پول دیجیتال بانک مرکزی( ۱): ارزیابی اقدامات بانک مرکزی درخصوص انتشار «ریال دیجیتال »

نویسندگان

1 کارشناس گروه پولی و بانکی دفتر مطالعات اقتصادی، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

2 پژوهشگر گروه پولی و بانکی دفتر مطالعات اقتصادی، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

چکیده

بعد از رواج «رمزپول» هاى خصوصى متنوع و در ادامه ســایر اقسـام دارایى هاى دیجیتال رمزنگارى شـده (رمزدارایى) ها، بانک هاى مرکزى درصدد برآمدند با استفاده از ابزارهاى در اختیار خود، واکنش متناسب در قبال این ابزارهای مالی با فناورى جدید را از طریق کنترل رواج رمزدارایى ها و پول هاى دیجیتال و همزمان انتشار پول دیجیتال بانک مرکزى ارائه کنند. در انتخاب واکنش متناسب، مسئله اصلى، طراحى یک برنامه اقدام دقیق و مشتمل بر اقدام های سلبى و ایجابى عملى با هدف کنترل پیامدهاى منفى رواج رمزدارایى ها به عنوان ابزار پرداخت براى حاکمیت پول ملى است. بنابراین اقدامات کشورها درخصوص انتشار پول دیجیتال بانک مرکزى را باید در سازگارى با این هدف مورد ارزیابى قرار داد. بعد از مصاحبههاى مدیران شــرکت خدمات انفورماتیک در ســال ١٣٩٧ و اطلاعرسانى در مورد انجام اقداماتى در حوزه رمزارز ملى، در نیمه اول ســال ١٤٠٠، اخبارى مبنىبر تدوین مقررات انتشار ریال دیجیتال بانک مرکزى (با نامهاى اولیهاى چون رمزارز ملى و...) مطرح شد و درنهایت مقررات انتشار ریال دیجیتال بانک مرکزى در تاریخ 1400/10/21 به تصویب شوراى پول و اعتبار رسید. براساس مصوبه شورای پول و اعتبار، بهمنظور بهرهگیرى حداکثرى از ظرفیتهاى فناورىهاى نوین در ارائه خدمات بانکى، توسعه ابزارهاى مدیریت بازار پول توســط بانک مرکزى و کاهش هزینههاى عملیاتى ناشى از توزیع اسکناس در کشور، بانک مرکزى اقدام به تدوین مقررات انتشار ریال دیجیتال کرده است. بانک مرکزی در تاریخ 1401/8/8 اقدام به انتشار پیش نویس سند ریال دیجیتال برای مشارکت صاحبنظران در نهاییسازی این سند کرد و البته خبر از شروع دوره پیشآزمایشی انتشار ریال دیجیتال از شهریورماه سال 1401داده است. در این سند بانک مرکزی هدف اصلی خود از انتشار ریال دیجیتال را بسترسازی برای توسعه اقتصاد دیجیتال و پاسخ به نیازمندی های مربوط به حوزه پرداخت در اقتصاد دیجیتال عنوان و بیان داشته است که انتظار دارد در کنار این هدف، به اهدافی مانند تاب آوری ابزارهای پرداخت، مدیریت آثار کاهش به کارگیری اسکناس در جامعه، بهبود کارایی ابزارهای پرداخت نوین، افزایش دسترسی پذیری پول بانک مرکزی و مدیریت مخاطرات ناشی از رواج پول های دیجیتال خصوصی نیز دست یابد......