پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در اردیبهشت ماه سال 1402بخش صنعت و معدن

نوع گزارش : گزارش های راهبردی

نویسندگان

پژوهشگر گروه اقتصاد کلان و مدل سازی دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

چکیده

در اردیبهشت ماه سال 1402، شاخص تولید و فروش شرکت های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب با افزایش ۱۰ و 10/7 درصدی و نسبت به ماه قبل با رشد 21/8 و44/5 درصدی مواجه شده است که حاکی از افزایش در فعالیت های بخش صنعت پس از تعطیلات طولانی مدت شرکت ها در فروردین ماه است.
در این ماه شاخص تولید و فروش اکثر رشته فعالیت ها نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل افزایش داشته است. شاخص تولید و فروش رشته فعالیت خودرو و قطعات نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 38/2 و51/5درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 64/8 و 208/9 درصدی داشته است.
در اردیبهشت ماه سال 1402 نرخ رشد ماهیانه قیمت فعالیت های صنعتی بورسی رشد مثبت 3/1 درصدی را ثبت کرده است، همچنین رشد نقطه به نقطه با کاهش نسبت به ماه قبل، به 20/2 درصد رسیده است. گفتنی است میانگین سالیانه شاخص قیمت نیز در اردیبهشت ماه سال 1402 روند نزولی یک سال اخیر خود را ادامه داد و با 3/7 واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل، میزان 38/8 درصد افزایش را نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

 

مقدمه

شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی با استفاده از داده‌های ماهیانه شرکت‌های صنعتی بورسی پذیرفته شده در بورس[1] محاسبه می‌شود. در تهیه این شاخص‌ها از اطلاعات ماهیانه ۳۰۳ شرکت بورسی استفاده می‌شود و علاوه‌بر اندازه‌گیری تغییرات میزان تولید، فروش و قیمت در بخش صنعت، در محاسبات ملی نیز نقش مهمی ایفا می‌‌کنند و برآوردی از تغییرات ماهیانه ارزش‌افزوده ایجاد شده را در صنایع مختلف و به‌دنبال آن در کل اقتصاد منعکس می‌کنند.

شاخص تولید صنعت را بانک مرکزی و مرکز آمار ایران با تواتر فصلی و همچنین شاخص قیمت صنعت به‌صورت فصلی را مرکز آمار و ماهانه را بانک مرکزی، منتشر می‌کند، اما الزامی به انتشار شاخص فروش صنعت ندارند. از طرفی، این آمار دارای چندین ضعف اساسی است که مهم‌ترین ضعف این آمار وقفه سه‌ماهه در انتشار داده‌ها و بعضاً متوقف شدن انتشار آنها و نداشتن تواتر ماهانه است.

شاخص‌های ماهیانه تولید، فروش و قیمت استخراج شده از اطلاعات عملکردی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تا حد زیادی می‌توانند با دقت مناسب و به‌صورت بهنگام تحولات بخش صنعت و معدن کشور را توضیح دهند و با توجه به بررسی‌های انجام شده و تطبیق‌ دادن این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران که به‌صورت فصلی منتشر می‌شود، مشخص شده این شاخص به‌خوبی می‌تواند در وقفه انتشار این شاخص‌های رسمی، شاخص جایگزین مناسبی برای آن باشد.[2] در این مطالعه تغییرات شاخص‌های تولید، فروش و قیمت شرکت‌های صنعتی و معدنی پذیرفته‌ شده در بورس و همچنین مهم‌ترین رشته‌فعالیت‌های آن در فروردین ماه سال ۱۴۰۲ مورد بررسی قرار گرفته است.

۱. شاخص‌های تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی

در فروردین ماه سال 140۲، شاخص تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل به‌‌ترتیب با افزایش 8/۳ و ۷/۴ درصدی مواجه شده است، اما نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش رشد منفی ۲/۱۴ و ۹/۳۴ درصدی داشته است، که مطابق انتظارات حاکی از کاهش فعالیت‌های بخش صنعت در تعطیلات فروردین ماه است. طبق روال دوره‌ای در فروردین ماه اکثر رشته فعالیت‌های بخش صنعت با کاهش شاخص روبرو بوده‌اند.

نتایج طرح شامخ اتاق بازرگانی ایران نشان می‌دهد شاخص مدیران خرید صنعت در فروردین ماه سال ۱۴۰۲، ۶۳/۳۵ به‌دست آمده ‌است و طی 36 ماه اخیر از اردیبهشت ۱۳۹۹ کمترین مقدار خود را ثبت کرده است. با توجه به نابسامانی بازار ارز و همچنین تخصیص ندادن ارز مورد‌نیاز مواد اولیه شرکت‌ها از سوی بانک مرکزی، اکثر تولیدکنندگان در فروردین سال جاری تمایل به توقف تولید داشتند. از سوی دیگر نوسان نرخ ارز، ریسک اقتصادی را به شدت بالا برده و امکان برنامه‌ریزی حتی در افق بسیار کوتاه‌مدت برای فعالان اقتصادی وجود ندارد. همچنین تغییرات دائمی قوانین و مقررات به خصوص در وزارت صنعت، معدن و تجارت فعالان اقتصادی را به شدت دچار مشکل کرده ‌است.

نمودار 1. شاخصهای تولید و فروش فعالیتهای صنعتی (100=1395)

نمودار 2. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش فعالیتهای صنعتی (درصد)

 

 

                                                                                                          

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

 

طی سه‌ماهه منتهی به فروردین ماه سال 140۲، رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخص تولید افزایش ۸/۸ درصدی و شاخص فروش آن افزایش ۹/۹ درصدی را نشان می‌دهند.

 

نمودار 3. رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخصهای تولید و فروش

فعالیتهای صنعتی نسبت به دوره مشابه سال قبل             (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

جدول 1. رشد شاخص تولید و فروش فعالیت‌های صنعتی و معدنی بورسی ـ فروردین ماه سال ۱۴۰۲

شاخص فروش

شاخص تولید

 

رشد نسبت به ماه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه قبل

رشد نسبت به ماه مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه قبل

4.7

-34.9

3.8

-14.2

صنعت

-1.4

-9.5

0.4

7.1

شیمیایی بجز

 دارو

رشته‌فعالیت‌های منتخب[3] صنعت

-2.1

-36.1

-7.8

-0.1

فلزات پایه

-28.0

-65.4

40.1

-33.1

خودرو و قطعات

3.3

-18.2

-20.4

12.8

معدن

مأخذ: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

۲. شاخص‌های تولید و فروش به تفکیک رشته‌فعالیت‌های صنعتی بورسی

طی فروردین ماه سال 140۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ۱۵ رشته‌فعالیت صنعتی بورسی ۱۱ رشته‌فعالیت افزایش در شاخص تولید و چهار رشته‌فعالیت کاهش در شاخص تولید داشته‌اند. رشته‌فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «محصولات فلزی بجز ماشین‏آلات و تجهیزات» و «لاستیک و پلاستیک» بیشترین افزایش در شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های «چوب و کاغذ» و «فلزات پایه» بیشترین کاهش در شاخص تولید را تجربه کرده‌اند.

همچنین در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین پانزده رشته‌فعالیت صنعتی بورسی 9 رشته‌فعالیت افزایش در شاخص فروش و 6 رشته‌فعالیت کاهش در شاخص فروش را تجربه کرده‌اند. رشته‌فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «محصولات فلزی بجز ماشین‏آلات و تجهیزات» و «دارو» بیشترین افزایش در شاخص فروش و رشته‌فعالیت‌های «خودرو و قطعات» و «چوب و کاغذ» کاهش در شاخص فروش را تجربه کرده‌اند.

 

 

نمودار 4. رشد شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیتهای صنعتی در فروردین ماه سال 140۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)[4]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

 

طی‌ فروردین ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل، اکثر رشته‌فعالیت‌ها کاهش در شاخص تولید و فروش داشته‌اند، رشته‌فعالیت‌های «تجهیزات برقی»، «خودرو و قطعات» و «غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر» بیشترین کاهش را در شاخص تولید داشته‌اند. همچنین، رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «تجهیزات برقی» و «کاشی و سرامیک» بیشترین کاهش در شاخص فروش را داشته‌اند.

 

 

نمودار 5. رشد شاخصهای تولید و فروش رشته‌فعالیتهای صنعتی در فروردین ماه سال140۲ نسبت به ماه قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

طی‌ فروردین ماه سال 140۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل رشته‌فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «لاستیک و پلاستیک» و «محصولات فلزی بجز ماشین‏آلات و تجهیزات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های «چوب و کاغذ» و «فلزات پایه» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند، همچنین رشته‌فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «تجهیزات برقی» و «محصولات فلزی بجز ماشین‌آلات و تجهیزات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش نسبت به ماه مشابه سال قبل و رشته‌فعالیت‌های «خودرو و قطعات» و «چوب و کاغذ» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند.

طی‌ فروردین ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل، رشته‌فعالیت‌های «کک و پالایش»، «سایر کانی غیر‌فلزی» و «شیمیایی (بجز دارو)» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت‌های «تجهیزات برقی»، «خودرو و قطعات» و «غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند. همچنین اکثر رشته‌فعالیت‌ها کاهش در شاخص فروش داشته‌اند که رشته‌فعالیت‌های «تجهیزات برقی»، «کاشی و سرامیک»‌ و «خودرو و قطعات» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند.

 

 

 

نمودار 6. سهم رشته‌فعالیتها از رشد شاخصهای تولید و فروش بخش صنعت

در فروردین ماه سال 140۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل                              (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

نمودار 7. سهم رشته‌فعالیتها از رشد شاخصهای تولید و فروش بخش صنعت

در فروردین ماه سال 140۲ نسبت به ماه قبل                                            (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

در ادامه به بررسی رشته‌فعالیت‌های «خودرو و قطعات»،‌ «شیمیایی (بجز دارو)» و «فلزات پایه» به‌دلیل ضریب اهمیت بالای این رشته‌فعالیت‌ها در محاسبه شاخص و همچنین رشته‌فعالیت‌های «غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر» و «دارو»‌ به‌دلیل اثرپذیری از حذف ارز ترجیحی 4200 تومانی در واردات نهاده‌های آنها پرداخته شده است.

 

۱-۲. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت خودرو و قطعات

در فروردین ماه سال 140۲ شاخص تولید رشته‌فعالیت خودرو و قطعات برمبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۱/۴۰ درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۱/۳۳ درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 2۸ درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۴/۶۵ درصدی داشته است. همان‌طور که در نمودار 10 نشان داده شده است نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش تمام زیربخش‌ها کاهش یافته است، از طرفی نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز شاخص فروش زیربخش «خودرو سبک و سواری» و «خودرو سنگین» کاهش یافته است.

نمودار 9. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش خودرو و قطعات (درصد)

 

 

نمودار 8. شاخصهای تولید و فروش بخش خودرو و قطعات (100=1395)

                                                                                                         

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

 

 

 

نمودار 10. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های خودرو و قطعات نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 11. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های خودرو و قطعات نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

۲-۲. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت شیمیایی بجز دارو

در فروردین ماه سال 140۲ شاخص تولید رشته‌فعالیت شیمیایی‌ بجز دارو برمبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۴/۰ درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش ۱/۷ درصدی داشته ‌است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۴/۱ درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۵/۹ درصدی داشته است.

مطابق نمودار ۱۴، افزایش شاخص تولید زیربخش «متانول» و «کودها و ترکیبات نیتروژن» منجر به مثبت شدن شاخص تولید نسبت به ماه قبل شده است. از طرفی، مطابق نمودار ۱۵، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش شاخص فروش زیربخش «متانول»‌ و «کودها و ترکیبات نیتروژن» باعث کاهش شاخص فروش شده است.

 

 

نمودار 12. شاخصهای تولید و فروش بخش شیمیایی (‌به‌جز دارو) (100=1395)

نمودار 13. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش شیمیایی (به‌جز دارو) (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

نمودار 14. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های شیمیایی به‌جز دارو نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 15. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های شیمیایی به‌جز دارو نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

۳-۲. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت فلزات پایه

شاخص تولید رشته‌فعالیت فلزات پایه برمبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۸/۷ درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 1/۰ درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۱/۲ درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۱/۳۶ درصدی داشته است. مطابق نمودار ۱۸، نسبت به ماه قبل شاخص فروش تمام زیربخش‌ها و شاخص تولید «پروفیل» و «شمش» کاهش یافته است. از طرفی مطابق نمودار ۱۹، نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید زیربخش‌های اصلی و شاخص فروش زیربخش‌های «پروفیل» و «شمش» کاهش یافته است.

 

نمودار 16. شاخصهای تولید و فروش بخش فلزات پایه (100=1395)

نمودار 17. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش فلزات پایه (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

نمودار 18. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های فلزات پایه نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 19. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های فلزات پایه نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

4-۲. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر

در فروردین ماه سال 140۲ شاخص تولید رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر برمبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۶/۴ درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۳۳ درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۲/۱۰ درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۶/۳۳ درصدی داشته است. مطابق نمودار 22، نسبت به ماه قبل بجز زیربخش «لبنیات» شاخص تولید و فروش سایر زیربخش‌ها کاهش یافته است، در مقابل مطابق نمودار ۲۳، نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید و فروش زیربخش‌های اصلی افزایش یافته است.

 

نمودار 20. شاخصهای تولید و فروش بخش غذایی و آشامیدنی (100=1395)

نمودار 21. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش غذایی و آشامیدنی (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

نمودار 22. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 23. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

5-۲. شاخص‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت دارو

در فروردین ماه سال 140۲ شاخص تولید رشته‌فعالیت دارو برمبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۲ درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۱/۲۷ درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۵/۱۵ درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش ۷/۷ درصدی داشته است. مطابق نمودار 26 نسبت به ماه قبل شاخص تولید تمام زیربخش‌ها کاهش یافته است، در مقابل نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید و فروش تمام زیربخش‌ها افزایش یافته است.

 

نمودار 24. شاخصهای تولید و فروش بخش دارو (100=1395)

نمودار 25. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش بخش دارو (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

 

نمودار 26. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های دارو نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 27. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های دارو نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

  1. شاخص قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی

در فروردین ماه سال 140۲ نرخ رشد ماهیانه[5] قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی رشد مثبت ۵/۱ درصدی را ثبت کرده است، همچنین رشد نقطهبهنقطه[6] با کاهش نسبت به ماه قبل، به ۷/۲۰ درصد رسیده است. گفتنی است میانگین[7] سالیانه شاخص قیمت نیز در فروردین ماه سال 140۲ روند نزولی یک سال اخیر خود را ادامه داد و با ۸/۲ واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل، میزان ۵/۴۲ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

 

 

 

 

نمودار 28. درصد تغییر شاخص قیمت صنعت (100=1395)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

بررسی شاخص قیمت رشته‌فعالیت‌های بورسی نشان می‌دهد در فروردین ماه سال ‍۱۴۰۲، رشته‌فعالیت‌های «لاستیک و پلاستیک»، «فلزات پایه» و «سیمان» بالاترین نرخ رشد ماهیانه، رشته‌فعالیت‌های«غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر» و «سیمان» بالاترین نرخ رشد نقطه‌به‌نقطه و رشته‌فعالیت‌های «غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر» و «کک و پالایش» بالاترین نرخ رشد سالیانه را تجربه کرده‌اند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

رشته‌فعالیت دارو در فروردین ماه نرخ رشد ماهیانه منفی ۹/۴ درصدی داشته است. شایان ذکر است رشد نقطه‌به‌نقطه رشته‌فعالیت دارو نسبت به ماه پیش کاهش یافته و به ۹/۴۸ درصد رسیده است و میانگین سالیانه قیمت نیز ۵۹ درصد افزایش یافته است.

 

نمودار 30. درصد تغییر شاخص قیمت رشته‌فعالیت دارو (100=1395)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

یکی از رشته‌فعالیت‌های دیگری که در ماه‌های ابتدایی سال مشمول حذف ارز ترجیحی شد، رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر بود. بررسی روند قیمت‌ها در این رشته‌فعالیت هم بعد از گذشت چند ماه از اعمال این سیاست جالب توجه است:

مطابق نمودار 31، با حذف ارز ترجیحی مواد اولیه رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر، رشد ماهیانه شاخص قیمت این رشته‌فعالیت در اردیبهشت و خرداد ماه به حدود 45 و 50 درصد رسید، اما در ماه‌های بعد و پس از تخلیه اثر این شوک به‌شدت کاهش یافت، اما در ماه‌های اخیر اندکی افزایش یافته و در فروردین ماه رشد مثبت ۸/0 درصدی داشته است. به‌طور مشابه رشد نقطه‌به‌نقطه قیمت در این رشته‌فعالیت هم از تیر‌ماه مسیر نزولی را طی کرده است و در فروردین ماه به ۵/۱۱۵ درصد رسیده است؛ گفتنی است میانگین سالیانه قیمت در این رشته‌فعالیت صعودی بوده و به ۶/۱۳۶ درصد افزایش یافته است.

 

 

نمودار 31. درصد تغییر شاخص قیمت رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر (100=1395)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

  1. شاخص‌های تولید و فروش شرکت‌های معدنی بورسی

در فروردین ماه سال 140۲، شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش ۴/۲۰ درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش ۸/۱۲ درصدی مواجه شده ‌است. همچنین، شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۳/۳ درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش ۲/۱۸ درصدی مواجه شده ‌است. شاخص تولید با توجه به افزایش تولید «گندله» نسبت به ماه قبل افزایش یافته است. در مقابل مطابق نمودار 35، شاخص تولید تمام زیربخش‌ها نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش یافته است.

 

 

نمودار 32. شاخصهای تولید و فروش شرکتهای معدنی بورسی (100=1395)

نمودار 33. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخصهای تولید و فروش شرکت‌های معدنی بورسی (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

نمودار 34. رشد شاخص‌ تولید و فروش زیربخش‌های معدن نسبت به ماه قبل (درصد)

نمودار 35. رشد شاخص تولید و فروش زیربخش‌های معدن نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: همان.

 

 

 

جمع‌بندی

شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی از اطلاعات ماهیانه ۳۰۳ شرکت بورسی استخراج می‌شود و با توجه به اینکه این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار هم ‌حرکتی مناسبی دارد، با دقت زیادی می‌تواند تحولات بخش صنعت و معدن کشور را به‌صورت ماهیانه رصد کند. در این گزارش تغییرات شاخص‌های تولید، فروش و قیمت شرکت‌های صنعتی و معدنی پذیرفته ‌شده در بورس و همچنین مهم‌ترین رشته‌فعالیت‌های آن در فروردین ماه سال ۱۴۰۲ مورد بررسی قرار گرفته است.

برآورد این گزارش نشان می‌دهد، طی فروردین ماه سال ۱۴۰۲، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 8/۳ درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش ۲/۱۴ درصدی مواجه شده ‌است. همچنین شاخص فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۸/۳ درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش ۹/۳۴ درصدی مواجه شده ‌است. شاخص قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی نیز نسبت به ماه مشابه سال قبل ۷/۲۰ درصد و نسبت به ماه قبل ۵/۱ درصد افزایش یافته است.

 

 

پیوست

جدول 1. آمار مربوط به رشد تولید کل رشتهفعالیتها (نسبت به ماه مشابه سال قبل 100=1395)[8]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 2. آمار مربوط به رشد فروش کل رشته‌فعالیتها (نسبت به ماه مشابه سال قبل 100=1395)[9]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول ۳. رشد شاخص تولید و فروش فعالیت‌های صنعتی و معدنی بورسی ـ فروردین ماه سال ۱۴۰۲

شاخص فروش

شاخص تولید

 

رشد نسبت به ماه

مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه قبل

رشد نسبت به ماه

مشابه سال قبل

رشد نسبت به ماه قبل

 

3.3

-18.2

-20.4

12.8

معدن

4.7

-34.9

3.8

-14.2

صنعت

10.2

-33.6

4.6

-33.0

غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر

-13.6

-49.4

58.8

-31.2

منسوجات

-11.1

-20.1

-22.3

3.5

چوب و کاغذ

-0.8

5.6

3.9

15.6

کک و پالایش

-1.4

-9.5

0.4

7.1

شیمیایی (بجز دارو)

15.5

7.7

2.0

-27.1

دارو

9.6

-29.8

17.7

-15.7

لاستیک و پلاستیک

10.2

-58.7

3.1

-32.1

کاشی و سرامیک

-1.3

-21.2

-4.0

-22.4

سیمان

38.6

-33.5

-3.7

8.0

سایر کانی غیرفلزی

-2.1

-36.1

-7.8

-0.1

فلزات پایه

20.0

-41.4

21.0

-32.2

محصولات فلزی بجز ماشین‌آلات و تجهیزات

14.1

-59.9

11.5

-41.1

تجهیزات برقی

137.7

-41.6

2.3

-28.8

ماشینآلات و تجهیزات

-28.0

-65.4

40.1

-33.1

خودرو و قطعات

 

شاخص مدیران خرید (شامخ)‌[10]                 

نتایج طرح شامخ اتاق بازرگانی ایران نشان می‌دهد شاخص مدیران خرید صنعت در فروردین ماه سال ۱۴۰۲، ۶۳/۳۵ به‌دست آمده ‌است و طی 36 ماه اخیر از اردیبهشت ۱۳۹۹ کمترین مقدار خود را ثبت کرده است. در این ماه همه مؤلفه‌های اصلی کمتر از پنجاه گزارش شده‌اند و مؤلفه تولید محصولات، کمترین مقدار را در میان مؤلفه‌های اصلی داشته ‌است. همه رشته‌فعالیت‌های صنعتی نیز با رکود در شاخص روبه‌رو بودند و در میان رشته‌فعالیت‌ها صنایع لاستیک و پلاستیک کمترین کاهش و سایر صنایع و نساجی بیشترین کاهش را داشتند.

شاخص مقدار تولید محصولات بخش صنعت در فروردین ماه (۷۱/۲۵)، به کمترین مقدار 36 ماه گذشته از اردیبهشت ۱۳99 رسیده ‌است و به عقیده فعالان اقتصادی شدت گرفتن نابسامانی نرخ ارز طی ماه‌های اخیر باعث شده تا شرکت‌ها در تأمین مواد اولیه و تولید مشکل داشته باشند.

شاخص میزان فروش محصولات در فروردین ماه (۲۵/۲۲ )، کاهش داشته به‌طوری‌که یکی از کمترین مقادیر خود را ثبت کرده است و به کمترین مقدار 36 ماه گذشته از اردیبهشت ۱۳۹۹ رسیده‌ است. به عقیده فعالان اقتصادی شرایط نابسامان، تورم قیمتی در بازار و سردرگمی در خرید مواد اولیه و فروش محصول بر شدت کاهش میزان فروش تأثیر گذاشته است.[11]      

 

نمودار 1. شاخص مدیران خرید کل صنعت در سه ‌ماه منتهی به فروردین ماه سال ۱۴۰۲

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مأخذ: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی.

  1. معرفی و نحوه محاسبه شاخص تولید، فروش و قیمت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 18001.
  2. گزارش طرح شامخ مدیران خرید، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران.
  3. پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در اسفندماه 1401 بخش صنعت و معدن، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل ۱۸۸۶.
  4. Codal.Ir.