نویسندگان
پژوهشگر گروه آینده پژوهی دفتر مطالعات بنیادین حکمرانی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی
چکیده
شتاب تغییرات، ضرورت بازنگری در فناوری ها و ماهیت حکمرانی را ایجاد کرده است. حکمرانان، سیاستگذاران و قانونگذاران باید به دنبال ظرفیت سازی برای درک و پاسخگویی به تغییرات باشند. آنها باید زودتر از سایرین «مسائل نوپدید»، «موضوعات نوظهور» و «بذرهای تغییر» را کشف کنند. «موضوعات نوظهور»، موضوعاتی هستند که حاصل «بذرهای تغییر»ند. در مرحله اول منحنی «اس» به صورت «ایده ها»، «نوآوری ها» و «رخدادها» مطرح می شوند و قابلیت توسعه به «روند» و «مسئله» را دارند و مغایر با پارادایم یا چارچوب مرسوم است. در این گزارش، تمایز مفهومی موضوعات نوظهور با مفاهیم همجوار و متمایز«فرصت یا تهدید»، «مسئله»، «رویداد»و «روند» مورد بررسی قرار می گیرد. سپس به جایگاه موضوعات نوظهور در منحنی «اس» پرداخته خواهد شد. این منحنی، فرایندی را نشان می دهد که «موضوع نوظهور» تا رسیدن و تبدیل شدن به «موضوع» یا «مسئله» طی می کند و در دستور کار سیاست گذاران و قانون گذاران قرار می گیرد. این فرایند یا منحنی «اس» درحوزه های مختلف سیاستگذاری عمومی، سیاستگذاری علم و فناوری و قانونگذاری مورد بررسی قرار می گیرد. با کمک مدل تغییرِ ملیتور که شامل بیست ودو «پیشران های تغییر» متمایز است، سیر تکامل «موضوع نوظهور» تا تبدیل آن ها به «موضوع» یا «مسئله» و سپس تغییر قوانین و مقررات تبیین می گردد. در بخش پایانی، توصیه های کاربردی ایجاد قابلیت های «تحلیل موضوعات نوظهور» ارایه می شود تا این فناوری نرم حکمرانی آینده گرا در مجموعه قانون گذاری کشور نهادینه گردد. تمرکز این توصیه ها بر آن است تا سیاستگذاران و قانونگذاران را از ابتدا، درگیر موضوعات نوظهور نماید تا از غفلت و غافلگیری آن ها جلوگیری شود. از این سو، سیاستگذاران و قانونگذاران می توانند، کنش فعالی در مواجهه با موضوعات آینده داشته باشند.