نوع گزارش : گزارش های نظارتی
نویسندگان
پژوهشگر گروه اقتصاد کلان و مدل سازی دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
چکیده
در خردادماه سال ۱۴۰۳، شاخص تولید و شاخص فروش شرکت های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب کاهش ۲/۱ و ۲/۸ درصدی را تجربه کرده اند که این شاخص ها نسبت به ماه قبل به ترتیب کاهش ۴/۲ و ۲/۶ درصدی داشته اند.
در خردادماه سال ۱۴۰۳، شاخص تولید و شاخص فروش رشته فعالیت خودرو و قطعات، نسبت به ماه مشابه سال قبل، کاهش ۵/۳ و ۲۱/۱ درصدی و نسبت به ماه قبل شاخص تولید افزایش ۸/۷ درصدی و شاخص فروش کاهش ۳/۲ درصدی داشته است. همچنین، شاخص تولید و شاخص فروش رشته فعالیت فلزات پایه نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۳/۷و۲/۹ درصدی و نسبت به ماه قبل شاخص تولید و شاخص فروش کاهش ۸/۲ و ۷/۱ درصدی داشته است.
در خردادماه سال ۱۴۰۳ نرخ رشد ماهیانه قیمت فعالیت های صنعتی بورسی افزایش ۱/۵ درصدی داشته و رشد نقطه به نقطه با کاهش ۲/۷واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به ۲۰/۸ درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالیانه شاخص قیمت فعالیت های صنعتی بورسی در خردادماه سال ۱۴۰۳ نسبت به ماه قبل۱/۳ واحد درصد افزایش یافته و میزان ۲۱/۸درصد افزایش را نشان می دهد.
گزیده سیاستی
برآورد مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد؛ در خردادماه سال 1403 نسبت به ماه مشابه سال قبل، شاخص تولید و شاخص فروش شرکتهای صنعتی بورسی بهترتیب کاهش 2/1 و 2/8 درصدی را تجربه کردهاند.
کلیدواژهها
موضوعات
بیان/ شرح مسئله
تحلیل روند رشد بخش صنعت از جنبههای مختلف، عاملی کلیدی در تحلیلهای خُرد و کلان اقتصادی و یکی از ارکان تصمیمگیری در حوزه اقتصاد است. شاخص تولید بخش صنعت بهدلیل تأثیر نوسانات سطح فعالیت صنعت بر بخشهای دیگر اقتصاد، بهعنوان یک شاخص مهم اقتصادی کوتاهمدت مورد استفاده قرار میگیرد. مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی بهصورت ماهیانه شاخص تولید، فروش و قیمت شرکتهای بورسی را محاسبه میکند. اهمیت این شاخص بهروز، برای اقتصاد ایران که تحولات زیادی دارد؛ بیشتر خواهد بود. زیرا بازخورد شوکهای وارده به اقتصاد ایران و واکنشهای سیاستگذاران باید در تواتر کمتر از فصل مورد رصد قرار گیرد؛ این درحالی است که آمار رسمی بخش حقیقی بهصورت فصلی و با تأخیر ارائه میشود.
نقطهنظرات/ یافتههای کلیدی
طی خردادماه سال 1403، شاخص تولید شرکتهای صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 2/1 درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش 4/2 درصدی مواجه شده است. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ۱۵ رشتهفعالیت صنعتی بورسی 6 رشتهفعالیت افزایش در شاخص تولید و 9 رشتهفعالیت کاهش در شاخص تولید را تجربه کردهاند. رشتهفعالیتهای «سایر کانی غیرفلزی»، «لاستیک و پلاستیک» و «کک و پالایش» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشتهفعالیتهای «محصولات فلزی بهجز ماشینآلات و تجهیزات»، «چوب و کاغذ» و «تجهیزات برقی» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشتهاند. همچنین طی خردادماه سال ۱۴۰۳ نسبت به ماه قبل، رشتهفعالیتهای «خودرو و قطعات» و «کک و پالایش» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشتهفعالیتهای «غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر»، «کاشی و سرامیک» و «محصولات فلزی بهجز ماشینآلات و تجهیزات» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشتهاند.
همچنین، شاخص تولید شرکتهای معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 2/4 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 9/8 درصدی مواجه شده است.
گفتنی است؛ طی خردادماه سال 1403، شاخص فروش شرکتهای صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 2/8 درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش 2/6 درصدی مواجه شده است. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، 6 رشتهفعالیت افزایش در شاخص فروش و 9 رشتهفعالیت کاهش در شاخص فروش داشتهاند. رشتهفعالیتهای «تجهیزات برقی» و «کک و پالایش» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشتهفعالیتهای «خودرو و قطعات»، «لاستیک و پلاستیک» و «چوب و کاغذ» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشتهاند. همچنین در این ماه نسبت به ماه قبل، رشتهفعالیتهای «تجهیزات برقی» و «شیمیایی (بهجز دارو)» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشتهفعالیتهای «کاشی و سرامیک»، «غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر» و «چوب و کاغذ» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش ثبت کردهاند.
بر این اساس، شاخص فروش شرکتهای معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 14/5 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 12/5 درصدی مواجه شده است.
در خردادماه سال 1403 نرخ رشد ماهیانه قیمت فعالیتهای صنعتی بورسی افزایش 1/5 درصدی داشته و همچنین رشد نقطهبهنقطه با کاهش 2/7 واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به 20/8 درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالیانه شاخص قیمت نیز در خردادماه سال 1403 نسبت به ماه قبل 1/3 واحد درصد افزایش یافته و میزان 21/8 درصد افزایش را نشان میدهد.
1.مقدمه
شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی با استفاده از دادههای ماهیانه شرکتهای صنعتی بورسی پذیرفته شده در بورس محاسبه میشود. در تهیه این شاخصها از اطلاعات ماهیانه 322 شرکت بورسی استفاده میشود و علاوهبر اندازهگیری تغییرات میزان تولید، فروش و قیمت در بخش صنعت، در محاسبات ملی نیز نقش مهمی ایفا و برآوردی از تغییرات ماهیانه ارزشافزوده ایجاد شده را در صنایع مختلف و بهدنبال آن در کل اقتصاد منعکس میکنند.
بر این اساس، شاخص تولید صنعت بانک مرکزی و مرکز آمار ایران با تواتر فصلی و همچنین شاخص قیمت فصلی مرکز آمار و شاخص قیمت ماهیانه بانک مرکزی منتشر میشود، اما الزامی به انتشار شاخص فروش صنعت ندارند. از طرفی، این آمار چندین ضعف اساسی دارد که مهمترین آن وقفه سهماهه در انتشار دادهها و بعضاً متوقف شدن انتشار آنها و نداشتن تواتر ماهیانه است.
شاخصهای ماهیانه تولید، فروش و قیمت استخراج شده از اطلاعات عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تا حد زیادی میتوانند با دقت مناسب و بهصورت بههنگام تحولات بخش صنعت و معدن کشور را توضیح دهند و با توجه به بررسیهای انجام شده و تطبیق دادن این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران که بهصورت فصلی منتشر میشود، مشخص شده، این شاخص بهخوبی میتواند در وقفه انتشار این شاخصهای رسمی، شاخص جایگزین مناسبی برای آن باشد [1]. در این مطالعه تغییرات شاخصهای تولید، فروش و قیمت شرکتهای صنعتی و معدنی پذیرفته شده در بورس و همچنین مهمترین رشتهفعالیتهای آن در خردادماه سال ۱۴۰۳ مورد بررسی قرار گرفته است.
همچنین، بانک مرکزی و مرکز آمار سال پایه متغیرهای اقتصادی ازجمله شاخص قیمت مصرفکننده، شاخص کارگاههای صنعتی و ... را از سال ۱۳۹۵ به ۱۴۰۰ تغییر دادهاند، لذا مرکز پژوهشها نیز با هدف قابل مقایسه بودن آمارها سال پایه را تغییر داده است. گفتنی است؛ تغییر سال پایه، روند کلی شاخص تولید و فروش صنایع بورسی را تغییر نداده و تنها در سطح شاخص تغییری ایجاد شده است.
2.شاخصهای تولید و فروش شرکتهای صنعتی بورسی
در خردادماه سال 1403، شاخص تولید و فروش شرکتهای صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 2/1 و 2/8 درصدی را تجربه کرده است؛ همچنین نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش کاهش 4/2 و 2/6 درصدی داشتهاند.
شکل 1. نمودار شاخصهای تولید و فروش فعالیتهای صنعتی (100=1400) |
شکل 2. نمودار رشد نقطهبهنقطه شاخصهای تولید و فروش فعالیتهای صنعتی (درصد) |
مآخذ: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
طی سهماهه منتهی به خردادماه سال 1403، رشد میانگین متحرک سهماهه شاخص تولید کاهش 0/1 درصدی و شاخص فروش آن کاهش 1 درصدی را نشان میدهند.
شکل 3. نمودار رشد میانگین متحرک سهماهه شاخصهای تولید و فروش
فعالیتهای صنعتی نسبت به دوره مشابه سال قبل (درصد)
مأخذ: همان.
جدول 1. رشد شاخص تولید و فروش فعالیتهای صنعتی و معدنی بورسی در خردادماه سال ۱۴۰۳
شاخص فروش |
شاخص تولید |
رشد شاخص تولید و فروش |
|||||
رشد سهماهه نسبت به سهماهه مشابه سال قبل |
رشد نسبت به ماه مشابه سال قبل |
رشد نسبت به ماه قبل |
رشد سهماهه نسبت به سهماهه مشابه سال قبل |
رشد نسبت به ماه مشابه سال قبل |
رشد نسبت به ماه قبل |
||
-1.0 |
-2.8 |
-2.6 |
-0.1 |
-2.1 |
-4.2 |
صنعت |
|
-2.8 |
1.2 |
4.6 |
-2.0 |
0.2 |
3.9 |
شیمیایی بهجز دارو |
رشتهفعالیتهای منتخب صنعت |
0.3 |
-2.9 |
-7.1 |
-0.2 |
-3.7 |
-8.2 |
فلزات پایه |
|
-18.3 |
-21.1 |
-3.2 |
-11.0 |
-5.3 |
8.7 |
خودرو و قطعات |
|
-17.5 |
-14.5 |
12.5 |
1.8 |
-2.4 |
9.8 |
معدن |
مأخذ: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
3.شاخصهای تولید و فروش به تفکیک رشتهفعالیتهای صنعتی بورسی
خردادماه سال 1403 نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ۱۵ رشتهفعالیت صنعتی بورسی، 6 رشتهفعالیت افزایش در شاخص تولید و 9 رشتهفعالیت کاهش در شاخص تولید داشته است. رشتهفعالیتهای «کک و پالایش»، «سایر کانی غیرفلزی» و «لاستیک و پلاستیک» بیشترین افزایش در شاخص تولید و رشتهفعالیتهای «چوب و کاغذ»، «محصولات فلزی بهجز ماشینآلات و تجهیزات» و «تجهیزات برقی» بیشترین کاهش در شاخص تولید داشتهاند.
همچنین در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ۱۵ رشتهفعالیت صنعتی بورسی، 9 رشتهفعالیت افزایش در شاخص فروش و 6 رشتهفعالیت کاهش در شاخص فروش را تجربه کردهاند. رشتهفعالیتهای «تجهیزات برقی» و «کک و پالایش» بیشترین افزایش در شاخص فروش و رشتهفعالیتهای «چوب و کاغذ»، «خودرو و قطعات» و «لاستیک و پلاستیک» بیشترین کاهش را در شاخص فروش تجربه کردهاند.
شکل 4. نمودار رشد شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیتهای صنعتی در خردادماه سال 1403
نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)
مأخذ: همان.
طی خردادماه سال 1403 نسبت به ماه قبل، رشتهفعالیتهای «خودرو و قطعات»، «شیمیایی (بهجز دارو)»، و «کک و پالایش» افزایش در شاخص تولید و رشتهفعالیتهای «چوب و کاغذ»، «غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر» و «محصولات فلزی بهجز ماشینآلات و تجهیزات» کاهش در شاخص تولید ثبت کردهاند. همچنین، رشتهفعالیتهای «تجهیزات برقی»، «شیمیایی (بهجز دارو)» و «کک و پالایش» افزایش در شاخص فروش و رشتهفعالیتهای «چوب و کاغذ»، «غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر» و «فلزات پایه» کاهش در شاخص فروش داشتهاند.
شکل 5. نمودار رشد شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیتهای صنعتی در خردادماه سال 1403 نسبت به ماه قبل (درصد)
مأخذ: همان.
طی خردادماه سال 1403 نسبت به ماه مشابه سال قبل رشتهفعالیتهای «سایر کانی غیرفلزی»، «لاستیک و پلاستیک» و «کک و پالایش» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشتهفعالیتهای «محصولات فلزی بهجز ماشینآلات و تجهیزات»، «چوب و کاغذ» و «تجهیزات برقی» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشتهاند. همچنین رشتهفعالیتهای «تجهیزات برقی» و «کک و پالایش» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشتهفعالیتهای «خودرو و قطعات»، «لاستیک و پلاستیک» و «چوب و کاغذ» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش بهخود اختصاص دادهاند.
طی خردادماه سال 1403 نسبت به ماه قبل، رشتهفعالیتهای «خودرو و قطعات» و «کک و پالایش» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشتهفعالیتهای «غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر»، «کاشی و سرامیک» و «محصولات فلزی بهجز ماشینآلات و تجهیزات» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشتهاند، همچنین رشتهفعالیتهای «تجهیزات برقی» و «شیمیایی (بهجز دارو)» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشتهفعالیتهای «کاشی و سرامیک»، «غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر» و «چوب و کاغذ» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش ثبت کردهاند.
شکل 6. نمودار سهم رشتهفعالیتها از رشد شاخصهای تولید و فروش بخش صنعت
در خردادماه سال 1403 نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)
مأخذ: همان.
شکل 7. نمودار سهم رشتهفعالیتها از رشد شاخصهای تولید و فروش بخش صنعت
در خردادماه سال 1403 نسبت به ماه قبل (درصد)
مأخذ: همان.
در ادامه به بررسی رشتهفعالیتهای «خودرو و قطعات»، «شیمیایی (بهجز دارو)» و «فلزات پایه» بهدلیل ضریب اهمیت بالای این رشتهفعالیتها در محاسبه شاخص و همچنین رشتهفعالیتهای «غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر» و «دارو» پرداخته شده است.
3-1. شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیت خودرو و قطعات
در خردادماه سال 1403 شاخص تولید رشتهفعالیت خودرو و قطعات برمبنای شرکتهای بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 5/3 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 8/7 درصدی داشته و همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 21/1 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 3/2 درصدی داشته است. همانطور که در شکل 10 نشان داده شده، نسبت به ماه قبل شاخص تولید زیربخش «خودرو سواری» و «خودرو سنگین» رشد مثبت داشتهاند، همچنین مطابق شکل ۱۱، نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید و فروش تمام زیربخشها کاهش یافته است.
شکل 8. نمودار شاخصهای تولید و فروش بخش خودرو و قطعات (100=1400) |
شکل 9. نمودار رشد نقطهبهنقطه شاخصهای تولید و فروش بخش خودرو و قطعات (درصد) |
مآخذ: همان.
شکل 10. نمودار رشد شاخص تولید و فروش زیربخشهای خودرو و قطعات نسبت به ماه قبل (درصد) |
شکل 11. نمودار رشد شاخص تولید و فروش زیربخشهای خودرو و قطعات نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)
|
مآخذ: همان.
3-2. شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیت شیمیایی بهجز دارو
در خردادماه سال 1403 شاخص تولید رشتهفعالیت شیمیایی بهجز دارو، برمبنای شرکتهای بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ناچیز 0/2 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 3/9 درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 1/2 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 4/6 درصدی داشته است. مطابق شکل ۱۴، نسبت به ماه قبل شاخص فروش زیربخشهای «خوراک پالایشگاهها» و «کودها و ترکیبات نیتروژندار» افزایش یافته است. همچنین، نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز افزایش شاخص فروش تحتتأثیر افزایش فروش زیربخش «کودها و ترکیبات نیتروژندار» و «پلاستیک و لاستیک مصنوعی» رشد مثبتی داشته است.
شکل 12. نمودار شاخصهای تولید و فروش بخش شیمیایی (بهجز دارو) (100=1400) |
شکل 13. نمودار رشد نقطهبهنقطه شاخصهای تولید و فروش بخش شیمیایی (بهجز دارو) (درصد)
|
مآخذ: همان.
شکل 14. نمودار رشد شاخص تولید و فروش زیربخشهای شیمیایی بهجز دارو نسبت به ماه قبل (درصد) |
شکل 15. نمودار رشد شاخص تولید و فروش زیربخشهای شیمیایی بهجز دارو نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)
|
مآخذ: همان.
۳-3. شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیت فلزات پایه
در خردادماه سال 1403، شاخص تولید رشتهفعالیت فلزات پایه برمبنای شرکتهای بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 3/7 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 8/2 درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 2/9 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 7/1 درصدی داشته است. مطابق شکل ۱۸، نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش زیربخشهای اصلی بهجز شاخص فروش «پروفیل» کاهش یافته است. همچنین نسبت به ماه مشابه سال قبل، شاخص تولید و فروش تمام زیربخشها بهجز شاخص تولید و فروش «ورق» روندی کاهشی را بهخود اختصاص داده است.
شکل 16. نمودار شاخصهای تولید و فروش بخش فلزات پایه (100=1400) |
شکل 17. نمودار رشد نقطهبهنقطه شاخصهای تولید و فروش بخش فلزات پایه (درصد) |
مآخذ: همان.
شکل 18. نمودار رشد شاخص تولید و فروش زیربخشهای فلزات پایه نسبت به ماه قبل (درصد) |
شکل 19. نمودار رشد شاخص تولید و فروش زیربخشهای فلزات پایه نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)
|
مآخذ: همان.
3-4.شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیت غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر
در خردادماه سال 1403، شاخص تولید رشتهفعالیت غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر برمبنای شرکتهای بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 0/8 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 11/1 درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 1/3 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 10/9 درصدی داشته است.
مطابق شکل 22 نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش تمام زیربخشها بهجز «کیک و بیسکوییت» کاهش یافته، همچنین مطابق شکل ۲۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید و فروش زیربخشهای «لبنیات» و «روغنیها» کاهش یافته است.
شکل 20. نمودار شاخصهای تولید و فروش بخش غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر (100=1400) |
شکل 21. نمودار رشد نقطهبهنقطه شاخصهای تولید و فروش بخش غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر (درصد) |
مآخذ: همان.
شکل 22. نمودار رشد شاخص تولید و فروش زیربخشهای غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر نسبت به ماه قبل (درصد) |
شکل 23. نمودار رشد شاخص تولید و فروش زیربخشهای غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)
|
مآخذ: همان.
3-5.شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیت دارو
در خردادماه سال 1403 شاخص تولید رشتهفعالیت دارو برمبنای شرکتهای بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ناچیز 0/2 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 3/6 درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 2/8 درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 4/8 درصدی داشته است. طبق شکل ۲۶ نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش تحتتأثیر کاهش شاخص تولید و فروش زیربخش «قرص و کپسول» کاهش یافته است. از طرفی مطابق شکل 27 نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز شاخص تولید و فروش زیربخش «قرص و کپسول» روندی کاهشی را بهخود اختصاص داده است.
شکل 25. نمودار رشد نقطهبهنقطه شاخصهای تولید و فروش بخش دارو (درصد) |
مآخذ: همان.
شکل 26. نمودار رشد شاخص تولید و فروش زیربخشهای دارو نسبت به ماه قبل (درصد) |
شکل 27. نمودار رشد شاخص تولید و فروش زیربخشهای دارو نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)
|
مآخذ: همان.
4.شاخص قیمت فعالیتهای صنعتی بورسی
در خردادماه سال 1403 نرخ رشد ماهیانه قیمت فعالیتهای صنعتی بورسی افزایش 1/5 درصدی داشته، همچنین رشد نقطهبهنقطه با کاهش 2/7 واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به 20/8 درصد رسیده است. گفتنی است؛ میانگین سالیانه شاخص قیمت نیز در خردادماه سال 1403 نسبت به ماه قبل 1/3 واحد درصد کاهش داشته و میزان 21/8 درصد افزایش را نشان میدهد.
شکل 28. نمودار درصد تغییر شاخص قیمت صنعت (100=1400)
مأخذ: همان.
بررسی شاخص قیمت رشتهفعالیتهای بورسی نشان میدهد؛ در خردادماه سال ۱۴۰۳، رشتهفعالیتهای «سایر کانی غیرفلزی» و «دارو» بالاترین نرخ رشد ماهیانه و رشتهفعالیتهای «سایر کانی غیرفلزی» و «شیمیایی بهجز دارو» بالاترین نرخ رشد نقطهبهنقطه را تجربه کردهاند.
شکل 29. نمودار شاخص قیمت رشتهفعالیتهای بورسی- خردادماه سال ۱۴۰۳
مأخذ: همان.
5.شاخصهای تولید و فروش شرکتهای معدنی بورسی
در خردادماه سال 1403، شاخص تولید شرکتهای معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 2/4 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 9/8 درصدی مواجه شده و همچنین، شاخص فروش شرکتهای معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 14/5 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 12/5 درصدی مواجه شده است. مطابق شکل 32، نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش زیربخش «گندله» و «سایر» افزایش یافته است. از طرفی مطابق شکل 33، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش شاخص تولید زیربخشهای «گندله» و «سایر» منجر به کاهش شاخص تولید و کاهش شاخص فروش زیربخش «کنسانتره» و «گندله» باعث کاهش شاخص فروش شده است.
شکل 30. نمودار شاخصهای تولید و فروش شرکتهای معدنی بورسی (100=1400) |
شکل 31. نمودار رشد نقطهبهنقطه شاخصهای تولید و فروش شرکتهای معدنی بورسی (درصد) |
مآخذ: همان.
شکل 32. نمودار رشد شاخصتولید و فروش زیربخشهای معدن نسبت به ماه قبل (درصد) |
شکل 33. نمودار رشد شاخص تولید و فروش زیربخشهای معدن نسبت به ماه مشابه سال قبل (درصد)
|
مآخذ: همان.
شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی از اطلاعات ماهیانه 322 شرکت بورسی استخراج میشود و با توجه به اینکه این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار هم حرکتی مناسب دارد، با دقت زیادی میتواند تحولات بخش صنعت و معدن کشور را بهصورت ماهیانه رصد کند. در این گزارش تغییرات شاخصهای تولید، فروش و قیمت شرکتهای صنعتی و معدنی پذیرفته شده در بورس و همچنین مهمترین رشتهفعالیتهای آن در خردادماه سال ۱۴۰۳ مورد بررسی قرار گرفته است.
برآورد این گزارش نشان میدهد، طی خردادماه سال 1403، شاخص تولید شرکتهای صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 2/1 درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش 4/2 درصدی مواجه شده و همچنین شاخص فروش شرکتهای صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 2/8 درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش 2/6 درصدی مواجه شده است. گفتنی است؛ شاخص قیمت فعالیتهای صنعتی بورسی نیز نسبت به ماه مشابه سال قبل 20/8 درصد افزایش و نسبت به ماه قبل 1/5 درصد افزایش یافته است.
جدول 1 پیوست. آمار مربوط به رشد تولید کل رشتهفعالیتها (نسبت به ماه مشابه سال قبل 100=1400)
جدول 2 پیوست. آمار مربوط به رشد فروش کل رشتهفعالیتها (نسبت به ماه مشابه سال قبل (100=1400)
جدول ۳ پیوست. رشد شاخص تولید و فروش فعالیتهای صنعتی و معدنی بورسی در خردادماه سال ۱۴۰۳
شاخص فروش |
شاخص تولید |
|
||||
رشد سه ماهه نسبت به سه ماهه مشابه سال قبل |
رشد نسبت به ماه مشابه سال قبل |
رشد نسبت به ماه قبل |
رشد سه ماهه نسبت به سه ماهه مشابه سال قبل |
رشد نسبت به ماه مشابه سال قبل |
رشد نسبت به ماه قبل |
|
-17.5 |
-14.5 |
12.5 |
1.8 |
-2.4 |
9.8 |
معدن |
-1.0 |
-2.8 |
-2.6 |
-0.1 |
-2.1 |
-4.2 |
صنعت |
1.1 |
-1.3 |
-10.9 |
4.7 |
-0.8 |
-11.1 |
مواد غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر |
4.6 |
19.7 |
5.8 |
-14.5 |
-0.8 |
-4.8 |
منسوجات |
-25.2 |
-35.8 |
-22.5 |
-26.7 |
-41.8 |
-15.3 |
چوب و کاغذ |
6.2 |
9.4 |
1.1 |
6.3 |
8.9 |
3.4 |
کک و پالایش |
-2.8 |
1.2 |
4.6 |
-2.0 |
0.2 |
3.9 |
شیمیایی (بهجز دارو) |
-0.7 |
-2.8 |
-4.8 |
0.3 |
0.2 |
-3.6 |
دارو |
-1.5 |
-12.0 |
-3.2 |
11.9 |
6.5 |
-5.7 |
لاستیک و پلاستیک |
0.2 |
-2.0 |
-5.4 |
1.8 |
1.5 |
-5.7 |
کاشی و سرامیک |
1.6 |
0.9 |
-2.8 |
0.9 |
-2.4 |
-6.8 |
سیمان |
0.4 |
0.7 |
-0.9 |
12.8 |
7.7 |
-4.1 |
سایر کانی غیرفلزی |
0.3 |
-2.9 |
-7.1 |
-0.2 |
-3.7 |
-8.2 |
فلزات پایه |
-9.3 |
-3.0 |
-2.8 |
-16.1 |
-18.2 |
-8.3 |
محصولات فلزی بهجز ماشینآلات و تجهیزات |
19.5 |
17.4 |
20.1 |
2.8 |
-8.0 |
-3.0 |
تجهیزات برقی |
-7.7 |
-28.2 |
-20.6 |
-3.8 |
-9.3 |
-10.6 |
ماشینآلات و تجهیزات |
-18.3 |
-21.1 |
-3.2 |
-11.0 |
-5.3 |
8.7 |
خودرو و قطعات |
با توجه به اینکه بانک مرکزی و مرکز آمار سال پایه را از ۱۳۹۵ به ۱۴۰۰ تغییر دادند، مرکز پژوهشها نیز با هدف قابل مقایسه بودن آمارها سال پایه را تغییر داده است. تغییر سال پایه باعث تغییر در ضرایب اهمیت رشتهفعالیتها شده و شاخص کل را تغییر میدهد. لذا در این گزارش و گزارشهای آتی از سال پایه ۱۴۰۰ استفاده خواهد شد.
گفتنی است؛ تغییر سال پایه روند کلی شاخص را عوض نمیکند، اما سطح شاخص تغییر خواهد کرد. مقایسه رشد شاخص تولید و فروش با سال پایههای ۱۳۹۵ و ۱۴۰۰ در شکلهای ۱ و ۲ نشان داده شده و طبق این شکلها روند کلی شاخص تغییر قابلتوجهی نداشته است.
شکل ۱ پیوست. نمودار رشد نقطهبهنقطه شاخص تولید فعالیتهای صنعتی
شکل 2 پیوست. نمودار رشد نقطهبهنقطه شاخص فروش فعالیتهای صنعتی
پینوشت
[1]. برای اطلاعات بیشتر به گزارش پشتیبان مرکز پژوهشهای مجلس درخصوص شاخص تولید، فروش و قیمت شرکتهای پذیرفته شده در بورس به شماره مسلسل 18001 مراجعه شود.
[2]. برای اطلاعات بیشتر به گزارش شاخص مدیران خرید خردادماه سال 1403 مراجعه شود.
https://chambertrust.ir/digital-library/publishers.html.