بررسی بخش دوم لایحه بودجه سال 1403 کل کشور: کشاورزی و منابع طبیعی

نوع گزارش : گزارش های تقنینی

نویسنده

کارشناس گروه کشاورزی و توسعه روستایی دفتر مطالعات زیربنایی، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

چکیده

با بررسی بخش دوم لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور در بخش کشاورزی و منابع طبیعی مشخص شد که اعتبارات پیش بینی شده برای وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه های تابعه در این لایحه نسبت به اعتبارات مصوب سال ۱۴۰۲ با افزایش ۴۰ درصدی به ۲۸۲.۱۳۱ میلیارد ریال رسیده است. مجموع درآمد ها، واگذاری دارایی های مالی و سرمایه ای دستگاه های اجرایی بخش کشاورزی نیز ۷۵.۷۴۵ میلیارد ریال برآورد شده که نسبت به مقادیر مصوب در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ دارای افزایش ۲۱ درصدی بوده است. در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳، برای شرکت های دولتی تأمین کننده کالا های اساسی کشاورزی، بودجه ای حدوداً ۱۷ برابر اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای دستگاه های اجرایی بخش کشاورزی پیش بینی شده است که سازگاری چندانی با تکالیف اسناد بالادستی مبنی بر کاهش وابستگی به واردات محصولات راهبردی کشاورزی ندارد. هرچند سهم دستگاه های اجرایی بخش کشاورزی از کل اعتبارات دستگاه های ملی، تنها۱/۳ درصد است؛ ولی نبود هماهنگی بین طرح‏های تملک دارایی سرمایه ‏ای این بخش، به‏ ویژه عدم هم ‏افزایی طرح ‏های مذکور در قالب دشت‏ ها و قطب ‏های کشاورزی اصلی کشور، مانع از استفاده بهینه از اندک منابع موجود، برای بهبود اساسی در الزامات مهم تولید بهره ور، ازجمله یکپارچه‏ سازی اراضی کشاورزی و استقرار نظام‏ های بهره‏ برداری کارآمد شده است. این موضوع از مقایسه سنجه های عملکردی تعریف شده برای وزارت جهاد کشاورزی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ با سیاست های کلی برنامه هفتم و تکالیف مصوب این برنامه نیز قابل دریافت است. لذا تحول در ریل‏ گذاری بودجه کشاورزی و منابع طبیعی و اصلاح ردیف های مذکور و تمرکزبخشی آنها به اقدامات مؤثر بر ارتقای بهره وری در بخش کشاورزی بسیار ضروری است. 

گزیده سیاستی

بخش دوم از لایحه بودجه سال 1403 در بخش کشاورزی، بدون رفع ایرادهای ساختاری قوانین بودجه سالهای گذشته تدوین شده و ضروری است اعتبارات ردیفهای بودجه ای و اهداف کمّی مرتبط، متناسب با اولویت تحقق خودکفایی و امنیت غذایی پایدار و با تمرکز بر ارتقای بهره وری تولید، مورد بازبینی و اصلاح قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

خلاصه مدیریتی

  • مسئله اصلی

در گزارش حاضر بخش دوم لایحه بودجه سال ۱۴۰3 کل کشور به‌عنوان اولین برش مالی سالیانه از برنامه هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران، در زمینه‌های مرتبط با کشاورزی و منابع طبیعی، مورد ارزیابی قرار گرفته است. این ارزیابی با بررسی هزینه‌ها و درآمد‌های برآورد‌ شده برای دستگاه‌ها و شرکت‌های دولتی فعال در این بخش و همچنین تکالیف محول شده به ایشان در راستای دستیابی به اهداف برنامه هفتم پیشرفت صورت گرفته است. با وجود اینکه در بند «۶» از «سیاست‎های کلی برنامه هفتم» ابلاغی 1401/06/21، «‌‌تأمین امنیت غذایی و تولید حداقل 90 درصد کالاهای اساسی و اقلام غذایی در داخل و افزایش سطح سلامت و ایمنی مواد غذایی» تکلیف شده است [1]، ردیف‌های لایحه بودجه سال 1403، فاقد رویکردی متمرکز و هدفمند برای تحقق هدف مذکور بوده و به‌طور ویژه، طرح‌های‏ کارآمدی برای ارتقای عملکرد در واحد سطح محصولات اساسی، یکپارچه ‏سازی اراضی، بهبود زیرساخت‌های ارزیابی خطر و ارتقای نظام بازرسی و نظارت بر ایمنی مواد غذایی در نظر گرفته نشده است.

 

  • نقاط قوت و ضعف بخش دوم لایحه بودجه سال 1403 کل کشور

مجموع کل اعتبارات وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه برای سال 1403، حدود 282.131 میلیارد ریال برآورد شده که نسبت به اعتبارات مصوب سال 1402، معادل 40/23 درصد افزایش یافته است. با وجود این اعتبارات مذکور تنها 1/30 ‌درصد از اعتبارات کل دستگاه‌های اجرایی ملی را تشکیل می‌دهد و با اختصاص این اعتبارات اندک به بخش کشاورزی و توزیع نامتناسب آنها، نمی‌توان انتظار ارتقای بهره‌وری تولید، بهبود سلامت و کیفیت محصولات کشاورزی و غذایی و پایدارسازی بهره‌برداری از منابع پایه را به‌عنوان مهم‌ترین الزامات تحقق امنیت غذایی پایدار داشت. اهم یافته‌های حاصل از بررسی بخش کشاورزی در بخش دوم لایحه بودجه سال 1403 کل کشور عبارتند از:

  • توزیع اعتبارات دستگاه‌های فعال در بخش کشاورزی نشان می‌دهد که بیشترین اعتبارات هزینه‌ای با حدود 22 درصد مربوط به «سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی» است و این درحالی است که نتایج فعالیت‌های این سازمان و مؤسسات تحقیقاتی تابعه آن، نمود فراگیری در ارتقای بهره‌وری تولید کشاورزی نداشته است.
  • افزایش 52 درصدی اعتبار «درآمد حاصل از اخذ عوارض از واردات میوه و سبزیجات و سموم کشاورزی» و از ‌طرفی بازگشت تنها 21 درصد از این درآمد به بخش کشاورزی، از نکات قابل‌تأمل در ارقام درآمدی پیش‌بینی‌شده برای دستگاه‌های مرتبط با بخش کشاورزی است. این درحالی است که محل اصلی هزینه‌کرد این عوارض، باید ارتقای ساختار‌های تولیدی بخش کشاورزی ازجمله یکپارچه‏‏سازی، به‏خصوص در دشت‏های تولید محصولات راهبردی با هدف تحقق ماده (۳) از «قانون تمرکز وظایف و اختیارات بخش کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی» مصوب 1391/۱۱/24 با اصلاحات و الحاقات بعدی باشد [2] و خروج 79 درصدی این درآمدها از بخش کشاورزی و منابع طبیعی پذیرفتنی نیست.
  • بودجه شرکت‌های دولتی بخش کشاورزی و بانک کشاورزی در لایحه بودجه سال 1403 نسبت به مقادیر مصوب در قانون بودجه سال 1402 دارای رشد ۲۸ درصدی است.
  • بیشترین سهم از بودجه شرکت‌های دولتی بخش کشاورزی در لایحه بودجه سال 1403 به‌ترتیب مربوط به «شرکت مادر‌تخصصی بازرگانی دولتی ایران»، «شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور» و «شرکت سهامی خدمات حمایتی کشاورزی» است که حدود 63 درصد از بودجه کل شرکت‌های دولتی بخش کشاورزی را شامل می‌شود. با وجود این کاهش سهم این شرکت‌ها از کل بودجه شرکت‌های دولتی بخش کشاورزی در لایحه بودجه سال1403 نسبت به مقادیر مصوب سال 1402، یکی از نشانه‌های مثبت برای کاهش تصدیگری دولت در امور اجرایی مرتبط با تنظیم بازار کالا‌های اساسی کشاورزی می‏تواند تلقی شود.
  • بررسی انطباق بخش دوم لایحه بودجه سال 1403 کل کشور در بخش کشاورزی و منابع طبیعی با احکام مصوبه برنامه هفتم پیشرفت نشان داد که در قسمت سنجه‌های عملکردی تعریف شده برای وزارت جهاد کشاورزی در لایحه بودجه، برای تعدادی از تکالیف مهم، ازجمله «تولید نهاده‌های فناورانه»، «ایمنی غذایی»، «حفاظت از اراضی کشاورزی»، «کشت فراسرزمینی»، «کشت قراردادی»، «آبخیزداری و آبخوان‌داری» و «حفاظت از جنگل‌ها» شاخص ارزیابی عملکرد تعریف نشده است. علاوه‌بر ‌این با وجود تأکید اسناد بالادستی، ازجمله «سیاست‌های کلی برنامه هفتم» ابلاغی 1401/06/21 و احکام مصوب برنامه هفتم پیشرفت که به تأیید شورای محترم نگهبان رسیده، نپرداختن به‌مقوله‌ کیفیت و سلامت مواد غذایی، از مهم‌ترین نقاط ضعف لایحه بودجه سال 1403 است.

 

  • پیشنهادهای مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی

با توجه به عدم وجود رویکردی دقیق و هدفمند برای تحقق امنیت غذایی در لایحه بودجه سال 1403، ضروری است اعتبارات ردیف‌های مرتبط با بخش کشاورزی و منابع طبیعی با تمرکز بر ارتقای بهره‌وری تولید در این بخش اصلاح شوند؛ کمااینکه این لایحه اولین برنامه مالی در راستای عمل به تکالیف برنامه هفتم توسعه بوده و ضروری است ایرادهای قوانین بودجه سال‌های گذشته را مرتفع کند.

تکرار کلیشه ‏های گذشته به‏خصوص در حوزه طرح‏های تملک‌دارایی سرمایه‏ای، بخش کشاورزی را در رسیدن به اهداف اساسی خود ناکام خواهد گذاشت. نبود هماهنگی بین طرح‏های تملک‌دارایی سرمایه‏ای این بخش، به‏ ویژه عدم هم‏افزایی طرح‏های مذکور در قالب دشت‏ها و قطب‏های کشاورزی اصلی کشور، مانع از استفاده بهینه از اندک منابع موجود بخش، برای بهبود اساسی در الزامات بنیادین تولید بهره‏ور شده است. در حال حاضر، اعتبارات خودکفایی و طرح‏های زیربنایی، فارغ از توجه جدی به قابلیت‏های مناطق و الگوی کشت، در سراسر کشور پراکنده می‏شود و این پراکندگی اثربخشی آنها را کاهش می‏دهد. چنانچه طرح‏های زیربنایی بخش کشاورزی و نیز برنامه ‏های مربوط به نظام‏های بهره‏برداری به‌صورت هم‌زمان در یک منطقه جغرافیایی (با تأکید بر دشت‏های حاصلخیز و قطب‏های تولید کشور) اجرا شوند؛ می‏توان انتظار داشت که سالیانه تعداد مشخصی منطقه ویژه تولید محصولات اساسی راه‏اندازی شده و در این مناطق، تولید با حداکثر بهره ‏وری مدیریت ‏شود. این راهبرد می‏تواند کشور را در مدت زمان مشخصی به خودکفایی در محصولات اساسی به شکل پایدار برساند. شایان ذکر است که کلیات این راهبرد هرچند به‌صورت ناقص، در «قانون گسترش کشاورزی در قطب‌های کشاورزی» مصوب 1354/03/05 با اصلاحات و الحاقات بعدی ریل‏گذاری شده است.

این موضوع مستلزم اصلاح ساختار لایحه بودجه در راستای بهبود «برنامه‌ریزی تولید» با هدایت اعتبارات و تعریف دقیق اهداف کمّی در زمینه‌های «ارتقای خودکفایی در محصولات راهبردی کشاورزی از طریق استقرار مناطق ویژه خودکفایی در محصولات اساسی»؛ «توسعه تولید نهاده ‏های فناورانه کشاورزی»؛ «توسعه پایدار زنجیره ارزش»؛ «ارتقای سلامت و ایمنی غذایی» و «بهره‌برداری پایدار از منابع پایه تولید» است.

۱. مقدمه

بخش دوم از لایحه بودجه سال 1403 در بخش کشاورزی و منابع طبیعی، سند مالی حاوی منابع و مصارف این بخش است که در راستای اجرای تکالیف برنامه هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران تدوین و به تصویب می‌رسد. ازاین‌رو، تعیین دقیق ردیف‌ها و مبالغ مربوط به منابع و مصارف، به‌منظور هدایت دستگاه‌های اجرایی مرتبط با بخش کشاورزی نقش اصلی را در عمل به تکالیف برنامه دارد و موفقیت این بخش در تحقق امنیت غذایی پایدار و متکی به تولید داخل کشور، تا حد بالایی به کفایت منابع مالی و برنامه‌ریزی صحیح در هزینه‌کرد این منابع وابسته است. عدم تعریف دقیق ردیف‌ها و اهداف کمّی مرتبط در قوانین بودجه سال‌های گذشته بخش کشاورزی و همچنین عدم اختصاص اعتبارات کافی، کشور را به‌سادگی به ورطه وابستگی در ‌‌تأمین محصولات کشاورزی راهبردی سوق داده است. از طرفی، ایرادهای ساختاری در مدیریت بخش کشاورزی، از‌جمله عدم اجرای هدفمند سیاست‌های حمایتی از بخش کشاورزی، نیز منجر به هدر‌رفت بخش مهمی از این منابع مالی محدود شده است؛ به‌طوری‌‌که در‌نهایت چشم‌انداز روشنی برای رفع چالش‌های کلیدی و ساختاری این بخش مشاهده نمی‌شود. لذا ضروری است بودجه‌ریزی در بخش کشاورزی، با لحاظ اهمیت این بخش در اقتصاد و امنیت ملی و در راستای اصلاح ناکارآمدی‌های موجود در آن، از کلیشه‏ ها خارج شده و روند تحولی به‌خود بگیرد.

در گزارش حاضر به بررسی لایحه بودجه سال 1403 کل کشور در بخش کشاورزی از منظر تغییرات منابع و مصارف این بخش نسبت به مقادیر مصوب در سال 1402 و تفسیر میزان کارآمدی ردیف‌های اعتباری در دستیابی به اهداف برنامه هفتم پیشرفت پرداخته شده است. در ابتدا اعتبارات هزینه‌ای و تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته است. در مرحله بعدی، تکالیف این دستگاه‌ها در قالب طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای و همچنین اعتبارات ردیف‌های متفرقه ارزیابی شده است. سپس بررسی درآمد‌های دستگاه‌های اجرایی ذیل وزارت جهاد کشاورزی و همچنین بودجه شرکت‌‌های دولتی بخش کشاورزی صورت گرفته است و درنهایت به بررسی میزان انطباق لایحه بودجه سال 1403 بخش کشاورزی و منابع طبیعی با «سیاست‌های کلی برنامه هفتم» ابلاغی 1401/06/21 و آن بخشی از برنامه هفتم پیشرفت که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و با ایراد شورای محترم نگهبان مواجه نشده است، پرداخته شده و پیشنهادهای اصلاحی برای انطباق با این تکالیف ارائه شده است.

 

۲. اعتبارات وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های اجرایی تابعه

مجموع کل اعتبارات وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه برای سال 1403، مبلغ 282.131 میلیارد ریال برآورد شده که نسبت به اعتبارات مصوب سال 1402، معادل 40/23 درصد افزایش یافته است. رشد اعتبارات هزینه‌ای این وزارتخانه در لایحه بودجه سال 1403 نسبت به مقادیر مصوب سال 1402، برابر با 32/64 درصد، رشد اعتبارات تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای، 51/82 درصد و رشد اعتبارات اختصاصی 16/78 درصد منظور شده است. سهم اعتبارات برآورد‌شده هزینه‌ای، تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای، اختصاصی و کل برای وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه در سال 1403 از بودجه کل دستگاه‌های اجرایی ملی به‌ترتیب 0/56، 5/95، 1/23 و 1/30 درصد است. این سهم‌ها در اعتبارات مصوب سال 1402 وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه به‌ترتیب برابر با 0/52، 6/49، 1/58 و 1/19 درصد بوده است. به‌عبارتی، سهم اعتبارات هزینه‌ای و کل اعتبارات وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه از اعتبارات کل دستگاه‌های اجرایی ملی نسبت به سال 1402 افزایش و سهم اعتبارات تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای و اختصاصی این وزارتخانه و دستگاه‌های تابعه آن، کاهش داشته است (جدول پیوست ۱).

توزیع اعتبارات وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه نشان می‌دهد که بیشترین اعتبارات هزینه‌ای با 21/87 درصد مربوط به «سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی» است. همچنین بیشترین اعتبارت تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه با 56/26 درصد مربوط به «وزارت جهاد کشاورزی» است (نمودار‌های ۱ و 2). «نهاد نمایندگی ولی‌فقیه در وزارت جهاد کشاورزی» و «سازمان امور عشایر ایران» به‌ترتیب با با 379/12 و 169/26 درصد بیشترین رشد و «مؤسسه تحقیقات برنج» با 5/37 درصد بیشترین کاهش اعتبارات را در بین دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی در لایحه بودجه سال 1403 نسبت به قانون بودجه سال ۱۴۰۲ به‌خود اختصاص داده‌اند.

 

 

شکل 1. اعتبارات هزینه‌ای وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه  (هزار میلیارد ریال)

 

 

 

ماخذ: لایحه بودجه سال 1403 کل کشور.

 

شکل 2. اعتبارات تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه  (هزار میلیارد ریال)

 

 

مأخذ: همان.

 

۳. اعتبارات طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی

همان‌طور که در بخش قبلی عنوان شد، بررسی طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی در لایحه بودجه سال 1403، حاکی از رشد 52 درصدی این اعتبارات نسبت به مقادیر مصوب سال 1402 بوده که در مجموع به 156.454 میلیارد ریال رسیده است. گفتنی است بخشی از این افزایش مربوط به افزودن ردیف‌های متفرقه به اعتبارات دستگاه‌های اجرایی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ است که در بخش بعدی جزئیات آن به تفصیل بیان شده است. در ادامه به تحلیل اعتبارات تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای مرتبط با وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه پرداخته شده است. شایان ذکر است که در جدول پیوست 2 گزارش، کلیه طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه، به‌همراه اهداف کمّی و عملکرد پیشین برای هرکدام از طرح‌ها ارائه شده است.

  • یکی از مهم‌ترین ایرادهایی که می‌توان به ساختار بودجه بخش کشاورزی به‏ خصوص در بخش طرح‏های تملک‌دارایی سرمایه‏ ای وارد کرد، عدم انطباق مناسب طرح‌های مذکور با اولویت‌های این بخش، طبق تکالیف اسناد بالادستی و عدم هم‏ افزایی مناسب آنها با یکدیگر در مقیاس سرزمین است. برای نمونه طر‌ح‌هایی که برای ارتقای تولید محصولات راهبردی تعریف شده‌اند، تأثیر چندانی بر خودکفایی در این محصولات نداشته‌اند و این نشان‌دهنده ضعف در تعریف طرح‌ها و عدم درنظرگیری الزامات نرم‌افزاری تحقق اهداف کمّی آنهاست؛ چراکه در اغلب موارد به افزایش تولید صرفاً از طریق افزایش اندازه و تعداد واحد‌های تولیدی پرداخته شده و تمرکز چندانی بر ارتقای برنامه‌ریزی و بهره‌وری تولید، ازجمله از طریق تولید بهره‌ور در قالب قطب‌های کشاورزی، صورت نگرفته که این موضوع سبب هدررفت منابع و افزایش ناپایداری تولید کشاورزی شده است. گفتنی است این تکلیف در «قانون گسترش کشاورزی در قطب‌های کشاورزی» مصوب 1354/03/05 با اصلاحات و الحاقات بعدی نیز مورد تأکید قرار گرفته است [3]. در حال حاضر، بخش بسیار اندکی از اراضی کشاورزی کشور، فاقد هرگونه محدودیت تولید است و جزء اراضی درجه 1 به‌شمار می‏رود و جالب اینکه همین اراضی بعضاً در کانون‏های بحرانی تغییر کاربری کشور قرار دارند. طرح‏های خودکفایی و زیربنایی که تاکنون اجرا شده‏ اند، تمرکزی بر این اراضی و تعریف نظام بهره ‏برداری یکپارچه و دانش‏بنیان از آنها و پیشگیری از تقطیع و تغییر کاربری مربوطه نداشته‏ اند.

از کاستی‏های مرتبط در زمینه ضعف هدفگذاری می‌توان به ردیف «کمک‌های فنی و اعتباری برای افزایش تولید و تنظیم بازار گوشت، محصولات کشاورزی و منابع طبیعی، ‌‌تأمین ادوات و ماشین‌آلات مربوط» اشاره کرد که 24 هزار میلیارد ریال اعتبار برای آن در‌قالب ارائه تسهیلات افزایش تولیدات کشاورزی و منابع طبیعی در سال 1403 در نظر گرفته شده است؛ ولی فارغ از مبهم بودن عنوان این ردیف، با توجه به عدم ارائه هدف کمّی برای تسهیلات در هر زیربخش، نمی‌توان به هدایت این تسهیلات در افزایش تولید محصولات راهبردی و عدم انحراف آنها به تولید محصولات کم‌اهمیت در امنیت غذایی امیدوار بود و عملاً امکان نظارت بر توزیع این اعتبارات در راستای تحقق خودکفایی در محصولات اساسی وجود ندارد. در سال‏های گذشته نیز بخش قابل‌توجهی از تسهیلات مذکور، فارغ از اینکه کجا قطب اصلی تولید کشاورزی کشور است، به‌صورت غیرهوشمندانه توزیع شده است. زمانی که یک منبع مالی در سطح کشور، فارغ از توجه جدی به قابلیت‏های سرزمینی تقسیم شود؛ نمی‏تواند منشأ اثر جدی قرار گیرد. درحالی‌که چنانچه برای چند سال متوالی به‌صورت متمرکز در قطب‏های تولید کشاورزی هزینه می‏شد، می‏توانست منشأ جهش تولید باشد. در مقابل، برای ردیف «حمایت از ارتقای ضریب خودکفایی در محصولات راهبردی کشاورزی در چارچوب برنامه الگوی کشت» که به‌طور مشخص هر دو هدف افزایش تولید محصولات راهبردی و برنامه‌ریزی تولید طبق الگوی کشت را دربر دارد، تنها 2.730 میلیارد ریال اعتبار در نظر گرفته شده است. کمااینکه طرح‌هایی با عناوین «حمایت از توسعه کشت دانه‌های روغنی» و «افزایش تولید شیر و گوشت قرمز» به‌ترتیب با 800 و 150 میلیارد ریال نیز در همین زمره قرار می‌گیرند و بهتر است کلیه این طرح‌ها در قالب طرح «حمایت از ارتقای ضریب خودکفایی در محصولات راهبردی کشاورزی در چارچوب برنامه الگوی کشت» و بر پایه راهبرد مناطق ویژه (قطب‏های) خودکفایی در محصولات راهبردی تجمیع شوند؛ به‌طوری‌که دارای اهداف کمّی قابل سنجش در زمینه افزایش بهره‌وری تولید باشد.

  • در حال حاضر یکی از مهم‌ترین الزامات کاهش آسیب‌پذیری کشور در تولید محصولات کشاورزی، یعنی کاهش وابستگی در «نهاده‌های فناورانه» مانند بذر، کود، سم، مواد ژنی، مرغ لاین، دارو‌ها و واکسن‌ها و ماشین‌آلات کشاورزی، در برنامه‌ریزی‌ها مغفول واقع شده و در لایحه بودجه نیز ردیف مشخصی برای آن دیده نشده است. این در‌حالی‌ است که وابستگی بالای کشور به نهاده‌های فناورانه به ابزاری برای تهدید تولید کشاورزی و امنیت غذایی کشور تبدیل شده است. نکته مهم اینکه نهاده‏ های مذکور، اغلب حلقه‌های ابتدایی زنجیره تولید محصولات کشاورزی را تشکیل می‌دهند. در شرایط موجود تجدیدنظر در فرایند‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری تولید نهاده‌های فناورانه بسیار ضروری به‌نظر می‌رسد. درحقیقت، توسعه تولید این نهاده‌ها، مستلزم برنامه‌ریزی دقیق و اختصاص منابع مالی پایدار در قالب سازوکاری کاملاً علمی و اجرایی است؛ به‌نحوی‌که از طریق توسعه واحدهای تولیدی دانش‌بنیان با مشارکت بخش‌های غیر‌دولتی، کشور بتواند در یک بازه زمانی مشخص به خودکفایی در نهاده‌های فناورانه برسد و از این طریق ارتقای امنیت غذایی در کشور با افزایش قدرت نرم در این حوزه، محقق شود.
  • اعتبارات طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای مرتبط با آب‌و‌خاک کشاورزی در حوزه عمل وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه ، در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ و مقادیر مصوب برای این طرح‌ها در سال 1402 در جدول 1 قابل مشاهده است. بیشترین اعتبارات در این حوزه به مبلغ 22.700 میلیارد ریال برای «کمک به توسعه روش‌های نوین آبیاری و کم‏فشار» پیش‌بینی شده که نسبت به اعتبارات مصوب در سال 1402، حدود 43 درصد افزایش یافته است. نکته حایز اهمیت درخصوص طرح‌های مرتبط با آب و خاک کشاورزی، افزایش حدوداً پنج ‌برابری اعتبارات مربوط به طرح «مطالعه خاک‌های کشور» است که با توجه به اهمیت این طرح‌ها در طبقه‌بندی کیفیت زمین‌های کشاورزی، گام مهمی در مدیریت هوشمندانه اراضی کشاورزی کشور به شمار می‏رود. گفتنی است یکی از روش‌های افزایش کارآمدی اجرای طرح‌های خاک و آب کشاورزی، استفاده از مشارکت بخش‌های غیر‌دولتی در اجرای آنها و سهیم کردن ایشان در منافع نهایی حاصل از توسعه کشاورزی و زنجیره‌های ارزش به‏خصوص صنایع جدیدی است که در قالب طرح توسعه جامع کشاورزی می‏توانند استقرار یابند.

در لایحه بودجه سال 1403، مقرر شده است که طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای ذیل سه ردیف «ساختمان شبکه‌های آبیاری و زهکشی اراضی کشاورزی (1306012031)»، «تأمین و انتقال آب برای باغات در اراضی شیب‌دار (1306009001)» و «تجهیز و نوسازی اراضی زیر سدهای مخزنی، بندهای انحرافی مستقل و شالیزاری (1306012004)» از طریق مشارکت عمومی-خصوصی انجام شوند و بهتر است درصد مشخصی از سایر طرح‌های آب‌و‌خاک نیز با توجه به اثرگذاری بالای آنها در ارتقای تولید و خلق ارزش‌افزوده، به‌صورت مشارکت عمومی- خصوصی و مردمی تعریف شوند. کما‌اینکه اجرای طرح‌های آب‌و‌خاک کشاورزی، معمولاً به‌دلیل هزینه‌های بالای اجرای آنها و عدم کفاف اعتبارات تخصیص‌یافته به کُندی صورت می‌گیرد و ضروری است برای طرح‌های نیمه‌کاره‌ای که عدم تکمیل آنها باعث توقف تولید کشاورزی و تحت‌الشعاع قرار گرفتن معیشت کشاورزان در برخی از مناطق شده است، چاره‌اندیشی شود.

 

جدول 1. اعتبارات طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای مرتبط با آب و خاک کشاورزی  در حوزه فعالیت وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه  (میلیون ریال)

شماره

طبقه‌بندی

طرح

عنوان طرح

مصوب

سال

1402

برآورد

سال

1403

درصد

تغییرات

1402-03

1306009001

تأمین و انتقال آب برای باغات در اراضی شیب‌دار

350,000

200,000

42.86-

1306012001

اجرای عملیات آب و خاک در عرصه تشکل‌های کشاورزی

415,000

1,850,000

345.78

1306012003

اجرای عملیات انتقال آب با لوله به اراضی کشاورزی دشت سیستان

130,000

2,000,000

1,438.46

1306012004

تجهیز و نوسازی اراضی زیر سدهای مخزنی، بندهای انحرافی مستقل و شالیزاری

2,445,000

5,000,000

104.50

1306012006

توسعه پایدار آب و خاک کشاورزی دشت قزوین (استانی)

95,000

150,000

57.89

1306012007

کمک به بازسازی و نوسازی قنوات، آب‌بندان‌ها و هوتک‌ها

4,300,000

8,550,000

98.84

1306012008

کمک به توسعه روش‌های نوین آبیاری و کم فشار

15,850,000

22,700,000

43.22

1306012024

طرح توسعه و احیای کشاورزی خوزستان و ایلام

500,000

1,230,000

146.00

1306012031

ساختمان شبکه‌های آبیاری و زهکشی اراضی کشاورزی

10,040,000

7,600,000

24.30-

1306012035

مطالعه خاک‌های کشور

350,000

1,650,000

371.43

1306033002

تهیه و اجرای طرح‌های جامع بیابان‌زدایی و کمک به بهره‌برداری پایدار منابع آب و خاک

2,270,000

4,115,000

81.28

1310021005

تکمیل و تجهیز مؤسسه تحقیقات خاک و آب

165,000

200,000

21.21

جمع کل

36,911,402

55,246,403

49.67

مأخذ: لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور.

 

  • مجموع اعتبارات طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای مرتبط با آبخیزداری و آبخوان‌داری با 15.685 میلیارد ریال، حدود 10درصد از اعتبارات طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی و منابع طبیعی را در لایحه بودجه سال 1403 به‌خود اختصاص داده‌اند. هرچند اعتبارات این طرح‌ها نسبت به مقادیر مصوب در سال 1402، حدود 14 درصد افزایش یافته‌، ولی سهم آن از کل اعتبارات طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی در سال 1402، حدود 3/4 واحد درصد کاهش یافته است. گفتنی است از آنجایی‌که طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری، به‌طور مستقیم بر مدیریت منابع آبی اثرگذار هستند، ضروری است در راستای بیشترین بهره‌وری پایدار از منابع آبی ذخیره و هدایت ‌شده، اجرای آنها براساس طرح‏های مدیریت یکپارچه حوزه آبخیز و طرح‏های از آبخیز تا جالیز و براساس اصول آمایش سرزمین صورت گیرد؛ چراکه اجرای صحیح طرح‌های آبخیزداری مبتنی‌بر مطالعات پشتیبان و هماهنگی بین‌دستگاهی می‌تواند اثر بالایی بر توازن‏بخشی به سفره ‏های آب زیرزمینی و در عین حال، ارتقای امنیت غذایی و بهبود معیشت جوامع محلی داشته باشد. به‌نظر می‏رسد آیین‏نامه تدوین طرح‏های مذکور باید توسط وزارت جهاد کشاورزی با همکاری وزارت نیرو تدوین و به تصویب هیئت‌وزیران برسد. همچنین شایسته است با توجه به شعار سال 1403، درصد مشخصی از اعتبارات پیش ‏بینی شده برای طرح‏های آبخیزداری، به‌صورت اهرمی با مشارکت بخش‏های غیردولتی (اعم از بخش خصوصی و جوامع محلی) انجام شود. سهم مشارکت بخش خصوصی و تشکل‏ها در ‌‌تأمین مالی طرح‏های مذکور می‏تواند به‌صورت نقدی، نیروی کار و ‌‌تأمین تجهیزات مربوطه و در قالب ‌‌تأمین مالی جمعی ‌‌تأمین شود. در این صورت، سرعت و کیفیت اجرای طرح‏های مذکور به‌مراتب افزایش خواهد یافت.

 

جدول 2. اعتبارات طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای مرتبط با آبخیزداری و آبخوان‌داری           (میلیون ریال)

شماره

طبقه‌بندی

طرح

عنوان طرح

مصوب

سال

1402

برآورد

سال

1403

درصد

تغییرات

1402-03

1306001002

آبخیزداری در حوزه‌های آبخیز دریاچه ارومیه

 800,000

 800,000

 -   

1306001003

آبخیزداری در حوضه‌های حاشیه کویر مرکزی

 400,000

 400,000

 -   

1306001005

کنترل سیل، آبخیزداری و حفاظت از حوزه‌های آبخیز گلستان و اترک

 810,000

 800,000

 1.23-

1306001006

آبخیزداری حوزه سیاهکوه خراسان جنوبی و رضوی

 250,000

 250,000

 -   

1306001007

آبخیزداری در حوزه‌های آبخیز سد کرخه و کارون بزرگ

 850,000

 850,000

 -   

1306001009

آبخیزداری در حوزه‌های آبخیز سد سفیدرود

 750,000

 750,000

 -   

1306001010

آبخیزداری در حوزه‌های آبخیز سدهای کشور

 5,000,000

 6,350,000

 27.00

1306001012

آبخیزداری و آبخوان‌داری در حوزه‌های آبخیز فاقد سد و مرزی کشور

 4,800,000

 5,300,000

 10.42

1310021014

تأمین تجهیزات و تعمیرات اساسی ساختمان‌ها و پایش ایستگاه‌های آبخوان داری

135,000

185,000

37.04

جمع کل

13,795,000

15,685,000

13.70

مأخذ: همان.

 

  • در طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای مرتبط با بخش کشاورزی در لایحه بودجه سال 1403 کل کشور، سه ردیف اعتباری «تدوین برنامه اصلاح الگوی کشت و معیارهای فنی تولید محصولات ارگانیک و سالم»، «‌‌تأمین تجهیزات و مبارزه تلفیقی علیه آفات و بیماری‌های عمومی و قرنطینه‌ای» و «کنترل، مراقبت و بررسی بیماری‌های واگیر و قرنطینه‌ای دام و مشترک با انسان» به موضوع سلامت و کیفیت مواد غذایی پرداخته‌اند. در‌حالی‌که همانند قوانین بودجه سال‌های گذشته، این ایراد به طرح‌های مرتبط با سلامت و کیفیت مواد غذایی وارد است که براساس یک برنامه جامع و به ‏هم‏ پیوسته تدوین نمی‏شوند تا سبب هم ‏افزایی و درنهایت بهبود سطح ایمنی غذایی شوند. درواقع، مشخص نیست با اجرای سه طرح مذکور، شاهد چه میزان بهبود در وضعیت سلامت محصولات کشاورزی تولیدی و وارداتی و کاهش آلاینده‌ها، باقیمانده‌های سموم و فلزات سنگین در مواد غذایی خواهیم بود. علاوه‌بر این، طبق ماده (7) «آیین‌نامه اجرایی شورای عالی سلامت و امنیت غذایی» مصوب 1397/10/19 با اصلاحات و الحاقات بعدی، باید برنامه جامع ارتقای سلامت و ایمنی غذایی کشور به‌عنوان یک برنامه مستقل در لایحه بودجه، تدوین شده و منابع مربوط به تولید غذای سالم به‌صورت هدفمند ذکر می‌شد [4]. این تکلیف درحقیقت با هدف ایجاد هم‏ افزایی در طرح‏های ایمنی غذایی کشور وضع شده، ولی تاکنون با گذشت بیش از سه سال از تصویب ماده قانونی مذکور، هنوز جامه عمل نپوشیده است.

۴. اعتبارات ردیف‌های متفرقه مرتبط با بخش کشاورزی

اعتبارات ردیف‌های متفرقه مرتبط با بخش کشاورزی در جدول 3 ارائه شده است. براساس ارقام این جدول، اعتبارات ردیف‌های متفرقه مرتبط با بخش کشاورزی در لایحه بودجه سال 1403 بیش از 170 درصد نسبت به مقادیر مصوب برای این ردیف‌ها در سال 1402 افزایش یافته است. نکته حایز اهمیت درخصوص این اعتبارات، افزایش حدوداً سه‌برابری مبلغ مربوط به ردیف «یارانه نهاده‌های کشاورزی و تنظیم بازار کالا‌های اساسی» و تفکیک آنها در سه ردیف با عناوین «یارانه تأمین و تدارک کودهای شیمیایی بخش کشاورزی»، «یارانه بذر، نهاده‌ها و عوامل تولید کشاورزی» و «تنظیم بازار محصولات کشاورزی» در لایحه بودجه سال 1403 نسبت به قانون بودجه سال 1402 است.

 

جدول 3. اعتبارات ردیف‌های متفرقه مرتبط با بخش کشاورزی    (میلیون ریال)

عنوان

مصوب

سال

1402

برآورد

سال

1403

درصد

تغییرات

1402-03

جمع کل بخش کشاورزی و منابع طبیعی

32,241,500

87,302,000

170.77

اعتبارات یارانه‌ها - 520000

32,200,000

87,200,000

170.81

ساماندهی تولید و خرید تضمینی و به‌زراعی و‌ بهسازی باغات و کارخانجات چای کشور

5,200,000

5,200,000

-

یارانه تأمین و تدارک کودهای شیمیایی بخش کشاورزی

27,000,000

60,000,000

203.70

یارانه بذر، نهاده‌ها و عوامل تولید کشاورزی

15,000,000

تنظیم بازار محصولات کشاورزی

7,000,000

اعتبارات متمرکز درآمد هزینه - 530000

41,500

102,000

147.57

وزارت جهاد کشاورزی - هزینه واحدهای تولیدی و خدماتی استانی

41,500

100,000

-

سازمان‌ برنامه‌وبودجه کشور- تهاتر مطالبات شرکت‌های پتروشیمی تولید‌کننده کود اوره بابت مابه‌التفاوت قیمت

تکلیفی کود تحویلی به کشاورزان با بدهی‌های واحدهای مزبور به دولت (جمعی – خرجی)

1,000

1,000

-

اخذ عوارض صادراتی اوره معادل حداقل %2 برای تأدیه بدهی‌ها به شرکت‌های پتروشیمی و یارانه کودهای غیر اوره

-

1,000

-

مأخذ: همان.

 

اعتبارات ردیف‌های متفرقه منتقل شده به وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌‌های اجرایی تابعه در لایحه بودجه سال 1403 مجموعاً به‌مبلغ 60.239 میلیارد ریال است که 18.558 میلیارد ریال آن اعتبارات هزینه‌ای و 41.681 میلیارد ریال آن را اعتبارات تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای تشکیل می‌دهد (جدول پیوست 3). گفتنی است در لایحه بودجه سال 1403، تعداد زیادی از ردیف‌های متفرقه مرتبط با بخش کشاورزی مندرج در جدول ۹ «قانون بودجه سال 1402 کل کشور» [5] به جدول اعتبارات دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی (جدول ۷) لایحه بودجه سال 1403 انتقال یافته‌اند. در جدول 4 اعتبارات ردیف‌های مذکور در این دو سال مورد مقایسه قرار گرفته‌اند. همان‌طور که از داده‌های این جدول مشخص است، در‌مجموع 22.450 میلیارد ریال از اعتبارات متفرقه مرتبط با بخش کشاورزی در جدول ۹ «قانون بودجه سال 1402 کل کشور» [5] به اعتبارات متفرقه وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های اجرایی تابعه در لایحه بودجه سال 1403 منتقل شده است. هرچند مجموع اعتبارات ردیف‌های متفرقه مذکور در لایحه بودجه سال 1403 با کاهش 34/26 درصدی مواجه بوده است. شایان ذکر است که در لایحه بودجه 1403، میزان 3500 میلیارد ریال از محل وضع عوارض بر صادرات محصولات آب‏بر برای وزارت جهاد کشاورزی و مبلغ 2100 میلیارد ریال برای وزارت نیرو پیش‏بینی شده است. گفتنی است که در اجرای این بند باید حفظ توان صادراتی بخش کشاورزی نیز مدنظر قرار گیرد.  

 

جدول 4. اعتبارات ردیف‌های متفرقه جدول شماره (۹) قانون بودجه سال 1402 منتقل شده به جدول شماره (7)

 وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های اجرایی تابعه در لایحه بودجه سال 1403  (میلیون ریال)

عنوان دستگاه

موضوع

مصوب

سال

1402

برآورد

سال

1403

درصد

تغییرات

1402-03

جمع کل

34,152,000

22,450,000

34.26-

اعتبارات یارانه‌ها - 720000

2,602,000

5,000,000

92.16

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

تعادل‌بخشی، آبخیزداری و اجرای طرح‌های افزایش بهره‌وری آب (بند «ب» تبصره «۷»)

2,600,000

1,000,000

42.31-

وزارت جهاد کشاورزی

تعادل‌بخشی، آبخیزداری و اجرای طرح‌های افزایش بهره‌وری آب (بند «ب» تبصره «۷»)

500,000

وزارت جهاد کشاورزی

وزارت جهاد کشاورزی - اعتبارات موضوع بند «ت» ماده (۳۷) قانون برنامه هفتم موضوع عوارض صادراتی محصولات آب‌بر جهت اجرای الگوی کشت

2,000

3,500,000

174900

اعتبارات ردیف‌های موردی (موقت) 750000

31,550,000

17,450,000

44.69-

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

نهضت تولید، کاشت و نگهداری یک میلیارد اصله درخت با مشارکت مردمی

2,500,000

1,000,000

60.00-

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور

مرکز تحقیقات ماهیان سردابی کشور

50,000

50,000

-

سازمان امور‌‌ عشایر ایران

طرح‌های آبرسانی عشایری

4,000,000

3,000,000

25.00-

وزارت جهاد کشاورزی

وزارت جهاد کشاورزی- حمایت از توسعه کشت دانه‌های روغنی

1,500,000

1,400,000

6.67-

وزارت جهاد کشاورزی

آب روستایی و عشایری، راه روستایی و عشایری، احیای قنوات و اجرای طرح‌های هادی روستایی

15,000,000

6,000,000

60.00-

وزارت جهاد کشاورزی

بازسازی و مرمت آب‌بندان، هوتک و سردهنه‌ها و دیواره‌سازی رودخانه‌ها (50 درصد از طریق وزارت نیرو و 50 درصد از طریق وزارت جهاد کشاورزی)

5,000,000

2,500,000

50.00-

وزارت جهاد کشاورزی

 تأمین زیرساخت‌های شهرهای مولد کشاورزی

2,000,000

2,000,000

-

‌‌مؤسسه جهاد نصر

 اجرای فاز دوم طرح 550 هزار هکتاری خوزستان و ایلام

1,500,000

1,500,000

-

مأخذ: همان.

 

۵. درآمد‌های دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی

در لایحه بودجه سال 1403، مجموع درآمد‌ها، واگذاری دارایی‌های مالی و سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی و منابع طبیعی با افزایش 20/84 درصدی نسبت به مقادیر مصوب در قانون بودجه سال 1402 کل کشور، به عدد 75.745 میلیارد ریال رسیده است. «سازمان امور عشایر ایران» و «سازمان شیلات» به‌ترتیب با 74 و 38 درصد، بیشترین کاهش را نسبت به مقادیر مصوب در قانون بودجه سال 1402 داشته‌اند (جدول پیوست 4). «سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور»، «‌‌مؤسسه رازی» و «سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی» به‌ترتیب دارای بیشترین درآمد در بین دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی هستند. در نمودار 3 نسبت درآمد دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی از کل درآمد‌های دستگاه‌های اجرایی این بخش نشان داده شده است.

 

نمودار ۳. توزیع درآمد‌های دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی

 

 

مأخذ: همان.

درخصوص ردیف‌های درآمدی مرتبط با بخش کشاورزی در لایحه بودجه سال 1403 باید این نکته را متذکر شد که برای ردیف «درآمد حاصل از اخذ عوارض از واردات میوه و سبزیجات و سموم کشاورزی» به شماره 160132، اعتبار 7.577 میلیارد ریالی در نظر گرفته شده که نسبت به درآمد مصوب در قانون بودجه سال 1402، دارای افزایش 52 درصدی است. گفتنی است یکی از ایرادهای لایحه بودجه سال 1403، تعمیم این عوارض به بسیاری از کالا‌های اساسی کشاورزی و نهاده‌های دامی است؛ چراکه اخذ عوارض از واردات کالا‌های اساسی کشاورزی و نهاده‌های دامی که در چرخه تولید بسیاری از محصولات غذایی کشور به‌کار ‌می‌روند و در امنیت غذایی کشور نقش اساسی دارند، باعث افزایش هزینه‌های تولید محصولات نهایی شده و در تناقض با سیاست‌های اعمال‌شده مبنی‌بر کاهش هزینه‌های واردات کالا‌های اساسی، از‌جمله کاهش حقوق ورودی و حذف مالیات ارزش‌افزوده واردات این کالا‌ها، ذکر شده در جزء «۲» از بند «الف» تبصره «9» «قانون بودجه سال 1403 کل کشور (بخش اول)» مصوب 1402/12/21 است [6]. ضمن اینکه اعتبار در نظر گرفته شده برای وزارت جهاد کشاورزی از این محل صرفاً 1.625 میلیارد ریال (حدود 21 درصد) است که برای «سازمان حفظ نباتات کشور» پیش‌بینی شده و برای مابقی آن تکلیف صریحی جهت هزینه‌کرد در بخش کشاورزی وضع نشده و ردیفی اختصاص نیافته است.

 

6. بودجه شرکت‌های دولتی بخش کشاورزی

هزینه‌های شرکت‌های دولتی بخش کشاورزی و منابع طبیعی و بانک کشاورزی در لایحه بودجه سال 1403 با رشد 37/86 درصدی نسبت به اعتبارات مصوب در قانون بودجه سال 1402 به 4.160.163 میلیارد ریال رسیده است. بالا‌ترین رشد در هزینه‌های این شرکت‌ها مربوط به «شرکت سهامی هواپیمایی خدمات ویژه» با 65 درصد و بیشترین کاهش مربوط به «صندوق بیمه کشاورزی» با 17 درصد است (جدول 5). بیشترین سهم از کل هزینه‌های شرکت‌های دولتی بخش کشاورزی در لایحه بودجه سال 1403 بهترتیب مربوط به «شرکت مادر‌تخصصی بازرگانی دولتی ایران»، «شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور» و «شرکت سهامی خدمات حمایتی کشاورزی» است که حدود 63 درصد از کل هزینه‌های شرکت‌های دولتی بخش کشاورزی را شامل می‌شود و می‏تواند نشان‌دهنده هزینه بالای تأمین کالا‌های اساسی توسط این شرکت‌ها باشد (نمودار 4). مجموع هزینه‌های این سه شرکت در لایحه بودجه سال 1403، مبلغ 2.613.762 میلیارد ریال پیش‌بینی شده که نسبت به قانون بودجه سال 1402، از رشد 3/5 درصدی برخوردار است (جدول پیوست 5). علاوه‌بر این اخذ تسهیلات تا مبلغ 380 هزار میلیارد ریال برای انجام تعهدات این شرکت‌ها در سال 1403 پیش‌بینی شده که با مقدار در ‌نظر گرفته شده در سال 1402 برای تسهیلات این شرکت‌ها یکسان است. گفتنی است مجموع هزینه‌های سه شرکت مذکور حدوداً ۱۷ برابر کل اعتبارات تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه است که باید با اصلاح ریل‌گذاری بودجه، به‌صورت تدریجی بخشی از این هزینه‌ها که صرف واردات محصولات راهبردی می‌شود از طریق زنجیره‌های ارزش کشاورزی و شرکت‌های دانش‌بنیان براساس تعهد‌سپاری صرف ‌‌تأمین نیاز از طریق داخل شود.

 

جدول 5. هزینه‌های شرکت‌های دولتی بخش کشاورزی و بانک کشاورزی    (میلیون ریال)

شماره طبقه‌بندی

عنوان

مصوب 1402

برآورد 1403

درصد تغییرات

200100

سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران

6,237,727

9,788,546

56.92

200500

بانک کشاورزی

415,611,395

1,461,657,549

251.69

200505

صندوق بیمه کشاورزی

41,722,819

34,801,641

16.59-

201000

شرکت سهامی کشاورزی و دامپروری سفیدرود

836,403

1,196,802

43.09

202500

شرکت سهامی کشت و صنعت و دامپروری مغان

20,901,839

29,290,700

40.13

203800

شرکت مادر‌تخصصی صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی

301,223

420,858

39.72

203900

شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور

430,298,145

371,270,970

13.72-

263500

شرکت سهامی خدمات حمایتی کشاورزی

266,579,043

235,571,914

11.63-

273500

شرکت سهامی هواپیمایی خدمات ویژه

102,540

169,183

64.99

286800

شرکت مادرتخصصی خدمات کشاورزی

1,297,696

1,572,648

21.19

286950

شرکت سهامی خدمات مهندسی آب و خاک

4,575,069

6,481,993

41.68

290710

شرکت شهرک‏های کشاورزی

724,619

1,021,794

41.01

294210

شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران

1,828,376,242

2,006,918,750

9.77

جمع کل

2,995,826,518

4,129,675,846

37.85

مأخذ: لایحه بودجه سال 1403 کل کشور و قانون بودجه سال 1402 کل کشور [5].

 

شکل 4. سهم بودجه شرکت‌های دولتی بخش کشاورزی و بانک کشاورزی در لایحه بودجه سال 1403       (درصد)

 

 

 

مأخذ: همان.

 

7.تطبیق لایحه بودجه سال 1403 با سیاست‌های کلی برنامه هفتم

در جداول کلان از بخش دوم لایحه بودجه سال 1403، سرفصلی با عنوان سنجه عملکرد خروجی‌های اصلی دستگاه‌های سیاست‌گذار تعریف شده است که می‌تواند در راستای نظارت بر عملکرد تکالیف قانون بودجه مؤثر باشد. عناوین درج شده برای این سرفصل در بخش کشاورزی حول محور تکالیف «سیاست‌های کلی برنامه هفتم» ابلاغی 1401/06/21 در زمینه‌های «خودکفایی در محصولات راهبردی کشاورزی»، «ارتقای بهره‌وری تولید» و «پایدار‌سازی بهره‌برداری از منابع طبیعی» هستند (جدول 6). با وجود این تکالیف مهمی همچون «حفظ و ارتقای ذخایر ژنتیکی»؛ «افزایش سطح سلامت و ایمنی مواد غذایی»؛ «اصلاح الگوی کشت با توجه به مزیت‌های منطقه‌ای و منابع آبی» و «آبخیزداری و آبخوان‌داری» هرچند در ردیف‌های لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ دارای اعتبار هستند، ولی در جدول سنجه‌های عملکردی، فاقد هدف‌گذاری هستند. ضمن اینکه همان‌طور که در بخش ۲ گزارش عنوان شد، اعتبارات پیش‌بینی شده در قالب طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای، به‌دلیل عدم وجود نقشه راه جامع و عدم تمرکز بر اصلاح فرایند‌ها، نتوانسته است به‌نحو مطلوبی اهداف متناظر را محقق کند. حتی مشخص نیست که ردیف‌های اعتباری پیش‌بینی شده در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ برای وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های اجرایی تابعه، چه ارتباطی با سنجه‌های عملکردی درج شده برای این وزارتخانه (جدول 6) دارند و لذا نمی‌توان با اطمینان بیان کرد که برای مثال هدف افزایش بهره‌وری 10 درصدی در واحد سطح که در سنجه‌های عملکردی لایحه بودجه قید شده است، تا چه حدی با اجرای طرح‌های مذکور محقق خواهد شد و اینکه سایر شاخص‏های نتیجه‏گرا مانند کاهش ضایعات، افزایش ‌‌فراوری، رشد ارزش‌افزوده، صادرات و فقرزدایی چه وضعیتی پیدا خواهند کرد. درواقع ردیف‌های بودجه در این خصوص فاقد چارچوب منطقی پروژه هستند و رابطه بین مصارف و نحوه تحقق شاخص‌ها روشن نیست.

جدول 6. سنجه عملکرد خروجی‌های اصلی وزارت جهاد کشاورزی در لایحه بودجه سال 1403

اهم خروجی‌ها و محصولات اصلی

پیش‌بینی

مقدار 1403

هدف کمّی مرتبط

در پایان برنامه*

ارتقای ضریب خودکفایی محصولات اساسی کشاورزی

(گندم، جو، برنج، حبوبات، گوشت قرمز و سفید و شکر)

6 درصد

متوسط وزنی ضریب خودکفایی:

90 درصد

ارتقای ضریب خودکفایی محصولات اساسی کشاورزی

(ذرت و دانه‌های روغنی)

4 درصد

متوسط وزنی ضریب خودکفایی:

40 درصد

افزایش بهره‌وری در واحد سطح کشاورزی

10 درصد

افزایش بهره‌وری در واحد سطح:

۵۰ درصد

حفاظت بهینه از منابع پایه و طبیعی در بخش کشاورزی

(کاهش مصرف آب کشاورزی)

4 میلیارد مترمکعب

میزان آب مصرفی کشاورزی:

۶۵ میلیارد مترمکعب

حفاظت بهینه از منابع پایه و طبیعی در بخش کشاورزی

(کاهش فرسایش خاک)

4 درصد

کاهش فرسایش خاک:

حداقل 20 درصد

حفاظت بهینه از منابع پایه و طبیعی در بخش کشاورزی

(احیای مراتع و بیابان‌زدایی)

6 میلیون هکتار

مدیریت، حفظ، احیا و توسعه مراتع:

۲۰ میلیون هکتار

* مقادیر به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و با ایراد شورای محترم نگهبان مواجه نشده است

مأخذ: لایحه بودجه سال 1403 کل کشور، مصوبه برنامه هفتم توسعه کشور.

 

از طرفی در فصل هفتم از مصوبه برنامه هفتم پیشرفت، جزئیات بیشتری از سنجه‌های عملکردی در راستای تحقق سیاست‌های کلی این برنامه مورد اشاره قرار گرفته است که از آن جمله می‌توان به «تولید نهاده‌های فناورانه»؛ «ایمنی غذایی»؛ «حفاظت از اراضی کشاورزی»؛ «کشت فراسرزمینی»؛ «کشت قراردادی»؛ «آبخیزداری و آبخوان‌داری» و «حفاظت از جنگل‌ها» اشاره کرد. بنابراین ضروری است سنجه‌های عملکردی مدنظر برای وزارت جهاد کشاورزی در لایحه بودجه سال 1403 مورد بازبینی قرار گیرد و موارد مغفول مانده فوق‌الذکر، جهت نظارت دقیق‌تر بر اجرای احکام مرتبط با بخش کشاورزی لحاظ شوند.

 

8.جمع‌بندی و پیشنهاد‌ها

بودجه‌ریزی بخش کشاورزی و منابع طبیعی، در قوانین بودجه سنواتی کشور دچار ایرادهای ساختاری، از‌جمله عدم ابتنای مناسب برنامه‏ها و طرح‏های بودجه‏ای بر اسناد بالادستی؛ عدم تمرکز بر اولویت‏های بخش؛ عدم تنظیم طرح‏ها و برنامه‏ها براساس چارچوب منطقی پروژه، از برون‌داد در کوتاه‏مدت تا اثر در بلندمدت؛ پایه‏گذاری بخشی‏نگری در طرح‏های کشاورزی و منابع طبیعی و اتکای عمده به درآمدهای درحال کاهش دولتی است که در صورت عدم رفع آنها، نمی‏توان انتظار تحول در این بخش را داشت. از طرفی نتیجه‌گرا نبودن اعتبارات پیش‌بینی شده و تخصیص‌یافته به دستگاه‌های مختلف و مشخص نبودن میزان اثربخشی اعتبارات پیش‌بینی شده نیز یکی دیگر از مهم‌ترین ایرادهای ساختاری بودجه بخش کشاورزی و منابع طبیعی است [7]. این ایراد‌ها در تدوین لایحه بودجه سال 1403 نیز رفع نشده‌اند و کماکان توزیع اعتبارات بین دستگاه‌ها و شرکت‌های دولتی، با همان ساختار قبلی و فارغ از چارچوب «سیاست‌های کلی برنامه هفتم» ابلاغی 1401/06/21 [1] و اولویت‌های این بخش صورت گرفته است نمی‌توان روند تحولی جدی در راستای ارتقای امنیت غذایی کشور و تحقق الزامات مربوطه در بخش کشاورزی، از‌جمله خودکفایی در محصولات راهبردی، نظام‌مند و برنامه‌محور شدن تولید، ارتقای بهره‌وری تولید، ارتقای سلامت و کیفیت محصولات کشاورزی و غذایی، بهره‌برداری پایدار از منابع پایه و توسعه پایدار زنجیره ارزش، انتظار داشت. به‌طور ویژه می‌توان به تکلیف کاهش وابستگی به واردات محصولات راهبردی وفق ماده (۳) از «قانون تمرکز وظایف و اختیارات بخش کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی» مصوب 1391/۱۱/24 با اصلاحات و الحاقات بعدی [2] اشاره کرد که با وجود تعریف ردیف‌های اعتباری با این منظور در قوانین بودجه سال‌های گذشته، عملکرد مطلوبی نداشته است و در لایحه بودجه سال 1403 نیز با توجه به تداوم روال بودجه‌ریزی سابق، تحقق آن دور از انتظار به‌نظر می‌رسد. برخی از مهم‌ترین نکات استخراج شده از بررسی بودجه بخش کشاورزی و منابع طبیعی در سال 140۳ عبارتند از:

  • با اختصاص اعتبار بسیار اندک و ناکافی به بخش کشاورزی (کمی بیش از یک درصد اعتبارات کل دستگاه‌های اجرایی ملی) نمی‌توان از این بخش، انتظار اجرای طرح‌های خودکفایی در محصولات راهبردی کشاوررزی و توسعه کشاورزی دانش‌بنیان را داشت. حتی سهم اندکی از درآمد‌های مرتبط با بخش کشاورزی، مانند درآمد‌های حاصل از «عوارض واردات» و «تغییر کاربری اراضی»، به این بخش برمی‌گردد.
  • بودجه بخش کشاورزی و منابع طبیعی، فاقد راهبردی مشخص برای افزایش درآمد‌ها و کاهش هزینه‌های تولید کشاورزی است و این موضوع نتیجه مستقیم بر کاهش تولید محصولات کشاورزی و به‌تبع آن بر سفره مردم خواهد داشت و منجر به کاهش رقابت‌پذیری تولید داخلی دربرابر رقبای خارجی خواهد شد.
  • بودجه بسیار بالایی برای شرکت‌های دولتی، آن هم در اموری که قابل‌اجرا توسط بخش‌های غیر‌دولتی است، پیش‌بینی شده که کماکان به مفهوم تصدیگری دولت و تداوم وابستگی به واردات بوده و ضروری است در راستای عمل به تکالیف موجود ازجمله ماده (۶) «قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی» مصوب 1389/04/23 با اصلاحات و الحاقات بعدی [8]، زیرساخت‌های واگذاری وظایف تصدی‌گرانه به بخش‌های غیردولتی فراهم شود و همچنین به‌صورت تدریجی بخشی از هزینه‌های واردات محصولات راهبردی، صرف ‌‌تأمین نیاز از طریق تولیدات داخلی شود.
  • بررسی نحوه توزیع اعتبارات تملک دارایی سرمایه ‏ای بخش کشاورزی و منابع طبیعی نشان‏دهنده عدم تبعیت آنها از یک راهبرد مناسب توسعه ‏ای و عدم توازن و اولویت‌بندی صحیح است. به‌نحوی‌که اعتبارات کافی برای موضوعات مهمی همچون ارتقای تولید دانش‌بنیان، اصلاح نظام‌های بهره‌برداری، یکپارچه ‏سازی اراضی و توسعه زنجیره ارزش منظور نشده است. به‌عبارتی نبود هماهنگی بین طرح‏های تملک‌دارایی سرمایه ‏ای این بخش، مانع از استفاده بهینه از منابع موجود، برای بهبود اساسی در الزامات مهم تولید بهره‏ ور شده است.
  • عدم تخصیص درآمد‌های مرتبط با بخش کشاورزی، مانند درآمد حاصل از اخذ عوارض واردات محصولات کشاورزی، به دستگاه‌های اجرایی این بخش درحالی است که کمبود منابع مالی به یکی از معضلات اساسی برای توسعه سرمایه‌گذاری و ارتقای بهره‌وری تولید در بخش کشاورزی تبدیل شده است.

با توجه به موارد فوق و ازآنجایی‌که نتیجه ‏گرایی طرح‏های مندرج در لایحه بودجه و پیوند آنها به آثار قابل ارزیابی، براساس چارچوب منطقی پروژه، می‏تواند به انسجام هرچه بیشتر آنها و درنتیجه تحقق اهداف برنامه توسعه کمک کند، پیشنهاد می‌شود اصلاح ساختار بودجه بخش کشاورزی با این رویکرد در دستور کار قرار گیرد. بر این اساس ضروری است اولویت‌های توسعه این بخش براساس تکالیف اسناد بالادستی و به‌طور ویژه، سیاست‌های کلی برنامه هفتم مشخص شود و سپس ردیف‌های بودجه‌ای دستگاه‌ها و اهداف کمّی متناظر، با تمرکز بر این اولویت‌ها تعریف شوند؛ به‌نحوی‌که برایند آنها درنهایت به معیار‌هایی قابل سنجش بینجامد. با این روند به‌طور دقیق می‌توان دریافت که عدم تحقق اهداف کلان، ازجمله در حوزه‌هایی مانند کاهش فقر، رشد صادرات، کاهش واردات محصولات راهبردی، بهبود ایمنی غذایی، افزایش قدرت خرید کشاورزان و حفاظت از منابع طبیعی، براساس ایرادهای عملکردی در چه زمینه‌ها و یا چه دستگاه‌هایی رخ داده است؟ نمونه‌هایی از برخی اصلاحات ساختاری با رویکرد فوق را در تدوین بودجه بخش کشاورزی می‌توان به شرح زیر برشمرد:

  • اختصاص بخشی از اعتبارات شرکت‌های دولتی تأمین‌کننده کالا‌های اساسی، به اتحادیه‌های فراگیر و شرکت‌های دانش‌بنیان به‌منظور تقویت سهم بخش‌های غیر‌دولتی در ‌‌تأمین نهاده‌ها و کاهش تصدیگری دولت.
  • پیش‌بینی منابع مشخص برای خودکفایی دانش‏بنیان، یکپارچه‌سازی اراضی و توسعه زنجیره ارزش، از طریق تشکل‌های فراگیر کشاوررزان، روستاییان و عشایر و شرکت‏های دانش‏ بنیان.
  • اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری براساس اصول آمایش سرزمین و طرح‏های مدیریت یکپارچه حوزه آبخیز و مبتنی‌بر مشارکت با بخش‌های غیردولتی و براساس یک آیین ‏نامه مدون.
  • اختصاص بخشی از درآمدهای دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی، برای تشکیل بانک زمین به‌منظور شناسایی، خرید و یکپارچه‌سازی اراضی کشاورزی و فروش به دانش‌آموختگان بخش کشاورزی.
  • اختصاص بخشی از اعتبارات طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای مرتبط با آب و خاک کشاورزی برای توسعه قطب‌های تولید محصولات راهبردی در اراضی حاصلخیز کشور، ازجمله از طریق یکپارچه ‏سازی اراضی کشاورزی و استقرار نظام‏های بهره‏ برداری کارآمد در راستای تولید بهره‏ ور.
  • اجرای بخشی از طرح‏های زیربنایی بخش کشاورزی، از‌جمله طرح‌های آب‌و‌خاک و آبخیزداری و آبخوان‌داری، در قالب مشارکت با بخش‌های غیر‌دولتی، به‌منظور تسریع در اجر و تضمین کیفیت آنها، در قالب زنجیره ارزش و جبران هزینه بخش‌های غیر‌دولتی از محل عواید طرح یا تهاتر یا اجاره طولانی‏ مدت زمین.
  • اختصاص بخشی از اعتبارات پژوهشی وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه به توسعه واحد‌های غذایی و دارویی گیاه‌پایه و کسب‏ وکار کشاورزی فعال در تولید نهاده‏ های فناورانه کشاورزی، ازجمله بذر‌های هیبرید، سموم و کودهای آلی، زیستی و شیمیایی، مرغ لاین، ماشین‏آلات، دارو‌ها و واکسن‌های دامی و مواد ژنی، در قالب مشارکت با بخش‌های غیر‌دولتی و با بهره‏ گیری از مزیت‏های منحصر‌به‌فرد سرزمینی.
  • تعریف ردیف بودجه‌ای مشخص برای تدوین برنامه جامع ارتقای سلامت و ایمنی غذایی کشور در لایحه بودجه، وفق حکم ماده (7) «آیین‌نامه اجرایی شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی» مصوب 1397/10/19 با اصلاحات و الحاقات بعدی [4].
  • ذکر منابع مربوط به تولید غذای سالم به‌صورت هدفمند و بیان اهداف کمّی ناظر بر نتیجه برای طرح‌های ذکر شده به این منظور در لایحه بودجه.

 

پیوست

 جدول پیوست 1. اعتبارات دستگاه‌های اجرایی ذیل دستگاه اصلی سیاستگذار در بخش کشاورزی و منابع طبیعی  (میلیون ریال)

عنوان دستگاه اصلی/اجرایی

هزینه‌ای

تملک دارایی‌های سرمایه‌ای

اختصاصی

جمع کل

مصوب

۱۴۰۲

برآورد

۱۴۰۳

درصد

تغییرات

مصوب

۱۴۰۲

برآورد

۱۴۰۳

درصد

تغییرات

مصوب

۱۴۰۲

برآورد

۱۴۰۳

درصد

تغییرات

مصوب

۱۴۰۲

برآورد

۱۴۰۳

درصد

تغییرات

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

15,221,678

20,271,785

33.18

1,010,000

1,940,000

92.08

9,220,000

10,081,818

9.35

25,451,678

32,293,603

 26.88

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی

1,265,875

1,644,435

29.91

90,000

125,000

38.89

185,000

270,000

45.95

1,540,875

2,039,435

 32.36

‌‌مؤسسه تحقیقات برنج کشور

495,558

617,660

24.64

30,000

50,000

66.67

180,000

-

100.00-

705,558

667,660

5.37-

سازمان دامپزشکی کشور

10,965,334

18,398,114

67.78

1,505,850

1,950,000

29.49

-

-

-

12,471,184

20,348,114

 63.16

‌‌مؤسسه رازی

1,844,783

2,261,541

22.59

75,000

90,000

20.00

16,000,000

18,181,818

13.64

17,919,783

20,533,359

 14.58

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

6,953,307

6,934,086

0.28-

35,336,020

39,740,000

12.46

-

-

-

42,289,327

46,674,086

 10.37

‌‌مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور

1,413,846

1,842,403

30.31

400,000

450,000

12.50

90,000

360,000

300.00

1,903,846

2,652,403

 39.32

‌‌مؤسسه آموزش و ترویج جهاد کشاورزی

1,551,042

1,957,688

26.22

190,000

250,000

31.58

150,000

200,000

33.33

1,891,042

2,407,688

 27.32

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور

2,356,499

3,103,142

31.68

550,000

600,000

9.09

140,000

170,000

21.43

3,046,499

3,873,142

 27.13

سازمان امور عشایر ایران

965,142

791,381

18.00-

1,000,000

4,500,000

350.00

-

-

-

1,965,142

5,291,381

169.26

وزارت جهاد کشاورزی

10,287,747

14,120,070

37.25

48,080,900

88,002,600

83.03

-

-

-

58,368,647

102,122,670

 74.96

‌‌مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال

619,966

851,574

37.36

60,000

75,000

25.00

950,000

1,136,364

19.62

1,629,966

2,062,938

 26.56

وزارت جهاد کشاورزی - مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی

456,947

592,804

29.73

20,000

35,000

75.00

10,000

10,000

-

486,947

637,804

 30.98

‌‌مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

967,237

1,232,046

27.38

120,000

170,000

41.67

450,000

850,000

88.89

1,537,237

2,252,046

 46.50

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم دامی

633,356

815,059

28.69

97,250

145,000

49.10

450,000

900,000

100.00

1,180,606

1,860,059

 57.55

‌‌مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی

967,180

1,266,703

30.97

260,000

300,000

15.38

90,000

170,000

88.89

1,317,180

1,736,703

 31.85

‌‌مؤسسه تحقیقات خاک و آب

511,361

642,249

25.60

165,000

200,000

21.21

200,000

300,000

50.00

876,361

1,142,249

 30.34

‌‌مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

378,636

523,013

38.13

45,000

70,000

55.56

40,000

60,000

50.00

463,636

653,013

 40.85

سازمان حفظ نباتات کشور

1,218,261

1,424,251

16.91

1,935,000

2,500,000

29.20

-

-

-

3,153,261

3,924,251

 24.45

سازمان چای کشور

367,420

630,389

71.57

5,000

5,000

-

-

-

-

372,420

635,389

 70.61

پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

411,079

583,249

41.88

135,000

185,000

37.04

50,000

60,000

20.00

596,079

828,249

 38.95

وزارت جهاد کشاورزی - نهاد نمایندگی ولی‌فقیه در وزارت جهاد کشاورزی

14,610

70,000

379.12

-

-

-

-

-

-

14,610

70,000

379.12

سازمان امور اراضی

2,492,681

2,716,244

8.97

1,654,980

2,227,000

34.56

-

-

-

4,147,661

4,943,244

 19.18

پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی

674,665

995,242

47.52

150,000

285,000

90.00

80,000

280,000

250.00

904,665

1,560,242

 72.47

سازمان شیلات ایران

1,716,429

1,652,917

3.70-

7,290,000

9,069,000

24.40

-

-

-

9,006,429

10,721,917

 19.05

پارک علم و فناوری کشاورزی و منابع طبیعی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

50,000

130,000

160.00

-

-

-

-

-

-

50,000

130,000

160.00

سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران

4,382,164

5,796,407

32.27

190,000

190,000

-

-

-

-

4,572,164

5,986,407

 30.93

شرکت مادر تخصصی خدمات کشاورزی

687,132

812,629

18.26

-

-

-

-

-

-

687,132

812,629

 18.26

شرکت شهرک‌های کشاورزی

-

-

-

2,570,000

3,200,000

24.51

-

-

-

2,570,000

3,200,000

 24.51

شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران

-

-

-

70,000

70,000

-

-

-

-

70,000

70,000

-

مجموع اعتبارات وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه

69,869,935

92,677,081

32.64

103,035,000

156,423,600

51.82

28,285,000

33,030,000

16.78

201,189,935

282,130,681

 40.23

جمع اعتبارات دستگاه‌های اجرایی ملی

13,467,080,724

16,454,112,921

22.18

1,587,180,351

2,629,885,000

65.70

1,786,552,950

2,687,825,000

50.45

16,840,814,025

21,771,822,921

29.28

سهم وزارت جهاد کشاورزی (درصد)

0.52

0.56

0.04

6.49

5.95

0.54-

1.58

1.23

0.35-

1.19

1.30

0.10

                           

مأخذ: لایحه بودجه سال 1403 کل کشور.

 

 

جدول پیوست 2. اعتبار طرح‌های تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی   (ارقام مالی به میلیون ریال)

شماره

طبقه‌بندی

طرح

عنوان طرح

اهداف کمّی

واحد

هدف

کمّی

مقدار

هدف

کمّی

عنوان دستگاه

عملکرد

لغایت

1400

عملکرد

سال

1401

مصوب

سال

1402

برآورد

سال

1403

درصد

تغییرات

1402-03

1303018002

احداث بنادر صیادی

احداث بندر صیادی

بندر

25

سازمان شیلات ایران

3,336,824

750,000

1,200,000

1,633,000

36.08

1303018003

بهسازی بنادر صیادی و اسکله صیادی دلوار

احداث بندر

بندر

14

سازمان شیلات ایران

1,923,314

1,090,000

2,150,000

2,914,000

35.53

1303018005

ساماندهی بنادر صیادی

احداث و بهسازی بندر

بندر

7

سازمان شیلات ایران

1,233,079

900,000

1,250,000

2,062,000

64.96

1304012010

اعطای کمک‌های فنی و اعتباری به طرح‌های صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی

افزایش ظرفیت تولید

واحد تولیدی

3400

وزارت جهاد کشاورزی

1,204,394

302,000

450,000

450,000

-

1304012034

کمک‌های فنی و اعتباری بهسازی نانوایی‌ها

بهسازی نانوایی‌ها

تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات

واحد

تن

54000

5000

شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران

268,456

-

50,000

50,000

-

1305055001

تجهیز، تکمیل و راه اندازی شرکت‌های تعاونی تولید

تجهیز، تکمیل و راه‌اندازی

شرکت

1517

سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران

625,599

20,000

50,000

50,000

-

1305060001

تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات - سازمان چای کشور

تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات

تعمیرات اساسی ساختمان

سازمان

مترمربع

1

1600

سازمان چای کشور

17,531

2,500

5,000

5,000

-

1305064001

تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و‌ ماشین‌آلات - سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران

تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات

تعمیرات اساسی ساختمان و انبارها

سازمان

مترمربع

1

40000

سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران

185,271

17,000

40,000

40,000

-

1305064002

کمک‌های فنی و اعتباری احداث تأسیسات نگهداری، ‌‌فراوری، بسته‌بندی و مراکز عرضه محصولات کشاورزی

احداث مراکز عرضه مستقیم محصولات کشاورزی

افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی

غرفه

هزار تن

2800

800

سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران

605,954

57,000

100,000

100,000

-

1305064003

تجهیز، بازسازی، نگهداری و تکمیل تأسیسات ذخیره‌ای گندم موجود کشور

تکمیل و تجهیز ظرفیت ذخیره‌سازی غلات

هزار تن

5000

شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران

423,118

15,000

20,000

20,000

-

1306001002

آبخیزداری در حوزه‌های آبخیز دریاچه ارومیه

عملیات اجرایی آبخیزداری

هزار هکتار

725

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

437,325

772,436

800,000

800,000

-

1306001003

آبخیزداری در حوضه‌های حاشیه کویر مرکزی

عملیات اجرایی آبخیزداری

هزار هکتار

300

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

450,665

346,197

400,000

400,000

-

1306001005

کنترل سیل، آبخیزداری و حفاظت از حوزه‌های آبخیز گلستان و اترک

اجرای عملیات آبخیزداری و منابع طبیعی

هزار هکتار

465

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

1,148,367

738,894

810,000

800,000

1.23-

1306001006

آبخیزداری حوزه سیاهکوه خراسان جنوبی و رضوی

اجرای آبخیزداری

هکتار

75000

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

90,103

159,859

250,000

250,000

-

1306001007

آبخیزداری در حوزه‌های آبخیز سد کرخه و کارون بزرگ

 اجرای عملیات آبخیزداری

هزار هکتار

1760

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

1,193,630

1,210,462

850,000

850,000

-

1306001009

آبخیزداری در حوزه‌های آبخیز سد سفیدرود

عملیات اجرایی آبخیزداری

هزار هکتار

1040

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

630,153

541,040

750,000

750,000

-

1306001010

آبخیزداری در حوزه‌های آبخیز سدهای کشور

آبخیزداری در حوزه سدهای موجود

آبخیزداری در حوزه سدهای در دست ساختمان

هزار هکتار

هزار هکتار

4870

2050

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

4,269,427

4,105,032

5,000,000

6,350,000

27.00

1306001012

آبخیزداری و آبخوان‌داری در حوزه‌های آبخیز فاقد سد و مرزی کشور

آبخیزداری حوزه‌های مرزی،‌ مشترک و جزایر

اجرای عملیات آبخیزداری و پخش سیلاب

هزار هکتار

هزار هکتار

120

1500

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

2,938,532

3,260,356

4,800,000

5,300,000

10.42

1306002004

صیانت از جنگل‌های ارسباران

حفاظت، احیا و کاهش عوامل تخریب جنگل

هزار هکتار

200

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

215,318

80,000

100,000

150,000

50.00

1306002005

صیانت از جنگل‌های زاگرس، جنوب و مناطق مرکزی کشور و توسعه درختکاری

حفظ، احیا و کاهش عوامل تخریب جنگل

هزار هکتار

3300

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

4,260,344

1,066,290

3,000,000

6,250,000

108.33

1306002006

صیانت از جنگل‌های شمال کشور

حفظ، احیا و کاهش عوامل تخریب جنگل و اجرای برنامه توقف بهره‌برداری

هزار هکتار

1847

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

3,321,251

890,000

1,790,000

8,400,000

369.27

1306002009

صیانت از جنگل‌های ساحلی- مانگرو

حفاظت، احیا و توسعه جنگل‌های ساحلی

هکتار

30000

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

96,731

60,000

65,500

150,000

129.01

1306002012

احداث ساختمان اداری ستاد سازمان

ایجاد ساختمان اداری

مترمربع

13173

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

987,379

390,000

500

10

98.00-

1306002013

تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات - سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات

پروژه

2

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

445,249

126,000

100,000

125,000

25.00

1306002014

تأمین تجهیزات یگان حفاظت و‌ اطفای حریق

تأمین تجهیزات حفاظتی و اطفای‌ حریق

پروژه

2

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

2,908,037

1,150,000

2,400,000

2,400,000

-

1306002015

حفظ، احیا و توسعه منابع طبیعی در شمال تهران

تثبیت مالکیت و حفاظت منابع طبیعی

جنگل‌کاری و توسعه فضای سبز

هزار هکتار

هکتار

130

13300

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

1,234,431

130,000

200,000

200,000

-

1306002016

ممیزی اراضی و تفکیک مستثنیات

حدنگاری اراضی ملی و دولتی

ممیزی اراضی و تفکیک مستثنیات

هزار هکتار

هزار هکتار

9000

162270

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

2,965,040

120,000

174,000

250,000

43.68

1306002017

ترویج و توانمندسازی تشکل‌ها و جوامع محلی در حفظ و احیای منابع طبیعی

آموزش مجریان و بهره‌برداران

توانمندسازی تشکل‌ها

تولید و پخش برنامه‌های ترویجی

هزار نفر

تشکل

دقیقه

1200

3200

29000

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

207,634

45,000

200,000

199,990

0.00-

1306002018

حفاظت، پایش و کمک به احیای مراتع کشور

تهیه طرح‌های تلفیقی، پایش و کمک به احیای مراتع

ساماندهی و کنترل پروانه چرای دام

هزار هکتار

هزار هکتار

26567

86100

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

1,215,277

315,000

450,000

2,000,000

344.44

1306005001

اصلاح روش‌های پرورش آبزیان، ماهیگیری و صیادی

اصلاح روش‌ها و ساختار آبزی پروری، صید و صیادی

پروژه

3

سازمان شیلات ایران

674,395

70,000

90,000

450,000

400.00

1306005002

حفاظت از ذخایر آبزیان و تجهیز یگان حفاظت

تأمین تجهیزات حفاظتی

تأمین شناور و تجهیزات مربوطه

استان

فروند

7

415

سازمان شیلات ایران

993,115

370,000

550,000

600,000

9.09

1306005003

تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات - سازمان شیلات ایران

تأمین تجهیزات، ماشین‌آلات و تعمیرات اساسی

پروژه

2

سازمان شیلات ایران

84,826

75,000

100,000

125,000

25.00

1306005004

بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان

‌‌تأمین و رهاسازی بچه‌ماهی خاویاری

‌‌تأمین و رهاسازی بچه‌ماهی استخوانی و سایر آبزیان

میلیون قطعه

میلیون قطعه

468

4900

سازمان شیلات ایران

893,488

669,000

900,000

1,285,000

42.78

1306009001

تأمین و انتقال آب برای باغات در اراضی شیب‌دار

تأمین و انتقال آب برای باغات حقابه‌دار

هکتار

170000

وزارت جهاد کشاورزی

3,630,350

475,000

350,000

200,000

42.86-

1306009002

توسعه و اصلاح باغات زیتون کشور

توسعه و اصلاح باغات

هزار هکتار

280

وزارت جهاد کشاورزی

523,848

47,000

70,000

125,000

78.57

1306009003

کمک‌های فنی و اعتباری برای افزایش تولید و تنظیم بازار گوشت، محصولات کشاورزی و منابع طبیعی، ‌‌تأمین ادوات و ماشین‌آلات مربوط

تأمین تسهیلات افزایش تولیدات کشاورزی و منابع طبیعی

پروژه

8

وزارت جهاد کشاورزی

9,436,562

1,740,000

4,261,000

24,000,000

463.25

1306009005

مشارکت در تبدیل اراضی زراعی شیبدار استان گلستان به باغات مثمر (استانی)

تبدیل اراضی شیب‌دار به باغات مثمر

هزار هکتار

73

وزارت جهاد کشاورزی

483,225

36,352

60,000

75,000

25.00

1306009008

حمایت از توسعه کشت گیاهان دارویی و باغات مادری

توسعه گیاهان دارویی و باغات مادری

هکتار

57,455

وزارت جهاد کشاورزی

1,595,000

640,000

-

1,050,000

-

1306009012

حمایت از ارتقای ضریب خودکفایی در محصولات راهبردی کشاورزی در چارچوب برنامه الگوی کشت

حمایت از افزایش تولید محصولات راهبردی

هزارتن

535

وزارت جهاد کشاورزی

1,740,260

250,000

-

2,730,000

-

1306009015

حمایت از توسعه کشت دانه‌های روغنی

افزایش تولید دانه‌های روغنی

هزارتن

6,200

وزارت جهاد کشاورزی

1,072,785

500,000

-

800,000

-

1306010001

افزایش تولید شیر و گوشت قرمز

افزایش تولید گوشت قرمز

افزایش تولید شیر خام

هزار تن

هزار تن

304
5780

وزارت جهاد کشاورزی

248,629

196,610

50,000

150,000

200.00

1306010005

حفظ و حراست از منابع ژنی، هویتی و اصلاح نژاد دام و طیور و مرغ لاین

اصلاح نژاد دام

تجهیز مراکز اصلاح نژاد مرغ بومی و زنبور عسل و کرم ابریشم

هویت‌دار کردن دام

هزار راس

مرکز

هزار راس

4407

13

2000

وزارت جهاد کشاورزی

2,227,560

2,250,000

1,295,000

5,052,600

290.16

1306012001

اجرای عملیات آب و خاک در عرصه تشکل‌های کشاورزی

اجرای عملیات آب و خاک

هزار هکتار

313

وزارت جهاد کشاورزی

6,024,536

160,000

415,000

1,850,000

345.78

1306012003

اجرای عملیات انتقال آب با لوله به اراضی کشاورزی دشت سیستان

انتقال آب با لوله

هکتار

46000

وزارت جهاد کشاورزی

162,536

225,000

130,000

2,000,000

1,438.46

1306012004

تجهیز و نوسازی اراضی زیر سدهای مخزنی، بندهای انحرافی مستقل و شالیزاری

تجهیز و نوسازی اراضی شبکه‌دار

زهکشی، احیا، تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری

هزار هکتار

هزار هکتار

478

520

وزارت جهاد کشاورزی

12,208,158

5,330,000

2,445,000

5,000,000

104.50

1306012006

توسعه پایدار آب و خاک کشاورزی دشت قزوین (استانی)

اجرای عملیات آب و خاک

هکتار

12000

وزارت جهاد کشاورزی

551,707

115,000

95,000

150,000

57.89

1306012007

کمک به بازسازی و نوسازی قنوات، آب‌بندان‌ها و هوتک‌ها

بازسازی و نوسازی قنوات و آب‌بندان‌ها

پروژه

2

وزارت جهاد کشاورزی

7,415,267

17,771,000

4,300,000

8,550,000

98.84

1306012008

کمک به توسعه روش‌های نوین آبیاری و کم فشار

اجرای طرح‌های آبیاری نوین

مطالعه سیستم‌های آبیاری نوین

هزار هکتار

هزار هکتار

2100

1900

وزارت جهاد کشاورزی

58,054,199

10,668,751

15,850,000

22,700,000

43.22

1306012024

طرح توسعه و احیای کشاورزی خوزستان و ایلام

احداث شبکه فرعی آبیاری و زهکشی

تجهیز و نوسازی اراضی شبکه‌دار

هزارهکتار

هزارهکتار

550

516

وزارت جهاد کشاورزی

6,605,511

-

500,000

1,230,000

146.00

1306012031

ساختمان شبکه‌های آبیاری و زهکشی اراضی کشاورزی

احداث شبکه فرعی آبیاری و زهکشی

احداث شبکه فرعی آبیاری و زهکشی (از محل صندوق توسعه ملی)

هزار هکتار

هزارهکتار

428

227.3

وزارت جهاد کشاورزی

28,963,379

6,435,200

10,040,000

7,600,000

24.30-

1306012035

مطالعه خاک‌های کشور

مطالعات تهیه نقشه، پهنه‌بندی و پایش خاک کشور

هزار هکتار

8500

وزارت جهاد کشاورزی

-

-

350,000

1,650,000

371.43

1306015001

کنترل، مراقبت و بررسی بیماری‌های واگیر و قرنطینه‌ای دام و مشترک با انسان

مراقبت، پایش و بررسی بیماری‌ها

تکمیل و تجهیز قرنطینه‌ها

پروژه

پروژه

1

1

سازمان دامپزشکی کشور

1,128,127

477,700

795,000

700,000

11.95-

1306015005

تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات - سازمان دامپزشکی کشور

تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات

پروژه

2

سازمان دامپزشکی کشور

137,475

40,000

55,000

100,000

81.82

1306015006

تعمیرات اساسی و تجهیز آزمایشگاه‌های منطقه‌ای و مراکز مرجع دامپزشکی

تعمیرات اساسی و تجهیز آزمایشگاه‌های منطقه‌ای و مراکز مرجع

پروژه

1

سازمان دامپزشکی کشور

1,354,395

312,510

650,000

1,150,000

76.92

1306024001

‌‌تأمین تجهیزات یگان حفاظت اراضی کشاورزی

تجهیز واحدهای حفاظت از کاربری اراضی کشاورزی

استان

31

سازمان امور اراضی

680,659

213,072

-

1,250,000

-

1306024002

حدنگاری (کاداستر) و پایش اراضی کشاورزی

حدنگاری (کاداستر) و پایش اراضی کشاورزی

پروژه

1

سازمان امور اراضی

4,773,490

2,127,292

640,000

882,000

37.81

1306024003

تأمین تجهیزات، ماشین‌آلات و تعمیرات اساسی ساختمان‌ها - سازمان امور اراضی

تأمین تجهیزات، ماشین‌آلات و تعمیرات اساسی

ستاد و استان

33

سازمان امور اراضی

484,050

75,000

60,000

95,000

58.33

1306031002

‌‌تأمین تجهیزات و مبارزه تلفیقی علیه آفات و بیماری‌های عمومی و قرنطینه‌ای

‌‌تأمین تجهیزات و مبارزه تلفیقی علیه آفات و بیماری‌های عمومی و قرنطینه‌ای

پروژه

2

سازمان حفظ نباتات کشور

1,961,016

875,957

1,250,000

2,425,000

94.00

1306031003

تعمیرات اساسی، تأمین تجهیزات و‌‌ ماشین‌آلات - سازمان حفظ نباتات کشور

تأمین تجهیزات و تعمیرات اساسی ساختمان‌ها

پروژه

2

سازمان حفظ نباتات کشور

36,179

20,000

50,000

75,000

50.00

1306033002

تهیه و اجرای طرح‌های جامع بیابان‌زدایی و کمک به بهره‌برداری پایدار منابع آب و خاک

بیابان‌زدایی

کمک به بهره‌برداری پایدار منابع آب و خاک

هزار هکتار

هزار هکتار

1012

53

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

17,226,250

3,480,000

2,270,000

4,115,000

81.28

1306060001

تعمیرات اساسی و خرید تجهیزات و ماشین‌آلات - مؤسسه آموزش و ترویج جهاد کشاورزی

تأمین تجهیزات، ماشین‌آلات و تعمیرات اساسی

پروژه

2

‌‌مؤسسه آموزش و ترویج جهاد کشاورزی

338,647

81,650

190,000

250,000

31.58

1306068001

تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات - سازمان امور عشایر ایران

تأمین تجهیزات، ماشین‌آلات و تعمیرات اساسی

سازمان

1

سازمان امور عشایر ایران

76,512

30,000

50,000

85,000

70.00

1306068002

عملیات اجرایی ساماندهی عشایر

ساماندهی و اسکان عشایر

مطالعات توسعه‌ای و طراحی

خانوار

پروژه

7200

1

سازمان امور عشایر ایران

3,318,625

860,103

950,000

4,415,000

364.74

1306089001

‌‌تأمین زیرساخت شهرک‌های کشاورزی و شهرهای مولد

‌‌تأمین زیرساخت‌های شهرک‌ها و شهرهای مولد کشاورزی

پروژه

3

شرکت شهرک‌های کشاورزی

4,282,424

3,695,914

2,570,000

3,200,000

24.51

1306095001

استقرار سامانه‌های اطلاعات تولید، عرضه و ‌‌فراوری، هوشمند‌سازی و ترویج کشاورزی

ایجاد سامانه‌های تخصصی کشاورزی

پیام‌رسانی ترویجی کشاورزی

کمک به ارائه خدمات فنی و مشاوره‌ای

سامانه

هزاردقیقه

نفر

6

503

59900

وزارت جهاد کشاورزی

2,143,716

1,095,000

1,500,000

2,070,000

38.00

1306096001

تدوین برنامه اصلاح الگوی کشت و معیارهای فنی تولید محصولات ارگانیک و سالم

تدوین ضوابط و معیارهای فنی

مطالعات اصلاح الگوی کشت

پروژه

استان

1

31

وزارت جهاد کشاورزی

105,341

15,000

20,000

120,000

500.00

1306097001

تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات - وزارت جهاد کشاورزی

تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات

ستاد

1

وزارت جهاد کشاورزی

591,013

196,780

200,000

450,000

125.00

1310021001

تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات- مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی

تعمیرات اساسی، تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات

پروژه

1

وزارت جهاد کشاورزی - مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی

28,963

6,500

20,000

35,000

75.00

1310021003

تأمین تجهیزات، ماشین‌آلات و تکمیل باغ‌های گیاه شناسی

تأمین تجهیزات و ماشین‌الات

تأمین و انتقال آب درازمدت

تکمیل باغ‌های گیاه‌شناسی

پروژه

کیلومتر

هکتار

1

12

322

‌‌مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

456,531

239,450

400,000

450,000

12.50

1310021004

تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات ماشین‌آلات - مؤسسه رازی

تأمین تجهیزات، ماشین‌آلات و تعمیرات اساسی

پروژه

2

‌‌مؤسسه رازی

1,448,333

10,000

75,000

90,000

20.00

1310021005

تکمیل و تجهیز مؤسسه تحقیقات خاک و آب

تکمیل و تجهیز مراکز مؤسسه

موسسه

1

‌‌مؤسسه تحقیقات خاک و آب

209,593

95,000

165,000

200,000

21.21

1310021006

تکمیل و تجهیز مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی

تکمیل و تجهیز مراکز مؤسسه

موسسه

1

‌‌مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی

379,884

191,770

260,000

300,000

15.38

1310021007

تکمیل و تجهیز تحقیقات تکنولوژی تولید بذر و نهال و ثبت ارقام گیاهی

تکمیل، تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات

پروژه

1

‌‌مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال

136,076

17,500

60,000

75,000

25.00

1310021008

تکمیل و تجهیز مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

تکمیل و تجهیز مراکز مؤسسه

موسسه

1

‌‌مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

500,236

60,000

120,000

170,000

41.67

1310021009

تکمیل و تجهیز مؤسسه تحقیقات علوم دامی

تکمیل و تجهیز مراکز مؤسسه

توسعه و تولید گاو نژاد سیستانی

موسسه

پروژه

1

1

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم دامی

247,695

69,770

70,000

145,000

107.14

1310021010

تکمیل و تجهیز مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

تکمیل و تجهیز مراکز مؤسسه

موسسه

1

‌‌مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

111,303

38,500

45,000

70,000

55.56

1310021011

تکمیل، تجهیز و تأمین ماشین‌آلات ایستگاه‌ها، مراکز و مؤسسات تحقیقاتی وابسته

تکمیل، تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات

پروژه

7

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

3,733,404

627,500

1,035,000

1,940,000

87.44

1310021012

توسعه، تکمیل، تجهیز و تأمین ماشین‌آلات و حفظ ذخایر ژنتیکی آبزیان

تأمین تجهیزات، ماشین‌آلات و تعمیرات اساسی

پروژه

2

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور

815,170

418,150

550,000

600,000

9.09

1310021013

تأمین تجهیزات و تعمیرات اساسی ساختمان‌ها - مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی

تأمین تجهیزات و تعمیرات اساسی

پروژه

1

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی

54,685

60,000

90,000

125,000

38.89

1310021014

تأمین تجهیزات و تعمیرات اساسی ساختمان‌ها و پایش ایستگاه‌های آبخوانداری

تأمین تجهیزات، تعمیرات اساسی وپایش ایستگاه‌های آبخوان‌داری

پروژه

2

پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

235,765

77,000

135,000

185,000

37.04

1310021017

تعمیرات اساسی و خرید تجهیزات و ماشین‌آلات - مؤسسه تحقیقات برنج کشور

تعمیرات اساسی و خرید تجهیزات

پروژه

1

‌‌مؤسسه تحقیقات برنج کشور

16,988

25,000

30,000

50,000

66.67

1310021018

توسعه، تکمیل و تجهیز تحقیقات بیوتکنولوژی

تکمیل، تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات

پروژه

1

پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی

1,244,511

105,000

150,000

285,000

90.00

جمع کل

230,684,825

82,321,097

83,761,000

156,423,600

86.75

مأخذ: همان.

 

 

جدول پیوست 3. اعتبارات ردیف‌‌های متفرقه منتقل شده به جدول شماره(7) وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌‌های اجرایی تابعه      (مبالغ به میلیون ریال)

شماره

طبقه‌بندی

کد

دستگاه

عنوان دستگاه

موضوع

هزینه‌ای

تملک‌دارایی‌های

سرمایه‌ای

جمع کل

 

جمع کل

18,558,300

41,680,600

60,238,900

720000

اعتبارات یارانه‌ها

642,000

0

642,000

1

149600

سازمان امور عشایر ایران

افزایش سهم دولت در صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی و عشایری

300,000

0

300,000

2

151000

وزارت جهاد کشاورزی

افزایش سهم دولت در صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی و عشایری

342,000

0

342,000

730000

اعتبارات متمرکز درآمد - هزینه

13,256,300

13,280,600

26,536,900

82

135500

سازمان دامپزشکی کشور

کنترل واردات دام زنده و گوشت و اپیدمی‌های دامی و اجرای ماده (17) قانون نظام جامع دامپروری کشور و جزء «ب» ماده (۱۴) قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی

63,000

3,000

66,000

83

135500

سازمان دامپزشکی کشور

اعتبارات بند«ح» تبصره «6» موضوع ماده (۴۸) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) .

11,700

0

11,700

84

135500

سازمان دامپزشکی کشور

اعتبارات موضوع ماده (5) قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید و ماده (12) قانون نظام جامع دامپروری

249,200

0

249,200

85

135500

سازمان دامپزشکی کشور

سازمان دامپزشکی کشور- موضوع درآمد ماده (۱۴)  قانون سازمان دامپزشکی کشور

2,475,000

0

2,475,000

86

135500

سازمان دامپزشکی کشور

اعتبارات موضوع عوارض واردات سموم و داروهای دامپزشکی و واکسن‌های طیور

477,000

0

477,000

87

139000

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

تعادل‌بخشی، آبخیزداری و اجرای طرح‌های افزایش بهره‌وری آب (بند «ب» تبصره «۷»)

0

1,000,000

1,000,000

88

139000

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

اعتبار موضوع ماده (13) قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی

2,368,000

3,215,000

5,583,000

89

139000

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور - احیا و بازسازی عرصه منابع طبیعی موضوع ماده (۱۷)  قانون اصلاح قانون معادن

1,300,000

3,340,000

4,640,000

90

139000

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور- اعتبارات موضوع خدمات الکترونیک به اشخاص بابت تطبیق نقشه‌ها و اعلام وضعیت اراضی

41,400

0

41,400

121

151000

وزارت جهاد کشاورزی

تعادل‌بخشی، آبخیزداری و اجرای طرح‌های افزایش بهره‌وری آب (بند «ب» تبصره «۷»)

0

500,000

500,000

122

151000

وزارت جهاد کشاورزی

وزارت جهاد کشاورزی - اعتبارات موضوع بند «ت» ماده (۳۷) قانون برنامه هفتم موضوع عوارض صادراتی محصولات آب‌بر جهت اجرای الگوی کشت

1,000,000

2,500,000

3,500,000

124

151000

وزارت جهاد کشاورزی

کنترل واردات دام زنده و گوشت و اپیدمی‌های دامی و اجرای ماده (17) قانون نظام جامع دامپروری کشور و جزء «ب» ماده (۱۴) قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی

9,000

2,600

11,600

125

151000

وزارت جهاد کشاورزی

وزارت جهاد کشاورزی- افزایش تولید شیر و گوشت از محل درآمد حاصل از صادرات دام

80,000

0

80,000

126

151000

وزارت جهاد کشاورزی

جبران بخشی از هزینه‌های انجام وظایف بازرسی، نظارت و کنترل بازار موضوع تبصره «۷» قانون اصلاح قانون نظام صنفی کشور

1,700,000

0

1,700,000

127

151000

وزارت جهاد کشاورزی

جرائم و خسارات مربوط به آلودگی خاک موضوع ماده (25) قانون حفاظت از خاک

1,500

0

1,500

128

151000

وزارت جهاد کشاورزی

وزارت جهاد کشاورزی- موضوع درآمدهای واحدهای اصلاح نژادی و خدماتی

280,500

0

280,500

129

151006

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم دامی

کنترل واردات دام زنده و گوشت و اپیدمی‌های دامی و اجرای ماده (17) قانون نظام جامع دامپروری کشور و جزء «ب» ماده (۱۴) قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی

24,000

3,000

27,000

130

151006

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم دامی

اعتبارات موضوع ماده (5) قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید و ماده (12) قانون نظام جامع دامپروری

28,000

0

28,000

131

151011

سازمان حفظ نباتات کشور

سازمان حفظ نباتات- موضوع درآمد حاصل از اخذ عوارض از واردات میوه و سبزیجات و سموم کشاورزی

800,000

825,000

1,625,000

132

151019

سازمان امور اراضی

اعتبار موضوع ماده(13) قانون افزایش‌ بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی

150,000

150,000

300,000

133

151019

سازمان امور اراضی

اعتبار موضوع ماده (5) قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و‌ باغ‌ها و هزینه‌های سند‌دارکردن اراضی کشاورزی

1,950,000

1,200,000

3,150,000

134

151019

سازمان امور اراضی

سازمان امور اراضی - اعتبارات موضوع ماده (54) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور

24,000

42,000

66,000

135

151200

سازمان شیلات ایران

سازمان شیلات ایران - مرمت و نگهداری مراکز بازسازی ذخایر آبزیان و بنادر صیادی

220,000

500,000

720,000

136

151200

سازمان شیلات ایران

سازمان شیلات ایران- اعتبارات موضوع‌ جرائم و فروش صیدآلات و ادوات صیادی

4,000

0

4,000

750000

اعتبارات ردیف‌های موردی (موقت)

4,660,000

28,400,000

33,060,000

68

139000

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

 نهضت تولید، کاشت و نگهداری یک میلیارد اصله درخت با مشارکت مردمی

0

1,000,000

1,000,000

69

139000

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

 هزینه توقف بهره‌برداری از جنگل‌های شمال کشور و درختکاری

0

5,500,000

5,500,000

70

139000

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور - هزینه‌های‌ اطفای حریق جنگل‌ها و مراتع

850,000

0

850,000

85

149520

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور

مرکز تحقیقات ماهیان سردابی کشور

0

50,000

50,000

86

149600

سازمان امور‌‌ عشایر ایران

طرح‌های آبرسانی عشایری

0

3,000,000

3,000,000

87

149600

سازمان امور عشایر ایران

سازمان امور عشایر ایران- افزایش سهم دولت در صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی عشایری

10,000

0

10,000

88

151000

وزارت جهاد کشاورزی

وزارت جهاد کشاورزی- حمایت از توسعه کشت دانه‌های روغنی

600,000

800,000

1,400,000

89

151000

وزارت جهاد کشاورزی

آب روستایی و عشایری، راه روستایی و عشایری، احیای قنوات و اجرای طرح‌های هادی روستایی

0

6,000,000

6,000,000

90

151000

وزارت جهاد کشاورزی

 بازسازی و مرمت آب‌بندان، هوتک و سردهنه‌ها و دیواره‌سازی رودخانه‌ها (50 درصد از طریق وزارت نیرو و 50 درصد از طریق وزارت جهاد کشاورزی)

0

2,500,000

2,500,000

91

151000

وزارت جهاد کشاورزی

 تأمین زیرساختهای شهرهای مولد کشاورزی

0

2,000,000

2,000,000

92

151000

وزارت جهاد کشاورزی

وزارت جهاد کشاورزی- سیاستگذاری، تحقیق، پژوهش و فعالیت‌های اصلاح نژادی مرغ لاین

500,000

3,800,000

4,300,000

93

151000

وزارت جهاد کشاورزی

حمایت از ارتقای ضریب خوداتکایی در تولید محصولات راهبردی کشاورزی

600,000

800,000

1,400,000

94

151000

وزارت جهاد کشاورزی

حمایت از توسعه کشت گیاهان دارویی و باغات مادری

0

1,300,000

1,300,000

95

151000

وزارت جهاد کشاورزی

وزارت جهاد کشاورزی- سرمایه اولیه صندوق‌های حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی

2,000,000

0

2,000,000

96

151000

وزارت جهاد کشاورزی

صندوق بیمه محصولات کشاورزی - پرداخت سهم دولت در پوشش بیمه محصولات کشاورزی

100,000

0

100,000

97

151015

‌‌مؤسسه جهاد نصر

 اجرای فاز دوم طرح 550 هزار هکتاری خوزستان و ایلام

0

1,500,000

1,500,000

98

151200

سازمان شیلات ایران

حمایت از پرورش ماهی در قفس

0

150,000

150,000

مأخذ: همان.

 

 

جدول پیوست 4. درآمد‌های وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه            (میلیون ریال)

شماره طبقه‌بندی

عنوان

مصوب 1402

 برآورد 1403

درصد تغییرات

134003

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

9,220,000

10,081,818

9.35

140103

درآمد حاصل از خدمات آموزشی و فرهنگی

150,000

300,000

100.00

140105

درآمد حاصل از خدمات کشاورزی، صنعتی و معدنی، اکتشافی و حق فنی استعلامات تطبیق اراضی

4,620,000

5,491,818

18.87

160141

مازاد درآمد اختصاصی مؤسسات تحقیقاتی و پژوهشی وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

450,000

600,000

33.33

210204

منابع حاصل از فروش و واگذاری سایر دارایی‌‌های سرمایه ای

4,000,000

3,690,000

-7.75

134013

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی

185,000

270,000

45.95

140107

درآمد حاصل از خدمات پژوهشی و تحقیقاتی

185,000

270,000

45.95

134015

‌‌مؤسسه تحقیقات برنج کشور

180,000

200,000

11.11

140105

درآمد حاصل از خدمات کشاورزی، صنعتی و معدنی، اکتشافی و حق فنی استعلامات تطبیق اراضی

180,000

200,000

11.11

135500

سازمان دامپزشکی کشور

3,150,000

3,680,000

16.83

140104

درآمد حاصل از خدمات بهداشتی - درمانی

2,200,000

2,500,000

13.64

160125

درآمد موضوع ماده ( 5) قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید و ماده (۱۲) قانون نظام جامع دامپروری

250,000

280,000

12.00

160176

درآمد حاصل از اخذ عوارض واردات سموم و داروهای دامپزشکی آماده مصرف و واکسن‌های طیور

700,000

900,000

28.57

136000

‌‌مؤسسه رازی

16,000,000

18,181,818

13.64

140206

درآمد حاصل از فروش سایر کالاها

16,000,000

18,181,818

13.64

139000

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

21,380,000

27,540,000

28.81

130301

درآمدهای حاصل از اجاره ساختمان‌ها و اراضی (ازجمله امکانات، اماکن و فضاهای آموزشی، فرهنگی، هنری و ورزشی کلیه دستگاه‌های اجرایی)

50,000

50,000

0.00

130416

درآمد حاصل از بهره مالکانه و حق بهره‌برداری طرح‌های منابع طبیعی و انتفاع و تغییر نمایندگی اراضی ملی و دولتی

950,000

1,300,000

36.84

140105

درآمد حاصل از خدمات کشاورزی، صنعتی و معدنی، اکتشافی و حق فنی استعلامات تطبیق اراضی

300,000

400,000

33.33

140177

درآمد حاصل از حق فنی استعلامات

80,000

90,000

12.50

150106

درآمدهای حاصل از جرائم و فروش صیدآلات، چوب‌آلات، ادوات و مواد بازداشتی

1,000,000

1,200,000

20.00

150121

درآمد حاصل از خسارات ناشی از اجرای طرح‌های عمرانی و معادن دولتی در عرصه منابع طبیعی

5,000,000

4,500,000

-10.00

150122

درآمد حاصل از خسارات ناشی از اکتشاف و بهره برداری از معادن بخش خصوصی (ماده (۱۷) قانون اصلاح قانون معادن)

14,000,000

20,000,000

42.86

149511

‌‌مؤسسه تحقیقات جنگل‏ها و مراتع کشور

90,000

360,000

300.00

140103

درآمد حاصل از خدمات آموزشی و فرهنگی

0

180,000

-

140107

درآمد حاصل از خدمات پژوهشی و تحقیقاتی

90,000

180,000

100.00

149516

‌‌مؤسسه آموزش وترویج جهاد کشاورزی

150,000

200,000

33.33

140103

درآمد حاصل از خدمات آموزشی و فرهنگی

90,000

130,000

44.44

140105

درآمد حاصل از خدمات کشاورزی، صنعتی و معدنی، اکتشافی و حق فنی استعلامات تطبیق اراضی

60,000

70,000

16.67

149520

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور

140,000

170,000

21.43

140107

درآمد حاصل از خدمات پژوهشی و تحقیقاتی

140,000

170,000

21.43

149600

سازمان امور عشایر ایران

35,000

9,000

-74.29

210211

منابع حاصل از واگذاری اراضی برای اسکان عشایر

5,000

0

-100.00

210215

سازمان امور عشایری- فروش فروشگاه‏ها، جایگاه‏های سوخت سنگواره ‏ای (فسیلی)، انبارهای علوفه و کالا

30,000

9,000

-70.00

151000

وزارت جهاد کشاورزی

1,041,000

2,491,500

139.34

140105

درآمد حاصل از خدمات کشاورزی، صنعتی و معدنی، اکتشافی و حق فنی استعلامات تطبیق اراضی

90,000

30,000

-66.67

140201

درآمد حاصل از فروش کالاهای کشاورزی

350,000

460,000

31.43

150136

درآمد حاصل از وصول جریمه‏ها و خسارات مربوط به آلودگی خاک موضوع ماده (25) قانون حفاظت از خاک

1,000

1,500

50.00

210212

درآمد حاصل از ماده (12) قانون تشکیل وزارت جهاد کشاورزی

600,000

2,000,000

233.33

151002

‌‌مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال

950,000

1,136,364

19.62

140107

درآمد حاصل از خدمات پژوهشی و تحقیقاتی

950,000

1,136,364

19.62

151003

وزارت جهاد کشاورزی_ مؤسسه پژوهش‏های برنامه‏ریزی و اقتصاد کشاورزی

10,000

10,000

0.00

140107

درآمد حاصل از خدمات پژوهشی و تحقیقاتی

10,000

10,000

0.00

151005

‌‌مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

450,000

850,000

88.89

140105

درآمد حاصل از خدمات کشاورزی، صنعتی و معدنی، اکتشافی و حق فنی استعلامات تطبیق اراضی

450,000

850,000

88.89

151006

‌‌مؤسسه تحقیقات علوم دامی

450,000

900,000

100.00

140105

درآمد حاصل از خدمات کشاورزی، صنعتی و معدنی، اکتشافی و حق فنی استعلامات تطبیق اراضی

450,000

900,000

100.00

151007

‌‌مؤسسه تحقیقات گیاه‏پزشکی

90,000

170,000

88.89

140105

درآمد حاصل از خدمات کشاورزی، صنعتی و معدنی، اکتشافی و حق فنی استعلامات تطبیق اراضی

90,000

170,000

88.89

151008

‌‌مؤسسه تحقیقات خاک و آب

200,000

300,000

50.00

140105

درآمد حاصل از خدمات کشاورزی، صنعتی و معدنی، اکتشافی و حق فنی استعلامات تطبیق اراضی

200,000

300,000

50.00

151009

‌‌مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

40,000

60,000

50.00

140105

درآمد حاصل از خدمات کشاورزی، صنعتی و معدنی، اکتشافی و حق فنی استعلامات تطبیق اراضی

40,000

60,000

50.00

151013

پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

50,000

60,000

20.00

140105

درآمد حاصل از خدمات کشاورزی، صنعتی و معدنی، اکتشافی و حق فنی استعلامات تطبیق اراضی

50,000

60,000

20.00

140107

درآمد حاصل از خدمات پژوهشی و تحقیقاتی

0

0

-

151019

سازمان امور اراضی کشور

5,600,000

6,100,000

8.93

130301

درآمدهای حاصل از اجاره ساختمان‌ها و اراضی (ازجمله امکانات ، اماکن و فضاهای آموزشی، فرهنگی، هنری و ورزشی کلیه دستگاه‌های اجرایی)

1,500,000

1,500,000

0.00

150115

درآمد حاصل از جرائم و خسارت ناشی از اجرای قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها

4,000,000

4,500,000

12.50

160156

درآمدحاصل ازدریافت هزینه و قیمت اراضی رفع تداخل شده موضوع ماده (۵۴) قانون رفع موانع تولید

100,000

100,000

0.00

151100

پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی

80,000

280,000

250.00

140107

درآمد حاصل از خدمات پژوهشی و تحقیقاتی

80,000

280,000

250.00

151200

سازمان شیلات

2,560,000

1,590,000

-37.89

140105

درآمد حاصل از خدمات کشاورزی، صنعتی و معدنی، اکتشافی و حق فنی استعلامات تطبیق اراضی

2,500,000

1,500,000

-40.00

140201

درآمد حاصل از فروش کالاهای کشاورزی

50,000

80,000

60.00

150106

درآمد حاصل از جرائم و فروش صیدآلات، چوب‏آلات، ادوات و مواد بازداشتی

10,000

10,000

0.00

201000

شرکت سهامی کشاورزی و دامپروری سفیدرود

251,012

454,183

80.94

130101

سود سهام ابزاری (50 درصد سود ویژه و سود سهام شرکت نفت- علی‏الحساب سال جاری) کلیه شرکت‏های دولتی

251,012

454,183

80.94

202500

شرکت سهامی کشت و صنعت و دامپروری مغان

276,451

350,000

26.60

130101

سود سهام ابزاری (50 درصد سود ویژه و سود سهام شرکت نفت - علی‏الحساب سال جاری) کلیه شرکت‏های دولتی

276,451

350,000

26.60

286950

شرکت سهامی خدمات مهندسی آب و خاک

75,000

225,000

200.00

130101

سود سهام ابزاری (50 درصد سود ویژه و سود سهام شرکت نفت - علی‏الحساب سال جاری) کلیه شرکت‏های دولتی

75,000

225,000

200.00

290710

شرکت شهرک‌های کشاورزی

30,000

75,000

150.00

130101

سود سهام ابزاری (50 درصد سود ویژه و سود سهام شرکت نفت - علی‏الحساب سال جاری) کلیه شرکت‏های دولتی

30,000

75,000

150.00

جمع کل

62,683,463

75,744,683

20.84

مأخذ: لایحه بودجه سال 1403 کل کشور؛ قانون بودجه سال 1402 کل کشور [5].

 

 

جدول پیوست 5. هزینه‌های شرکت‌های دولتی تأمین‌کننده کالا‌های اساسی کشاورزی       (میلیون ریال)

عنوان

شرکت

شماره

طبقه‌بندی

عنوان شرکت / برنامه / فعالیت

هزینه

مصوب 1402

برآورد 1403

درصد تغییرات

شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور

1306017000

برنامه مدیریت خرید محصولات اساسی کشاورزی

430,294,545

371,266,470

-13.72

1306017003

خرید گوشت قرمز

51,697,560

67,107,140

29.81

1306017004

خرید گوشت مرغ

38,743,845

37,092,930

-4.26

1306017005

خرید جو

63,581,000

44,024,400

-30.76

1306017006

خرید ذرت

130,306,500

110,395,500

-15.28

1306017007

خرید تخم‌مرغ

4,112,640

0

-100.00

1306017008

خرید کنجاله سویا

141,853,000

112,646,500

-20.59

1306095000

برنامه ارتقای شاخص‌ها و رشد اقتصادی

3,600

4,500

25.00

1306095001

استقرار چرخه بهره‌وری

3,600

4,500

25.00

مجموع هزینه‌های شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور

430,298,145

371,270,970

-13.72

شرکت سهامی خدمات حمایتی کشاورزی

1306017000

برنامه مدیریت خرید محصولات اساسی کشاورزی

266,573,803

235,551,914

-11.64

1306017010

تهیه، تدارک و توزیع انواع بذر

1,347,993

2,576,196

91.11

1306017011

تهیه، تدارک و توزیع انواع سم

454,020

2,064,240

354.66

1306017012

تهیه، تدارک و توزیع انواع کود

264,771,790

230,911,478

-12.79

1306095000

برنامه ارتقای شاخص‌ها و رشد اقتصادی

5,240

20,000

281.68

1306095001

استقرار چرخه بهره‌وری

5,240

20,000

281.68

مجموع هزینه‌های شرکت سهامی خدمات حمایتی کشاورزی

266,579,043

235,571,914

-11.63

شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران

1306017000

برنامه مدیریت خرید محصولات اساسی کشاورزی

1,828,374,242

2,006,915,750

9.77

1306017013

خرید تضمینی دانه‌های روغنی داخلی

68,400,000

0

-100.00

1306017014

خرید تضمینی گندم

1,406,080,000

1,557,250,650

10.75

1306017015

خرید شکر

34,586,642

57,473,100

66.17

1306017016

خرید روغن خام

100,194,300

151,128,200

50.84

1306017017

خرید برنج

95,313,300

104,481,600

9.62

1306017018

خرید گندم

123,800,000

136,582,200

10.32

1306095000

برنامه ارتقای شاخص‌ها و رشد اقتصادی

2,000

3,000

50.00

1306095001

استقرار چرخه بهره‌وری

2,000

3,000

50.00

مجموع هزینه‌های شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران

1,828,376,242

2,006,918,750

9.77

جمع کل

2,525,253,430

2,613,761,634

3.50

سهم از کل بودجه شرکت‌های دولتی بخش کشاورزی

83.69

62.83

-20.86

نسبت‌به کل اعتبارات تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی بخش کشاورزی

24.51

16.71

-7.80

مأخذ: همان.

 

 

  1. سیاستهای کلی برنامه هفتم با اولویت پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت؛ ابلاغی 21 / 06 / 1401 .
  2.  قانون تمرکز وظایف و اختیارات مربوط به بخش کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی؛ مصوب 24 / 11 / 1391 .
  3.  قانون گسترش کشاورزی در قطبهای کشاورزی، مصوب 05 / 03 / 1354 .
  4.  آیین نامه اجرایی شورا ی عالی سلامت و امنیت غذایی؛ مصوب 19 / 10 / 1397 .
  5.  قانون بودجه سال 1402 کل کشور؛ مصوب 24 / 12 / 1401 .
  6.  قانون بودجه سال 1403 کل کشور (بخش اول)؛ مصوب 21 / 12 / 1402 .
  7.  اعلائی بروجنی، پژمان، محمدباقر، حسن پور اقدم و امیر، یونسیان. بررسی لایحه بودجه سال 1400 کل کشور 58 . بودجه بخش کشاورزی و منابع طبیعی، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، 1399 .
  8.  قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی؛ مصوب 23 / 4/ 1389 .