص‌ها از اطلاعات ماهیانه 319 شرکت بورسی استفاده می‌شود و علاوه‌بر اندازه‌گیری تغییرات میزان تولید، فروش و قیمت در بخش صنعت، در محاسبات ملی نیز نقش مهمی ایفا و برآوردی از تغییرات ماهیانه ارزش‌افزوده ایجاد شده را در صنایع مختلف و به‌دنبال آن در کل اقتصاد منعکس می‌کنند.

شاخص تولید صنعت بانک مرکزی و مرکز آمار ایران با تواتر فصلی و همچنین شاخص قیمت فصلی مرکز آمار و شاخص قیمت ماهیانه بانک مرکزی منتشر می‌شود، اما الزامی به انتشار شاخص فروش صنعت ندارند. از طرفی، این آمار چندین ضعف اساسی دارد که مهم‌ترین آن وقفه سه‌ماهه در انتشار داده‌ها و بعضاً متوقف شدن انتشار آنها و نداشتن تواتر ماهیانه است.

شاخص‌های ماهیانه تولید، فروش و قیمت استخراج شده از اطلاعات عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق ‌بهادار تهران تا حد زیادی می‌توانند با دقت مناسب و به‌صورت به‌هنگام تحولات بخش صنعت و معدن کشور را توضیح دهند و با توجه به بررسی‌های انجام شده و تطبیق دادن این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران که به‌صورت فصلی منتشر می‌شود، مشخص شده، این شاخص به‌خوبی می‌تواند در وقفه انتشار این شاخص‌های رسمی، شاخص جایگزین مناسبی برای آن باشد [1]. در این مطالعه تغییرات شاخص‌های تولید، فروش و قیمت شرکت‌های صنعتی و معدنی پذیرفته شده در بورس و همچنین مهم‌ترین رشته‌فعالیت‌های آن در دی‌ماه سال ۱۴۰۲ مورد بررسی قرار گرفته است.

2.شاخص‌های تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی

در دی‌ماه سال 140۲، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 1/9 درصدی و شاخص فروش کاهش 1/7 درصدی داشته ‌است، همچنین نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش افزایش 4/5 و 1 درصدی داشته‌اند.

 

 

نمودار 1. شاخصهای تولید و فروش فعالیتهای صنعتی (100=1395)

نمودار 2. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش فعالیتهای صنعتی (درصد)

 

 

                                                                                                          

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

 

طی سه‌ماهه منتهی به دی‌ماه سال 140۲، رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخص تولید کاهش 5/3 درصدی و شاخص فروش آن کاهش 6/5 درصدی را نشان می‌دهند.

 

نمودار 3. رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخصهای تولید و فروش

فعالیتهای صنعتی نسبت به دوره مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

 

 

جدول 1. رشد شاخص تولید و فروش فعالیت‌های صنعتی و معدنی بورسی دی‌ماه سال ۱۴۰۲

شاخص فروش

شاخص تولید

رشد شاخص تولید و فروش

رشد ۱۰‌ماهه نسبت به ۱۰‌ماهه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه قبل

رشد ۱۰‌ماهه نسبت به ۱۰‌ماهه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه قبل

-1.0

-1.7

1.0

0.8

1.9

4.5

صنعت

-7.0

-8.9

27.5

-2.7

6.1

29.9

شیمیایی به‌جز

 دارو

رشته‌

فعالیت‌های منتخب[2] صنعت

-1.7

3.9

0.4

2.0

8.5

1.7

فلزات پایه

-7.4

-8.5

-3.1

0.1

-6.4

-4.8

خودرو و قطعات

3.5

42.5

8.5

8.9

41.7

12.5

معدن

مأخذ: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

 

3.شاخص‌های تولید و فروش به تفکیک رشته‌فعالیت‌های صنعتی بورسی

دی‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ۱۵ رشته‌فعالیت صنعتی بورسی، ۹ رشته‌فعالیت افزایش در شاخص تولید و 6 رشته‌فعالیت کاهش در شاخص تولید داشته است. رشته‌فعالیت‌های «سیمان»، «کاشی و سرامیک» و « سایر کانی غیرفلزی» بیشترین افزایش در شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های «تجهیزات برقی»، «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «خودرو و قطعات» بیشترین کاهش در شاخص تولید داشته‌اند.

همچنین در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ۱۵ رشته‌فعالیت صنعتی بورسی، 7 رشته‌فعالیت افزایش در شاخص فروش و 8 رشته‌فعالیت کاهش در شاخص فروش را تجربه کرده‌اند. رشته‌فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «سیمان» و «فلزات پایه» بیشترین افزایش در شاخص فروش و رشته‌فعالیت‌های «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات»، «چوب و کاغذ» و «کک و پالایش» بیشترین کاهش را در شاخص فروش تجربه کرده‌اند.

 

 

نمودار 4. رشد شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیتهای صنعتی در دی‌ماه سال 140۲

نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)[3]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

طی دی‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل، رشته‌فعالیت‌های «شیمیایی (به‌جز دارو)»، «چوب و کاغذ» و «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» افزایش در شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های «کاشی و سرامیک»، «سایر کانی غیرفلزی» و «خودرو و قطعات» کاهش در شاخص تولید ثبت کرده‌اند. همچنین، رشته‌فعالیت‌های «شیمیایی (به‌جز دارو)»، «تجهیزات برقی» و «فلزات پایه» افزایش در شاخص فروش و رشته‌فعالیت‌های «لاستیک و پلاستیک»، «چوب و کاغذ» و «کاشی و سرامیک» کاهش در شاخص فروش داشته‌اند.

 

 

نمودار 5. رشد شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیتهای صنعتی در دی‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

طی دی‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل رشته فعالیت‌های «کاشی و سرامیک»، «سایر کانی غیرفلزی» و «لاستیک و پلاستیک» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت‌های «تجهیزات برقی»، «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «خودرو و قطعات» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند. همچنین رشته فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «سیمان» و «فلزات پایه» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته فعالیت‌های «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات »، «تجهیزات برقی» و «کک و پالایش» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند.

طی دی‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل، رشته فعالیت‌های «شیمیایی (به‌جز دارو)»، «تجهیزات برقی» و «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های «کاشی و سرامیک»، «سایر کانی غیرفلزی» و «خودرو و قطعات» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند، همچنین رشته‌فعالیت‌های «شیمیایی (به‌جز دارو)»، «تجهیزات برقی» و «فلزات پایه» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته‌فعالیت‌های «کاشی و سرامیک»، «لاستیک و پلاستیک» و «سیمان» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش ثبت کرده‌اند.

 

 

نمودار 6. سهم رشتهفعالیتها از رشد شاخصهای تولید و فروش بخش صنعت

در دی‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

نمودار 7. سهم رشتهفعالیتها از رشد شاخصهای تولید و فروش بخش صنعت

در دی‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

در ادامه به بررسی رشته‌فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «شیمیایی (به‌جز دارو)» و «فلزات پایه» به‌دلیل ضریب اهمیت بالای این رشته‌فعالیت‌ها در محاسبه شاخص و همچنین رشته‌فعالیت‌های «غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر» و «دارو» به‌دلیل اثرپذیری از حذف ارز ترجیحی 4200 تومانی در واردات نهاده‌های آنها پرداخته شده‌ است.

 

3-1. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت خودرو و قطعات

در دی‌ماه سال 140۲ شاخص تولید رشته‌فعالیت خودرو و قطعات بر‌مبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 6/4 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 4/8 درصدی داشته و همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 8/5 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 3/1 درصدی داشته است. همان‌طور که در نمودار 10 نشان داده ‌شده‌، نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش زیر‌بخش «خودرو سواری» رشد منفی داشته‌اند، همچنین مطابق نمودار ۱۱، نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید و فروش زیربخش «خودرو سواری» و «قطعات» و شاخص فروش زیربخش «خودرو سنگین» کاهش یافته ‌است.

نمودار 8. شاخصهای تولید و فروش بخش خودرو و قطعات (100=1395)

نمودار 9. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش خودرو و قطعات (درصد)

 

 

                                                                                                         

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

 

 

نمودار 10. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های خودرو و قطعات نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 11. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های خودرو و قطعات نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

3-2. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت شیمیایی به‌جز دارو

در دی‌ماه سال 140۲ شاخص تولید رشته‌فعالیت شیمیایی به‌جز دارو، بر‌مبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 6/1 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 29/9 درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 8/9 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 27/5 درصدی داشته است. مطابق نمودار ۱۴، نسبت به ماه قبل شاخص فروش تمام زیربخش‌ها و شاخص تولید زیربخش‌های «خوراک پالایشگاه‌ها» و «پلاستیک و لاستیک مصنوعی» افزایش یافته‌است. همچنین، نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز شاخص تولید زیربخش‌های «کودها و ترکیبات نیتروژن‌دار» و «لاستیک و پلاستیک مصنوعی» افزایش یافته، اما کاهش شاخص فروش زیربخش «خوراک پالایشگاه‌ها» منجر به کاهش شاخص فروش رشته فعالیت شیمیایی به‌جز دارو شده‌ است.  

 

نمودار 12. شاخصهای تولید و فروش بخش شیمیایی (‌به‌جز دارو) (100=1395)

نمودار 13. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش شیمیایی (به‌جز دارو) (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

نمودار 14. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های شیمیایی به‌جز دارو نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 15. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های شیمیایی به‌جز دارو نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

۳-3. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت فلزات پایه

در دی‌ماه سال 140۲، شاخص تولید رشته‌فعالیت فلزات پایه بر‌مبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 8/5 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 1/7 درصدی داشته است. در مقابل شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 3/9 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 0/4 درصدی داشته است. مطابق نمودار ۱۸، نسبت به ماه قبل افزایش شاخص تولید و فروش زیربخش«سایر» منجر به افزایش شاخص تولید و فروش شده است، همچنین طبق نمودار ۱۹، نسبت به ماه مشابه سال قبل تنها شاخص تولید و فروش زیربخش «ورق» کاهش یافته ‌است.

 

نمودار 17. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش فلزات پایه (درصد)

نمودار 16. شاخصهای تولید و فروش بخش فلزات پایه (100=1395)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

نمودار 18. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های فلزات پایه نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 19. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های فلزات پایه نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

3-4. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر

در دی‌ماه سال 140۲، شاخص تولید رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر بر‌مبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 5/8 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۱ درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 4/1 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 3/7 درصدی داشته است.

مطابق نمودار 22 نسبت به ماه قبل شاخص فروش تمام زیربخش‌ها و شاخص تولید زیربخش‌های «لبنیات» و «سایر» کاهش یافته و همچنین مطابق نمودار ۲۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید زیربخش‌های اصلی و شاخص فروش زیربخش‌های «روغنی‌ها» و «کیک و بیسکویت» کاهش یافته ‌است.

 

نمودار 20. شاخصهای تولید و فروش بخش غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر (100=1395)

نمودار 21. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

نمودار 22. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 23. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

3-5. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت دارو

در دی‌ماه سال 140۲ شاخص تولید رشته‌فعالیت دارو بر‌مبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 8/6 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 1/2 درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 1/3 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 6/9 درصدی داشته است. طبق نمودار ۲۶ نسبت به ماه قبل شاخص فروش تمام زیربخش‌ها کاهش یافته و تنها شاخص تولید «قرص و کپسول» و «سایر» افزایش یافته ‌است. از طرفی مطابق نمودار 27 نسبت به ماه مشابه سال قبل تنها شاخص تولید و فروش زیربخش «قرص و کپسول» کاهش یافته ‌است.

نمودار 24. شاخصهای تولید و فروش بخش دارو (100=1395)             

نمودار 25. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش دارو (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

نمودار 26. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های دارو نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 27. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های دارو نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

4.شاخص قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی

در دی‌ماه سال 140۲ نرخ رشد ماهیانه[4] قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی افزایش 2/4 درصدی داشته، همچنین رشد نقطهبهنقطه[5] با افزایش 3/3 واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به 26/6 رسیده است. گفتنی است، میانگین[6] سالیانه شاخص قیمت نیز در دی‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل تغییری نداشته و میزان 22/7 درصد افزایش را نشان‌ می‌دهد.

 

 

 

نمودار 28. درصد تغییر شاخص قیمت صنعت (100=1395)

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

بررسی شاخص قیمت رشته‌فعالیت‌های بورسی نشان‌ می‌دهد در دی‌ماه سال ۱۴۰۲، رشته‌فعالیت‌های «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «خودرو و قطعات» بالاترین نرخ رشد ماهیانه و رشته‌فعالیت‌های «معدن»، «خودرو و قطعات»، «محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «لاستیک و پلاستیک» بالاترین نرخ رشد نقطه‌به‌نقطه را تجربه کرده‌اند.

 

نمودار 29. شاخص قیمت رشته‌فعالیت‌های بورسی- دی‌ماه سال ۱۴۰۲

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

رشته‌فعالیت دارو در دی‌ماه، نرخ رشد ماهیانه منفی 2 درصدی داشته است. گفتنی است، رشد نقطه‌به‌نقطه رشته‌فعالیت دارو نسبت به ماه پیش کاهش یافته و به 14/8 درصد رسیده و میانگین سالیانه قیمت نیز 42 درصد افزایش یافته ‌است.

 

نمودار 30. درصد تغییر شاخص قیمت رشته‌فعالیت دارو (100=1395)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

یکی از رشته‌فعالیت‌های دیگری که در ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۱ مشمول حذف ارز ترجیحی شد، رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر بود. بررسی روند قیمت‌ها در این رشته‌فعالیت هم بعد از گذشت چند ماه از اعمال این سیاست جالب توجه است:

مطابق نمودار 31، با حذف ارز ترجیحی مواد اولیه رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر، رشد ماهیانه شاخص قیمت این رشته‌فعالیت در اردیبهشت و خردادماه سال ۱۴۰۱ به حدود 45 و 50 درصد رسید، اما در ماه‌های بعد و پس از تخلیه اثر این شوک به‌شدت کاهش یافت، همچنین پس از افزایش در ماه‌های اخیر، در دی‌ماه رشد ماهیانه مثبت 0/4 درصدی داشته است. از طرفی رشد نقطه‌به‌نقطه شاخص قیمت در این رشته‌فعالیت در دی‌ماه به 11/9 درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالیانه قیمت در این رشته‌فعالیت از فروردین‌ماه نزولی بوده و به 28 درصد رسیده است.

 

نمودار 31. درصد تغییر شاخص قیمت رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر (100=1395)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

5.شاخص‌های تولید و فروش شرکت‌های معدنی بورسی

در دی‌ماه سال 140۲، شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 41/7 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 12/5 درصدی مواجه شده و همچنین، شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 42/5 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 8/5 درصدی مواجه شده‌ است. مطابق نمودار ۳۴، نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش زیربخش‌های «کنسانتره» و «گندله» افزایش یافته ‌است. همچنین مطابق نمودار 35، نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش شاخص تولید و فروش زیربخش «گندله» منجر به افزایش شاخص تولید و فروش شده‌ است.

 

 

نمودار 32. شاخصهای تولید و فروش شرکتهای معدنی بورسی (100=1395)

نمودار 33. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش شرکت‌های معدنی بورسی (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

نمودار 34. رشد شاخص‌تولید و فروش زیربخش‌های معدن نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 35. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های معدن نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

6.جمع‌بندی

شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی از اطلاعات ماهیانه 319 شرکت بورسی استخراج می‌شود و با توجه به اینکه این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار هم حرکتی مناسب دارد، با دقت زیادی می‌تواند تحولات بخش صنعت و معدن کشور را به‌صورت ماهیانه رصد کند. در این گزارش تغییرات شاخص‌های تولید، فروش و قیمت شرکت‌های صنعتی و معدنی پذیرفته شده در بورس و همچنین مهم‌ترین رشته‌فعالیت‌های آن در دی‌ماه سال ۱۴۰۲ مورد بررسی قرار گرفته است.

برآورد این گزارش نشان‌ می‌دهد، طی دی‌ماه سال 140۲، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 1/9 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 4/5 درصدی مواجه شده و همچنین شاخص فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 1/7 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش ۱ درصدی مواجه شده‌ است. شاخص قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی نیز نسبت به ماه مشابه سال قبل 26/6 درصد افزایش و نسبت به ماه قبل 2/4 درصد افزایش یافته ‌است.

 

 

پیوست

جدول 1 پیوست. آمار مربوط به رشد تولید کل رشته‌فعالیت‌ها (نسبت به ماه مشابه سال قبل 100=1395)[7]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 2 پیوست. آمار مربوط به رشد فروش کل رشته‌فعالیت‌ها (نسبت به ماه مشابه سال قبل (100=1395)[8]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول ۳ پیوست. رشد شاخص تولید و فروش فعالیت‌های صنعتی و معدنی بورسی دی‌ماه سال ۱۴۰۲

شاخص فروش

شاخص تولید

 

رشد ۱۰‌ماهه نسبت به ۱۰‌ماهه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه

مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه قبل

رشد ۱۰‌ماهه نسبت به ۱۰‌ماهه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه

مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه قبل

3.5

42.5

8.5

8.9

41.7

12.5

معدن

-1.0

-1.7

1.0

0.8

1.9

4.5

صنعت

2.3

-4.1

-3.7

-1.0

-5.8

-1.0

مواد غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر

-14.5

-26.5

-21.6

-22.5

-26.6

19.1

منسوجات

-15.6

-17.7

-16.0

-22.5

10.5

8.0

چوب و کاغذ

-1.4

-11.9

-4.7

1.5

-1.3

0.6

کک و پالایش

-7.0

-8.9

27.5

-2.7

6.1

29.9

شیمیایی (به‌جز دارو)

12.1

1.3

-6.9

15.9

8.6

-1.2

دارو

0.3

1.2

-16.5

2.5

11.2

0.3

لاستیک و پلاستیک

10.0

-2.7

-13.1

0.3

14.6

-10.2

کاشی و سرامیک

7.6

17.9

-6.5

8.7

15.0

-4.4

سیمان

15.5

25.7

-1.0

1.8

11.4

-4.9

سایر کانی غیرفلزی

-1.7

3.9

0.4

2.0

8.5

1.7

فلزات پایه

-12.6

-25.8

-5.3

-7.2

-7.1

5.3

محصولات فلزی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات

9.6

-11.8

5.7

8.8

-12.6

5.1

تجهیزات برقی

8.0

57.3

-21.5

9.7

5.6

-0.7

ماشین‌آلات و تجهیزات

-7.4

-8.5

-3.1

0.1

-6.4

-4.8

خودرو و قطعات

 

پینوشت

[1]. برای اطلاعات بیشتر به گزارش پشتیبان مرکز پژوهش‌های مجلس در‌خصوص شاخص تولید، فروش و قیمت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به شماره مسلسل 18001 مراجعه شود.

[2]. برای اطلاعات بیشتر به گزارش شاخص مدیران خرید دی‌ماه سال 140۲ مراجعه شود. 

https://chambertrust.ir/digital-library/publishers.html.

 

 

گزیده سیاستی

برآورد مرکز پژوهش‌های مجلس نشان‌ می‌دهد در دی‌ماه سال 140۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی افزایش 1/9 درصدی و شاخص فروش کاهش 1/7 درصدی را تجربه کرده است.