نویسندگان
1 سرپرست گروه ورزش ، میراث فرهنگی و گردشگری دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی
2 پژوهشگر گروه حقوق عمومی دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
چکیده
طرح اصلاح مواد (1) تا (4) قانون راجع به حفظ آثار ملی، مصوب 1309 با شماره ثبت 830 که با امضای 25 نماینده اعلام وصول شد، اقدامی تقنینی برای ترمیم قوانین مرتبط با حفاظت از میراث فرهنگی قلمداد میشود. این طرح به اصلاح قانونی پرداخته است که نزدیک به نود سال بدون تغییر مانده و به عقیده صاحبنظران از نظر فنی نیازمند بهروزرسانی است. همچنین ایرادات شرعی وارده به این قانون (نظریه شماره 6076 شورای نگهبان مورخ 1361/8/3 مبنی بر مغایرت شرعی شمول قانون حفظ آثار ملی بر املاک خصوصی) که از طریق بازبینی فرایندها و بررسی سایر آرای شورای نگهبان قابل رفع بود، در این اصلاح مورد توجه قرار گرفته است. این طرح با شفافسازی معیارها و مصادیق آثار ملی، ارائه تعاریف کلیدی موجود در قانون، شفافسازی فرایند ثبت و نحوه رسیدگی به شکایات مردمی در مراحل مختلف داخل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و خارج آن، در پی حل بخش مهمی از مسائل قانون مذکور است. در کنار نقاط مثبت، این طرح نیز دارای کاستیها و ایراداتی همچون انتخاب نادرست عنوان، نامشخص بودن مواد نسخ شده به واسطه اصلاحات اعمال شده، لزوم حذف بخشی از متن و واگذاری آن به آییننامه است. بررسی کارشناسی نشان میدهد، علی رغم ایرادات ظاهری و محتوایی که در طرح وجود دارد، کلیات و جزئیات طرح مورد تأیید است، اما اعمال برخی اصلاحات کارشناسی در آن ضرورت دارد، لذا پیشنهادهایی برای برطرفسازی ایرادات و توسعه آن ارائه شده است. مهم ترین نکات افزوده شده به طرح شامل پیشبینی جبران خسارت برای مالکان به واسطه ثبت آثار در فهرستهای ذیربط، ایجاد سازوکاری در جهت به مشارکتگیری نهادهای مردمی در فرایند معرفی آثار به شورای ثبت آثار و پیشنهاد تدوین آییننامههایی برای رسیدگی تخصصی و شفاف به شکایات مربوط به خروج آثار از فهرستهای ذیربط توسط دیوان عدالت اداری است.