گزارش موردی «مطالعه تطبیقی هزینه های ثبت و حفاظت از اختراعات در کشورهای منتخب»

نویسندگان

چکیده

گواهی ثبت اختراع (Patent)، درواقع قراردادی است بین مخترع و حاکمیت که دولت در قبال افشای مؤثر نوآوری و ابتکار صاحب اختراع، حق انحصاری تولید و بهره برداری از آن را به مدت معین (معمولاً 20 سال) در اختیار دارنده گواهی می دهد. بنابراین حق اختراع یک تعهد سلبی برای دولت ایجاب می کند که از بهره برداری سایر افراد غیر از صاحب برگه اختراع جلوگیری کند. در این میان یکی از مهم ترین چالش های ثبت اختراعات در کشور ما در خلال اجرای قانون «ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری» مصوب 1386، پایین بودن هزینه های بررسی و ثبت اختراعات و پیامدهای آن بوده است. از جمله این پیامدها می توان به موارد زیر اشاره کرد: 1. انگیزه های غیر تجاری برای ثبت اختراع: هزینه های پایین ثبت اختراع در ایران، سبب می شود تا افراد زیادی با انگیزه های غیرتجاری نظیر رزومه سازی متقاضی ثبت اختراع باشند و این فرایند کمکی به توسعه اقتصاد دانش بنیان در کشور نخواهد کرد. زیرا میزان پایین هزینه های ثبت ممکن است این تصور را در میان دانشجویان، اساتید دانشگاه ها و یا حتی نوآوران ایجاد کند که هر محصول یا فرایندی که به نظر ایشان جدید است، قابلیت ثبت اختراع را دارد و امتحان کردن این مسیر به دلیل عدم پذیرش ضرر مالی، اشکالی ندارد. 2. عدم انگیزه مراجع استعلام جهت بررسی دقیق: پایین بودن هزینه ثبت اختراع انگیزه اداره ثبت اختراع و مراجع استعلام را برای صرف زمان و بررسی دقیق ماهوی اظهارنامه از بین می برد. هر دوی این پدیده ها باعث ایجاد تصوری نادرست از ثبت اختراعات می شود که به سادگی و با صرف هزینه ای اندک، امکان ثبت اختراع و ایجاد رزومه برای افراد وجود دارد و ازسوی دیگر، بعد از مدتی انبوهی از اختراعاتی ثبت شده اند که ارزش چندانی نداشته و از کیفیت بالایی برخوردار نیستند»