نوع گزارش : گزارش های راهبردی
نویسندگان
1 کارشناس گروه ابزارهای حکمرانی دفتر مطالعات بنیادین حکمرانی، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
2 پژوهشگر گروه دولت الکترونیک و مدیریت داده دفتر مطالعات مدیریت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی
چکیده
واحدهای بینش رفتاری در سال های اخیر مورد استفاده بسیاری از حکومت ها در جهان قرار گرفته اند. مزایا و دستاوردهای این نهادها در نظام حاکمیت بسیاری از کشورها تجربه شده و به رسمیت شناخته شده است. نهاد بینش رفتاری با بهره گیری از یافته های متخصصان مختلف مانند متخصصان روان شناسی، علوم رفتاری، علوم اعصاب و جامعه شناسی؛ در مورد انسان و اجتماعات انسانی، به قانونگذاران و سیاستگذاران کمک می کند تا بتوانند قوانین، سیاست ها و خط مشی های کارآمدی را تدوین کنند و به ارزیابی اثربخشی و کارآمدی بپردازند. در این پژوهش یک مطالعه تطبیقی روی نهاد بینش رفتاری ۶ کشور پیشرو و چهار نهاد بین المللی خط مشی گذار انجام شده است. این بررسی در ابعاد مختلف چگونگی تأسیس، اهداف و مأموریت، دستاوردها، ساختار نهاد مربوطه و جایگاه آن در مجموعه حاکمیت، نیروی انسانی فعال، شبکه متخصصان، شبکه همکار و نحوه تأمین مالی انجام شده است و درنهایت پیشنهاد چگونگی شکل گیری این واحد در مجلس شورای اسلامی ارائه شده است.
موضوعات
بیان / شرح مسئله
اهداف بسیاری از قوانین و خطمشیها تغییر رفتار در اجتماعات انسانی است. رویکرد خطمشیگذاری سنتی در چارچوب «انسان عقلایی» به طراحی خطمشی میپردازد؛ در این رویکرد انسان موجودی کاملاً محاسبهگر و منطقی فرض میشود و اصولی غیرواقعی بر رفتار انسان مترتب است. رویکرد خطمشیگذاری سنتی از ابزارهای سخت مانند اجبارکردن، جریمه و تنبیه کردن برای دستیابی به اهداف خود استفاده مینمایند که نتیجه آن کماثر و پرهزینه شدن مداخلات میباشد و باعث شده است تا در بسیاری از موارد حاکمیت نتواند آن طور که میخواهد، تغییر در رفتار مردم به نفع منافع عمومی جامعه ایجاد کند. در سالهای اخیر دانشی با عنوان «علوم رفتاری» به حوزه خطمشیگذاری ورود کرده است. این رویکرد با نگاه واقعی به کنشگری انسان توانسته است تا بسیاری از چالشهای خطمشیگذاری سنتی را حل کند و موفقیتهای خوبی در راستای تغییر رفتار افراد جامعه به نفع منافع عمومی کشور ایجاد کند. در این راستا نهادهایی با عنوان «نهاد بینش رفتاری» در کشورهای مختلفی برای کمک به حاکمیت و افزایش اثرگذاری و بهرهوری ایجاد شده است. این پژوهش با استفاده از مطالعات تطبیقی، نهاد بینش رفتاری را در 6 کشور و 4 نهاد بینالمللی در ابعاد مختلف اهداف و ماموریت، نحوه تامین بودجه، جایگاه نهاد بینش رفتاری در ساختار حاکمیت، نیروی انسانی و تخصصهای مورد نیاز مورد مطاله قرار داده است.
نقطهنظرات / یافتههای کلیدی
نهادهای بینش رفتاری تلاش میکنند با بازبینی فرآیندها و ایجاد تغییرات کوچک، تحلیل دادهها، طراحی ابزارها و بهرهگیری از علوم روانشناسی و انسانشناسی در تدوین سیاستها و برنامهها و همچنین اجرای آنها، تأثیرات بزرگی را ایجاد کنند. طبق گزارش سازمان توسعه و همکاری اقتصادی[1] بیش از 200 واحد بینش رفتاری در داخل دولتها، سازمانهای شبهدولتی، واحدهای دانشگاهی و سایر سازمانهای حمایت در سراسر دنیا وجود دارد. این نهادهای توانستهاند دستاوردهای مختلفی را در حوزههای مختلف اقتصادی، بهداشت و سلامت، اجتماعی و سیاسی ایجاد کنند. میتوان به موارد یمانند افزایش رفتار بازیافت زبالهها (انگلستان)، کاهش تصادفات (انگلستان)، حل مشکل چاقی و اضافهوزن (انگلستان)، کاهش مصرف مواد مخدر بین جوانان و نوجوانان (انگلستان)، افزایش استفاده از کمربند در حین رانندگی (آمریکا)، کاهش خشونتهای اجتماعی (آمریکا)، افزایش رفتار بازیافت (کانادا)، افزایش گزارش واکسیناسیون آنلاین برای دانشآموزان (کانادا)، افزایش میزان واکسیناسیون سرخچه (آلمان)، افزایش دریافت مالیات (آلمان) نمونهای از دستاوردهای نهاد رفتاری در کشورهای مختلف بوده است.
اولین نهاد بینش رفتاری در کشور انگلستان در سال 2010 تاسیس شد، اولین نهاد بینش رفتاری در سطح جهان بوده است که در حال حاضر به کشورهای مختلفی مشاوره میدهد و بسیاری از نهادهای بینش رفتاری در سطح جهان، بهکمک این مجموعه ایجاد گردیدهاند. این مجموعه در اولین سال تاسیس خود توانست با طراحی مداخلات کوچک، میزان اخذ مالیات را تا دهها میلیون پوند افزایش دهد و مجموع مداخلات صورت گرفته توسط این مجموعه، صرفهجویی معادل با ۳۳ برابر هزینههای سالیانه این واحد در هزینههای دولتی بههمراه داشت. نتایج بررسی انجامشده، نشاندهنده وسعت استفاده از نهادهای بینش رفتاری در کشورهای مختلف است.
نهادهای رفتاری دارای سه نوع ساختار در حاکمیت میباشند: متمرکز، غیرمتمرکز و شبکهای. در ساختار متمرکز یک نهاد وجود دارد که در سطح ملی اقدام به طراحی مداخلات رفتاری در بخشهای مختلف حکومت مینماید و خدمات مختلفی به نهادهای مختلف ارائه میدهد. معمولاً در ابتدای استفاده از علوم رفتاری در حکومت از این ساختار بهره گرفتهمیشود و در ادامه مسیر به یکی از دو نوع دیگر تبدیل میشود. برای مثال انگلستان در ابتدا اقدام به تأسیس یک واحد بینش رفتار ذیل دفتر نخست وزیری نمود و در ادامه به ساختار غیرمتکرکز تبدیل شد. در ساختار غیرمتمرکز هر وزارتخانه یک تیم مجزا و مستقل بینش رفتاری دارد. امروزه با اثبات کارآمدی علوم رفتاری در انگلستان ساختار غیر متمرکز بر واحدهای بینش رفتاری این کشور حاکم است. در ساختار شبکهای هر یک از وزارتخانهها دارای تیم بینش رفتاری هستند اما در این میان یکی نقش دبیرخانه را ایفا نموده و هماهنگیهای لازم را انجام میدهد. ما این ساختار را در نهادهای بینش رفتاری کشور هلند مشاهده مینماییم. در مجموع هدف تمامی این واحدها افزایش بهره وری در اجرای سیاستهای حکومتی، افزایش اثرگذاری بیشتر قوانین و مقررات با فشار و اجبار کمتر، اقناع و ترغیب شهروندان به تغییر رفتار و ایجاد تغییرات اجتماعی همسو با منافع ملی و... است. عمدتاً واحدهای بینش رفتاری زیر ۱۰ نفر تیروی تمام وقت دارند و سایر نیروها به صورت نیمهوقت و پروژهای مشغول به کار هستند. نهادهای رفتاری نیاز به متخصصین مختلف خطمشیگذاری، علوم رفتاری، خطمشی، روانشناسی، علم داده، مدیریت پروژه و... دارند این واحدها بنا به پروژههای در دست اقدام از سایر تخصصها نیز استفاد مینمایند. این نهادها خدمات مختلفی اعم از انجام آزمایشها و ارزیابی میزان اثرگذاری یک سیاست از طریق آزمایشهای تجربی پیش از تدوین قانون/سیاست (مطالعات پیشینی)، ارزیابی قوانین/سیاست پس از اجرا (مطالعات پسینی)، بهبود عملکرد داخلی سازمانها و نهادهای حاکمیتی، فعالیتهای یادگیری، اطلاعرسانی و ترویجی و تربیت نیروی متخصص در حوزه خطمشیگذاری رفتاری، جمعآوری و تجزیهوتحلیل داده و ارائه مشاوره ارائه میدهند و بودجه خود را از طرق مختلف دولت، بنیادها و خیریهها و نهادهای بینالمللی تامین میکنند.
پیشنهاد راهکارهای تقنینی، نظارتی یا سیاستی
کارکردهای متصور برای چنین نهادی ذیل مجلس شورای اسلامی و نهادهای وابسته مانند مرکز پژوهشهای مجلس به شرح زیر میباشد:
انجام مطالعات پیشینی در رابطه با قوانین تحت بررسی: مطالعات پیشینی در واقع انجام تحقیقات و ارزیابی پیش از تصویب یک قانون و یا تصمیمگیری در یک حوزه میباشد. خروجی مطالعات پیشینی میتواند بهصورت ارائه یک پیوست رفتاری برای طرحها و قوانین باشد که نتیجه آن اطلاع از میزان موفقیتآمیز بودن یک طرح با توجه به عوامل رفتاری است.
انجام مطالعات پسینی در رابطه با قوانین تصویبشده: مطالعات پسینی بهمنظور بررسی تأثیر اجرای یک قانون بر مردم با استفاده از علوم رفتاری میباشد. این مطالعات به بررسی اثرات رفتاری قوانین بر روی انسانها و اجتماعات انسانی پرداخته و به مجلس شورای اسلامی بازخورد میدهد این امر میتواند به تحقق وظیفه نظارتی مجلس شورای اسلامی کمک نماید.
بهبود عملکرد داخلی مجلس شورای اسلامی و مراکز وابسته: یکی از کارکردهای بینش رفتاری کمک به افزایش بهرهوری عملکرد و ارتقا عملکرد داخلی نهادها میباشد. افزایش کیفیت تصمیمگیری جمعی در مجلس شورای اسلامی، کاهش سوگیریهای شناختی تصمیمگیری در مجلس شورای اسلامی از طریق آموزش و یا طراحی مکانیزمهای خاص و ارتقا عملکرد و انگیزش کارکنان سایر نهادهای وابسته به مجلس شورای اسلامی نمونههایی از این دست هستند.
خطمشیهای عمومی از منظر روشها، اهداف و موضوع متنوع هستند ولی میتوان ادعا کرد که در همه آنها، انسان و اجتماعات انسانی بهعنوان هدف کار هستند و سؤال اصلی این است که چگونه با تغییراتی در رفتار انسانها و اجتماعات انسانی (اجتماعات شهروندی و اجتماعات حاکمیتی) میتوان عوایدی را شامل حال کل جامعه کرده و منافع عمومی را تضمین کرد؟ [1]. نگاه غیرواقعی و ناکافی «انسان عقلایی»[2] بعضی از سیاستها و خطمشیها را ناکارآمد کرده و آنها را با شکست مواجه ساخته و هزینههای زیادی را به حاکمیتها و دولتها تحمیل کرده است. علوم رفتاری[3] و بینشهای حاصل از آن، مدل واقعبینانهتری از انسان، نسبت به انسان عقلایی ارائه داده [2] و ورود آن به حوزه قانونگذاری و خطمشیگذاری، یک نوآوری واقعی در طراحی و اجرای خطمشی است که بسیاری از چالشهای خطمشیگذاری سنتی را حل کرده است [3]. بینشهای رفتاری یافتهها و روششناسیهای روانشناسی، علومشناختی و علوم اعصاب را برای درک بهتر رفتار انسان و اجتماعات انسانی ترکیب میکنند. هنگامیکه این رویکرد علمی برای ارائه خدمات عمومی بهکار میرود، میتواند به حاکمیت کمک کند تا سیاستها، خطمشی و خدماتی را برای تأمین منافع عمومی طراحی و اجرا کند که دارای بیشترین اثر با کمترین هزینه باشد [4]. در بسیاری از کشورهای جهان، نهادهای بینش رفتاری در دل حاکمیتها شکل گرفته و دستاوردهای قابلتوجهی را ایجاد کردهاند. نهاد بینش رفتاری بهطور غیررسمی بهعنوان «واحد تلنگر»[4] نیز شناخته میشود.
در گزارش اخیر OECD[5] مشخص شده است که بیش از 200 واحد بینش رفتاری در دولتها، سازمانهای شبهدولتی، واحدهای دانشگاهی و سایر سازمانهای حمایتی از اصول و روشهای رفتاری برای کمک به طراحی برنامهها و سیاستهای بهتر استفاده میکنند [5].
1-2. مزایای شکلگیری نهاد بینش رفتاری
نهاد بینش رفتاری، دارای مزیتهای چشمگیری است. در شکل 1 به مزیتهای این واحدها اشاره شده است.
شکل 1. مزایای شکلگیری نهادهای بینش رفتاری [6]
خطمشیگذاری مبتنیبر شواهد، نوعی از خطمشیگذاری است که دارای شواهد کمّی کافی (از طریق مطالعات میدانی یا آزمایشگاهی) برای اثرگذاری خطمشی و یا قانون مربوطه است [7].
1-3. مثالهایی از دستاوردهای نهادهای بینش رفتاری
در جدول ۱ برخی از دستاوردهای نهادهای بینش رفتاری در چند کشور مورد بررسی قرار گرفته است. این دستاوردها در حوزههای مختلف اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی است. در این موارد، نهاد بینش رفتاری با استفاده از بینشهای علوم رفتاری، علوم اعصاب، علومشناختی، علوم اجتماعی و ...، مطالعات و ارزیابیهایی انجام داده و مشاورههایی به مراکز دولتی ارائه شده تا بتوانند بر رفتار شهروندان اثر گذارند.
جدول 1. دستاوردهای واحد بینش رفتاری در کشورهای مختلف (جمعبندی پژوهشگران)
ردیف |
نام کشور |
دستاوردهای واحد بینش رفتاری |
1 |
انگلیس |
افزایش دریافت مالیات از بدهکاران مالیاتی با بهرهگیری از رویکرد رفتاری (شامل دهها میلیون پوند در سال 2010) افزایش عایقبندی زیرشیروانیها یا کبوترخانهها جهت کاهش مصرف انرژی (جزء مأموریتهای وزارت محیط زیست) افزایش دریافت جریمه وسایل نقلیه با بهرهگیری از رویکرد رفتاری کاهش ریختن زباله در ساوث ورک و افزایش پاکیزگی (مسئله ریختن زباله دومین مشکل بزرگ محیط محلی بوده است) افزایش رفتار بازیافت زبالهها کاهش تصادفات جادهای (کمپین Think) ذیل وزارت حملونقل انگلیس حل مشکل چاقی و اضافه وزن ذیل وزارت سلامت انگلیس کاهش مصرف مواد مخدر بین جوانان و نوجوانان کشور انگلیس |
2 |
آمریکا |
افزایش استفاده از کمربند در حین رانندگی کاهش خشونتهای اجتماعی افزایش ثبتنام در طرح ملی پسانداز بازنشستگی افزایش ثبتنام در دانشگاهها افزایش 2/9 درصدی مشارکت در انتخابات |
3 |
کانادا |
افزایش میزان پرداخت جریمههای شهرداری افزایش رفتار بازیافت افزایش گزارش واکسیناسیون آنلاین برای دانشآموزان افزایش ثبتنام اهداکنندگان عضو |
4 |
سنگاپور |
افزایش پاکیزگی محلات و شهرها افزایش چشمگیر عضویت مردم در اهدای عضو (مرگومیر ناشی از نبود عضو برای پیوند به بیماران، در این کشور بسیار بالا بوده است.) |
5 |
آلمان |
افزایش میزان واکسیناسیون سرخچه افزایش دریافت مالیات |
6 |
استرالیا |
کاهش تجویز آنتیبیوتیکها توسط پزشکان افزایش جذب یارانههای دستمزد دولت استرالیا[6] کاهش خشونت خانگی در استرالیا و همچنین کاهش پروندههای خشونت خانگی در دادگاهها افزایش نرخ غربالگری دهانه رحم کاهش معضل چاقی در کودکان |
در ادامه به تشریح مبسوط چند مثال پرداخته میشود:
وزارت مالیات کشور انگلیس نسخههای متفاوتی از نامهها را بهصورت نظاممند، برای بدهکاران مالیاتی ارسال کرد تا بررسی کند که آیا از تغییر کلمات مبتنیبر دانش رفتاری، چیزی عاید میشود یا خیر. نتیجه بررسی آن بود که افزودن تک جمله «بیشتر مردم مالیات خود را بهموقع میپردازند»، دریافت مالیات را دهها میلیون پوند در سال 2010 افزایش داد [2]
مثال دوم درخصوص اقدامهای مربوط به افزایش دریافت مالیات از پزشکان است. پزشکان در بریتانیا مانند سایر کشورها دارای دو منبع درآمدی هستند:
۲. درآمدی که از سایر کارهای شخصی دارند. دریافت مالیات از نوع اول پرداختیها به آسانی و بهصورت کسر از مبدأ صورت میگیرد، اما درخصوص نوع دوم درآمد باید پزشکان فرم خوداظهاری مالیاتی تکمیل کنند که این اقدام از جانب پزشکان مورد سهلانگاری است. تیم بینش رفتاری انگلیس اثربخشی نامهنگاریهای مختلف را بر میزان پاسخدهی پزشکان مورد بررسی قرار دادند. در حالت اول به ارسال نامه کلی از جانب وزارت مالیات اقدام نمودند که لزوم ارسال اظهارنامه مالیاتی را به پزشکان یادآوری میکرد. در این حالت فقط حدود ۴ درصد از پزشکان به نامه پاسخ دادند. حالت دوم نامهای بود که به سایر عواید پزشکان (درآمدهای ناشی از درمان بیماران بهصورت آزاد و خارج از چارچوب درمانگاهها و بیمارستانها) اشاره میکرد. در این حالت میزان پاسخدهی افزایش پنج برابری داشت. در حالت سوم بهطور مشخص در نامه از پزشکان نام برده شد (تحت این عنوان که ما میدانیم خیلی از پزشکان درآمدهای دیگری هم دارند) اما مؤدبانه این مطلب را نیز بیان کردند که وزارت مالیات عدم پاسخگوییهای قبلی را بهپای «سهلانگاری» گذاشته است ولی بیتوجهی به این نامه به حساب «خواست قلبی» گذاشته خواهد شد. که در این حالت میزان پاسخدهی به نامه افزایش حدود ۹ برابری داشت. نتایج در قالب نمودار ۱ به نمایش گذاشته شده است [2].
نمودار 1. سه نسخه مختلف نامههایی که از پزشکان میخواست عواید شخصی خود را در راستای اهداف مالیاتی اظهار کنند
مثال دیگر در زمینه عایقبندی شیروانیها یا کبوترخانههاست. سقف بدون عایق حدود ۲۵ درصد و دیوارهای بیعایق حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از اتلاف حرارت خانه را به خود اختصاص میدهند. دولت انگلیس برای افزایش میزان عایقبندی خانهها سه نوع سرویس را پیشنهاد داد:
۱. سرویس عایقبندی خانهها با هزینه ناچیز اما استاندارد،
۲. سرویس عایقبندی خانهها با تخفیف ویژه به شرطی که همسایهها نیز برای این سرویس وقت میگرفتند، زیرا بهعلت مراجعه یکباره نصاب، هزینه کاهش پیدا میکرد،
نتایج نشاندهنده آن بود که حالت تخفیف ویژه در مقایسه با حالت عادی تفاوت چندانی نداشت. اما سرویس سوم با وجود هزینه اضافی چندصد پوندیاش میزان تمایل شهروندان را سه برابر کرد [2]
2.روش تحقیق و معیارهای انتخاب نهادهای مورد بررسی
روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش «مطالعات تطبیقی» است. مطالعه تطبیقی مقایسه دو یا چند پدیده (موضوع یا مسئله) در دامنه مشخص با معیارهای مشخص برای کشف نقاط اشتراک و اختلاف آنها، برای رسیدن به هدف تحقیق مانند دستیابی به شواهد بیشتر، یا دستیابی به نقطه مرکزی یا نقطه شروع حرکت، یا تعیین جهت حرکت است [8].
در این پژوهش شش کشور و چهار نهاد بینالمللی انتخاب شدهاند. با توجه به جامعه مخاطب این پژوهش، نهادهای بینش رفتاری حاکمیتی مورد بررسی قرار گرفته، کشورها و نهادهای پیشرو در این حوزه انتخابشده و ازطرفی تنوع ساختاری نهادهای بینش رفتاری نیز معیار انتخاب بوده است. هر مجموعه بینش رفتاری با معیارهای سال تأسیس و چگونگی تأسیس، اهداف و مأموریت، ساختار نهاد مربوطه و جایگاه آن در مجموعه حاکمیت، نیروی انسانی فعال، شبکه متخصصان، شبکه همکار و نحوه تأمین بودجه مورد بررسی قرار گرفته است. گفتنی است با وجود بررسی منابع مختلف، برخی از اطلاعات در مورد بعضی مجموعهها در دسترس نیست. همچنین در برخی از کشورها واحدهای بینش رفتاری زیادی وجود داشته است که با توجه به تکراری بودن محتوا، این نهادها مجدداً مورد بررسی قرار نگرفته و به اطلاعات موجود اکتفا شده است.
شکل 2. چارچوب تحقیق
3. انواع نهادهای بینشهای رفتاری و بررسی آنها
3-1. انواع نهادهای بینش رفتاری
نهادهای بینش رفتاری در سطوح و انواع مختلف حاکمیتی، خصوصی و دانشگاهی وجود دارد. با توجه به مأموریت و هدف این گزارش، گزینههای حاکمیتی و دولتی مورد بررسی قرار گرفتهاند. در حال حاضر سه نوع ساختار برای واحدهای بینش رفتاری در ساختار حاکمیت وجود دارد که عبارتند از: ساختار متمرکز، ساختار غیرمتمرکز، ساختار شبکهای که در جدول ۲ نشان داده شده است.
جدول 2. انواع ساختار نهادهای بینش رفتاری
نوع ساختار |
توضیحات |
متمرکز |
حالتی است که در آن یک نهاد در سطح ملی یا فدرال به انجام همه امور مرتبط با بحثهای بینش رفتاری اقدام میکند. برای مثال انگلیس - در ابتدای استفاده از بینشهای رفتاری در حاکمیت - در دفتر نخستوزیری اقدام به تأسیس این واحد میکند، آلمان در دفتر برنامهریزی خطمشی نخستوزیری و آمریکا در کاخ سفید. گفتنی است در این سه کشور دفاتر در سطح وزارتخانهها یا ایالات نیز تأسیس شدند که دفاتر سطح ملی به این دفاتر کمک استراتژیک و حمایت مستقیم میکنند. |
غیرمتمرکز |
حالتی است که در آن هر وزارتخانه یک تیم مجزا و مستقل دارد که به استفاده از ظرفیت دانش رفتاری در راستای اهداف آن وزارتخانه میپردازد برای مثال با وجود آنکه ساختار نهادهای بینش رفتاری در انگلیس در ابتدا بهصورت متمرکز بوده است اما امروزه بهشکل غیرمتمرکز درآمده است و هر وزارتخانه دارای واحدی مستقل در این زمینه است. |
شبکهای |
حالتی است که هرکدام از وزارتخانهها یک واحد بینش رفتاری را دارا هستند اما یک واحد نقش دبیرخانه را در این میان ایفا میکند. مانند کشور هلند که ضمن وجود واحدهایی در سطح وزارتخانهها وزارت امور اقتصادی بهعنوان دبیرخانه ایفای نقش میکند. |
معمولاً فرایند تغییر ساختار نهادهای بینش رفتاری بدینصورت است که در ابتدا و برای مدت کوتاهی از ساختار متمرکز برای خدمترسانی به بخشهای مختلف دولت استفاده میشود و پس از آن با توجه به گسترش موارد بهرهگیری از این نهاد، ناگزیر باید از مدل غیرمتمرکز یا شبکهای استفاده کرد [9].
3-2. نهاد بینش رفتاری در انواع کشورها
امروز ساختار نهادهای بینش رفتاری در انگلیس بهصورت غیرمتمرکز است و دفاتر و وزارتخانههای بسیاری در این کشور دارای واحد بینش رفتاری هستند. اما ساختار این نهادها از ابتدا به این شکل نبوده و شروع فعالیت این واحدها برپایه ساختار متمرکز بوده است. اولین واحد رسمی نهاد بینش رفتاری انگلیس در سال ۲۰۱۰ در دفتر کابینه این کشور شروع به کار کرد. تیم بینش رفتاری انگلیس[7] با جمع کوچکی متشکل از هشت نفر و بودجه ۰.۵ میلیون یورو شروع بهکار کرد. در همان سال اول تأسیس، این تیم مزایای استفاده از علوم رفتاری را به نمایش گذاشت و این شروعی برای استفاده از این علوم نهتنها در حاکمیت انگلیس بلکه در حاکمیت کشورهای مختلف شد.[8] با توجه به گزارش تیم بینش رفتاری انگلیس، مداخلات طراحی شده این تیم، موجب کاهش در هزینههای دولت بهاندازه 33 برابر هزینه سالیانه این نهاد بوده است.
با توجه به موفقیت بهدست آمده، این مجموعه به شرکتی محدود تبدیل شد که صاحبان آن عبارتند از: دولت انگلیس، مجموعه نستا (خیریه نوآوری) و کارکنان. امروزه این نهاد بهصورت مشترک با دپارتمانها و نهادهای مختلفی در انگلیس اقدام به پیادهسازی مداخلات بینش رفتاری میکند که در ادامه این مجموعهها در جدول 1 معرفی خواهند شد. چارچوب همکاری معمولاً به این نحو است که اجراکننده نهایی مداخلات و آزمایشها دپارتمانها هستند و تیم بینش رفتاری انگلیس بیشتر در طراحی مداخلات همکاری میکند. درمجموع این تیم بیش از ۷۵۰ پروژه را در بیش از ۵۰۰ آزمایش تصادفی کنترلشده[9] (RCT)[10] اجرا و انجام داده است. این مجموعه در ابتدای شکلگیری از تیمی موازی به نام «تیم مبارزه با کاغذبازی» که بر مقرراتزدایی از همه بخشهای دولتی تمرکز داشت، برای سرعت بخشیدن به پیشرفت کار خود کمک گرفت [2]. تیم مبارزه با کاغذبازی برای بررسی قوانین و مقررات گذشته و تجدیدنظر در آنها تشکیل شده بود. خلاصه اطلاعات مربوط به مجموعههای بینش رفتاری انگلیس در جدول ۳ نشان داده شده است.
جدول 3. نهاد بینش رفتاری در انگلیس
نام نهاد بینش رفتاری |
توضیحات |
تیم بینش رفتاری انگلیس (BIT) (تأسیس در ۲۰۱۰) |
این تیم که با نام غیررسمی «واحد تلنگر» نیز شناخته میشود، از روشهای مهندسی اجتماعی[11] و روشهای روانشناسی و بازاریابی بهمنظور تأثیر بر تفکر عمومی و تصمیمگیری منطبق بر سیاستهای حکومت استفاده میکند. این اقدام موجب کاهش هزینههای مرتبط با عملکردهای غیرمنطبق با سیاستهای حکومت میشود. این تیم امروزه در لندن، منچستر، نیویورک، پاریس، سنگاپور، سیدنی، تورنتو و واشنگتن دفاتر دارد. نیروی انسانی: این نهاد امروزه دارای بیش از ۲۰۰ متخصص در سراسر جهان است. اقدامها: ü انجام مداخلاتی بهمنظور افزایش پرداخت مالیات üافزایش نرخ پرداخت جریمه از طریق ارسال پیامک ü همکاری با واحدهای بینش رفتاری ذیل سایر دپارتمانهای انگلیس و نهادهای بینش رفتاری سایر کشورها [12] |
وزارت (دپارتمان) محیط زیست، غذا و امور روستایی |
این دپارتمان دارای یک واحد رفتاری بود که در سال ۲۰۰۸ چارچوب رفتارهای محیط زیستی حرفهای را منتشر کرد. بهعبارتی این واحد بهعنوان مرکز متخصصان علوم رفتاری محسوب میشد و در سال ۲۰۱۱ چارچوب سبک زندگی پایدار را منتشر نمود. پروژههای رفتاری این وزارتخانه به شرح زیر است: üتشویق ماهیگیری پایدار üتشویق کشاورزی پایدار üطراحی مداخلاتی در راستای کاهش مصرف برق خانگی و نورپردازی بهینهتر üکاهش دورریز غذا [7] |
اداره رفتار مالی (تأسیس در ۲۰۱۳) |
این نهاد یک مجموعه مستقل عمومی است که بهعنوان ناظر بحثهای مالی در انگلیس فعالیت میکند که بیشتر تمرکز آن بر هدایت و جهتدهی کسبوکارها و ایجاد استاندارد و نظارت بر شرکتهاست. بینشهای رفتاری در این سازمان از زمان تأسیس آن مورد استفاده قرار گرفته است [13]. کارکنان: از سال ۲۰۱۸ امور رفتاری این سازمان با ۷ نفر نیروی تماموقت جلو میرود و با توجه به نیاز پروژه از کمک سایر پژوهشگران استفاده میشود. اقدامها: در برنامهای که اقدام به پیام دادن به ۲۰۰۰۰۰ مشتری بهمنظور تشویق ایشان به مطالبه غرامت برای مشکلات در کالای خریداری شده نمود، میزان مشارکت ۱۲ درصد افزایش پیدا کرد [7] |
سازمان بهداشت عمومی انگلیس[12] (سال تأسیس:۲۰۱۳) |
این سازمان یک آژانس اجرایی متعلق به دپارتمان سلامت و مواظبت اجتماعی است که برای بهبود سلامت اجتماعی در انگلیس تلاش میکند. واحد بینش رفتاری این مجموعه از همان ابتدای تأسیس فعال بوده و سه سال اول را با تیم BIT کار میکرده است. کارکنان: در سال ۲۰۱۸ بخش بینش رفتاری این سازمان دارای تیم پنج نفره متشکل از محققان بینش رفتاری و روانشناسی سلامت و اقتصاددان رفتاری بوده است. این بخش بنا به نیاز، از دانشجویان حوزه سلامت کمک میگیرد[7]. |
واحد بینش رفتاری آفجم[13] ( دفتر بازار گاز و برق) (تأسیس: ۲۰۱۶) |
هدف آفجم درگیر کردن مصرفکنندگان با بازار است و در این راستا این دفتر تلاش میکند تا هزینههای شارژ گاز و برق را بهنحوی طراحی کند که بهصورت آیندهنگرانه میزان مصرف را مدیریت نماید. برای مثال تعرفهگذاری با توجه به ساعات اوج مصرف میتواند تأثیر زیادی در کاهش مصرف در این زمانها داشته باشد. این واحد بهدنبال آن است تا توسعههای جدید و ابزارهای جدیدی در راستای این قیمتگذاری ارائه دهد. برای مثال استفاده از نمایشگرهایی که درخصوص مصرف وسایل برقی به ارائه پیشنهاد میپردازند یکی از پیشنهادهای جدید این واحد است [14] کارکنان: در سال ۲۰۱۸ واحد بینش رفتاری آفجم متشکل از یک مدیر و دو مشاور بینش رفتاری بوده است. البته این واحد بخشی از تیم بزرگتری است که بر تحقیقات مشتری و بینشها تمرکز کرده است و این دو تیم به تبادل دانش میپردازند. بودجه: تنها هزینه موجود، نیروی کار است و سایر نیازهای مالی از محل اعتبارات تیمهایی که با آفجم همکاری مینمایند تأمین میشود [7]. |
وزارت کار و بازنشستگی[14] |
این دپارتمان دارای یک تیم علوم رفتاری است که دارای تخصصهای بینرشتهای است و با هدف ایجاد مسیرهایی برای استفاده از ظرفیت نیروی انسانی بعد از دوران بازنشستگی فعالیت میکند. این تیم خودش هیچ آزمون RCT انجام نمیدهد و این موارد را به همکاران میسپارد. کارکنان: این دپارتمان در سال ۲۰۱۸ دارای ۱۵ تا ۲۰ متخصص علوم رفتاری بود [7] |
3-2-2. نهاد بینش رفتاری آمریکا
آمریکا دارای تیمهای بینش رفتاری در سه بخش دولت مرکزی[15]، دپارتمان ملی[16] و سطح ایالات است. ساختار نهادهای بینش رفتاری در آمریکا امروزه بهصورت غیرمتمرکز است ولی در زمانی که نهادی در سطح فدرال برای استفاده از علوم رفتاری وجود داشته است ساختار متمرکز برای استفاده از این نهادها حکمفرما بوده است. در دهه ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ شاهد اوج توجه به علوم رفتاری در دولت آمریکا هستیم که از آن جمله میتوان به اقدامهایی مانند طرحهای حمایت از مستمریبگیران، برنامههای مؤسسه ملی سلامت و وزارت امنیت اجتماعی اشاره کرد. در سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ دفتر اطلاعات و نظارت[17]، بر همکاریهای مربوط به حوزه رفتاری با سایر دپارتمانها و اقدامهای نظارتی (که بهصورت رفتاری شناسایی میشد) نظارت داشت. در سال ۲۰۱۳ تیم جدید در کاخ سفید شروع به کار کرد تا از آن طریق دولت فدرال بتواند بحثهای مربوط به علوم رفتاری را در مواردی که ممکن است با استفاده از روش RCT پیادهسازی کند [15]. در سال ۲۰۱۵ طبق فرمان اجرایی ریاست جمهوری از آژانسهای دولتی خواسته شد تا بحثهای بینش رفتاری را در طراحی برنامههایشان مورد استفاده قرار دهند و تیم علوم اجتماعی و رفتاری ذیل شورای ملی علم و فناوری دفتر علم و فناوری کاخ سفید شکل گرفت. این دفتر در سال ۲۰۱۷ بهکار خود خاتمه داد. همچنین در سال ۲۰۱۵ گروهی از دانشمندان که در بخش خدمات عمومی مشغول بهکار بودند و قبل از تشکیل تیم علوم اجتماعی و رفتاری اقدامهای علمی در این زمینه را برای آژانسهای دولت انجام میدادند اقدام به شکلدهی دفتر علوم ارزیابی[18] ذیل بخش خدمات عمومی نمودند. درمجموع اقدامهای بینش رفتاری در بسیاری از دپارتمانهای آمریکا مورد استفاده قرار گرفته است و استفاده از نتایج این اقدامها در پروژههای بسیاری در ایالتهای مختلف آمریکا آغاز شده است. در ادامه جزئیات مربوط به انواع نهادهای بینش رفتاری در آمریکا مورد بررسی قرار میگیرد [7]. خلاصه اطلاعات مربوط به مجموعههای بینش رفتاری آمریکا در جدول ۴ نشان داده شده است.
جدول 4. نهاد بینش رفتاری در آمریکا
نام نهاد بینش رفتاری |
توضیحات |
دفتر امور اطلاعات و نظارت (OIRA) (فعالیت از ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲) |
اهداف: این دفتر با هدف ایجاد شواهد و استفاده از آنها در راستای ارتقای خدمات عمومی تلاش میکند و از ابزارهای بینش رفتاری در این راستا بهره میجوید [16] اقدامها: همکاری با سایر دپارتمانها و اقدامهای نظارتی در این دفتر که نتایج آن یک الگوی راهنمای تغذیه جدید، وبسایت مقایسه قیمت سوخت، افزایش شفافیت، سادهسازی فرمها و انگیزه بیشتر برای مشارکت در برنامههای صرفهجویی بوده است [7]. |
تیم علوم اجتماعی و رفتاری (SBST) (فعالیت از ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷) |
اهداف: این تیم با هدف افزایش کارایی و بهرهوری برنامههای دولت ایجاد شد. این نهاد با ۲۲ دپارتمان و شورای مختلف در آمریکا همکاری کرده است. کارکنان: این تیم دارای سه کارمند تماموقت، ۷ نفر از آژانسهای دیگر (آموزش، کشاورزی و ...)، دو نفر دانشمند رفتاری از گروه مشاوران اقتصادی آیدیا ۴۲[19] است. همچنین این تیم دارای حدوداً ۱۰ محقق مهمان و اعضای دارای تخصصهای مختلف ازجمله اقتصاد کشاورزی، روانشناس صنعتی و طراح انسانمحور بوده است [7]. اقدامها: افزایش امنیت بازنشستگی، افزایش فرصتهای اقتصادی شهروندان، کمک به جویندگان شغل، افزایش مشارکت در برنامه صرفهجویی از طریق توضیح مزایای طرح با ایمیل، افزایش ثبتنام در دانشگاهها با ارسال پیامهای یادآور، افزایش 2/9 درصدی مشارکت در انتخابات و ... (بهصورت مشترک با OES) [15] |
دفتر علوم ارزیابی (OES) (فعالیت از ۲۰۱۵) |
اهداف: این دفتر به بررسی اینکه چهکاری در آمریکا جواب میدهد و چهکاری جواب نمیدهد میپردازد تا برنامهها را بهبود بخشد و صرفهجویی کند. این دفتر با آژانسهای مختلف وارد همکاری میشود تا راهحلهایی مقرونبهصرفه برای بهبود خروجی آنها ارائه دهد. این دفتر با تیم علوم اجتماعی و رفتاری همکاری داشته و همچنان به فعالیت خود ادامه میدهد [16]. کارکنان: در سال ۲۰۱۸ این دفتر دارای یک مدیر یک معاون، ۲۳ همکار (که یکی از ایشان بهعنوان ناظر علمی عمل میکند و یک نفر بهعنوان یکپارچهکننده تحقیقات)، هفت همکار وابسته، یک متخصص مدیریت پروژه و یک متخصص پژوهش بوده است [7]. |
گفتنی است نهادهای بینش رفتاری در دپارتمانهای کودک و خانواده، کار، کشاورزی، دفتر حمایت مالی از مصرفکننده[20] و خدمات درآمد داخلی [21] نیز فعال بوده و در راستای اقدامهای این دپارتمانها عمل میکنند. در برخی ایالتهای آمریکا نیز این نهادها وجود دارد مانند: تیم طراحی رفتاری شیکاگو، آزمایشگاه واشنگتن، تیم طراحی رفتاری نیویورک، آزمایشگاه حکمرانی و محرکهای علوم رفتاری فیلادلفیا و ... [7].
3-2-3. نهاد بینش رفتاری استرالیا
نهاد بینش رفتاری استرالیا با عنوان نهاد مشاوره رفتاری[22] استرالیا در شهر سیدنی واقع شده است. کشورهای استرالیا و انگلیس روابط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و انگلیس نقش چشمگیری در توسعه نهاد بینش رفتاری استرالیا داشته است. خلاصه اطلاعات مربوط به مجموعههای بینش رفتاری استرالیا در جدول ۵ نشان داده شده است.
جدول 5. نهاد بینش رفتاری در استرالیا (جمعبندی پژوهشگران)
نام نهاد بینش رفتاری |
توضیحات |
نهاد مشاوره رفتاری استرالیا |
تأسیس: این واحد در نوامبر 2012، از طریق همکاری یکی از دپارتمانهای کانادا با تیم بینش رفتاری بریتانیا[23]، که پیشگام کاربرد بینشهای رفتاری در دولت بود، ایجاد شده است. این مشارکت شهر سیدنی را قادر ساخت تا واحد بینش رفتاری خود را ایجاد کند که اکنون شامل چهار نفر نیروی متخصص در دپارتمان مربوطه است. اهداف: سه هدف کلیدی برای واحد عبارتند از: ü ارائه توصیههای خطمشی و حمایت از سازمانهای دولتی نیو ساوت ولز[24] که آزمایشها و مداخلات رفتاری خود را اجرا میکنند. ü ایجاد قابلیت در بخش عمومی برای اعمال بینشهای رفتاری از طریق آموزش و میزبانی رویدادها با متفکران و متخصصان برجسته. ü کمک به بدنه جهانی شواهد بینشهای رفتاری، از طریق همکاری با دانشگاهها و انتشار نتایج کار آزمایی NSW [6]. شبکه همکاری: این مجموعه همچنان توسط تیم بینش رفتاری بریتانیا حمایت میشود و بهطور فزایندهای با دانشگاهیان بینالمللی و استرالیایی در پروژهها همکاری میکند. این مجموعه دارای رویکرد تجربی است و بیشتر وقت خود را صرف توسعه و اجرای آزمایشها میکند تا قبل از پیادهسازی گستردهتر مداخلات موفق، تعیین کند که چه چیزی مؤثر است. این مجموعه از آزمایش تصادفی کنترل شده استفاده میکند [17, 18]. سبک کار: این مجموعه اولویتهای خود را با توجه به اولویتهای دفتر نخستوزیری احصا میکند و تلاش مینماید تا راههای بهتری برای تغییر رفتار شهروندان طراحی کرده و مورد آزمایش قرار دهد. روش مورد استفاده اغلب آزمایشهای تصادفی کنترل شده است تا مؤثر بودن مداخله مشخص شود و شیوه پیادهسازی آن تجربه شود. این مجموعه مداخلات را بهصورت محلی تنظیم میشود. بسیاری از بهترین بینشها و ایدهها بهمنظور مداخلات، حاصل گفتگو با کارکنان خط مقدم است. این کارکنان بهطور مداوم با مردم در تعامل هستند، بنابراین بهشدت از واقعیتهای روزمره آگاه هستند [6] این مجموعه به طیف گستردهای از سازمانها در مورد اصول بینشهای رفتاری مشاوره میدهد. |
دپارتمان خدمات خانواده و جامعه |
در ژانویه 2015، دپارتمان خدمات خانواده و جامعه نیوساوت ولز[25] واحد بینش رفتاری خود را ایجاد کرد تا کاربرد بینش رفتاری را در این بخش نهادینه کند. تمرکز واحد FACS بر پروژههای بزرگ بینشهای رفتاری، ازجمله در حوزههای حمایت از کودکان و مسکن اجتماعی و همچنین توانمندسازی کارکنان FACS برای اعمال اصول بینش رفتاری در کارشان است. این مجموعه با نهاد مشاوره رفتاری استرالیا مرتباً ملاقات میکند و به تبادلنظر میپردازد. این مجموعه طیف وسیعی از آزمایشها را در حوزههای بهداشت، مسکن عمومی، بازگشت به کار، مالیات و جریمه اجرا کرده است [17]. |
3-2-4. نهاد بینش رفتاری کانادا
کانادا دارای تیمهای بینش رفتاری در سطح ملی، استانی و محلی است. واحدهای بینش رفتاری این کشور از ساختار شبکهای بهرهمند هستند و واحد تأثیر و نوآوری[26] بهنحوی نقش میانجی را در میان این واحدها ایفا میکند. علاوه بر دفتر انتاریو در ونکور، در بریتیشکلمبیا و آلبرتا نیز واحدهای بینش رفتاری شکل گرفته است. واحد تأثیر و نوآوری که در سال ۲۰۱۵ شکل گرفته است از بینشهای رفتاری در سطح فدرال استفاده کرده و میان این گروهها در سطح کشور به هماهنگی میپردازد[7]. خلاصه اطلاعات مربوط به مجموعههای بینش رفتاری کانادا در جدول ۶ نشان داده شده است.
جدول 6. نهاد بینش رفتاری در کانادا
نام نهاد بینش رفتاری |
توضیحات |
واحد بینش رفتاری انتاریو[27] (شروع به کار از ۲۰۱۳ و شکلدهی به واحد در ۲۰۱۵) |
اهداف: این واحد به دولت کمک میکند تا به فرایندهای بهینه برای افزایش دستمزدها و ارائه خدمات دست یابد. BIU بخشی از مرکز تعالی تصمیمگیری مبتنیبر شواهد در دبیرخانه هیئت خزانهداری است. این مجموعه اغلب با شرکای دانشگاهی که مشاوره تخصصی در طراحی و ارزیابی سیاستها و برنامهها ارائه میدهند، وزارتخانهها، سازمانها و سایر سطوح دولتی همکاری میکند. برای ایجاد ظرفیت، BIU خدمات مشاورهای ارائه میدهد و شرکای بالقوه را از طریق آموزش و اطلاعرسانی نوآورانه جذب کرده و الهام میبخشد (Behavioral insight unit, 2018). بخشی از مأموریت BIU اطلاعرسانی به دولت، شرکا و همچنین عموم مردم در مورد پیشرفتی که در حال انجام است و سیاستها یا برنامههایی است که شکلگرفته و مؤثر واقعشدهاند. [19] BIU همچنین با شرکای کار در سطوح دیگر دولت در خدمات خط مقدم که بر مردم انتاریو تأثیر میگذارد، ازجمله با آژانسهای خدمات محلی و شهری در منطقه دورهام و شهر تورنتو، همکاری کرده است. کارکنان: در سال ۲۰۱۸، این واحد دارای یک مدیر، سه دانشمند رفتاری و دو مشاور سیاستی باتجربه بوده است. در بخش اقتصادی نیز متخصصانی درگیر کار هستند. بودجه: تنها هزینه کارکنان است و سایر هزینهها توسط شرکا تأمین میشود. اقدامها: تمدید کارت سلامت بهصورت آنلاین، افزایش میزان پرداخت جریمههای شهرداری، تجدید نشانگرهای بازیافتی برای بهبود همکاری در راستای بازیافت [7]. |
واحد تأثیر و نوآوری (سابقاً هاب نوآوری نامیده میشده است.) |
اهداف: این واحد با هدف طراحی ابزارهایی برای حل چالشهای خطمشی عمومی عمل میکند و به ارائه راهحلهای اندازهگیری نتایج اجرای برنامه و مستندسازی الگوهای موفق[28] اقدام مینماید. بر استفاده از ظرفیت همکاران تأکید دارد و تنها به این فکر نیست که خودش به توسعه ابزار اقدام نماید. کارکنان: در سال ۲۰۱۸ این واحد دارای ۱۷ نیروی تماموقت بوده است که سه نفر از ایشان بهصورت ویژه بر علوم رفتاری تمرکز کردهاند. این واحد همچنین دست به طراحی برنامه همکاری در زمینه علوم رفتاری زده است که از این طریق ۶ دانشمند علوم رفتاری در زمینه طراحی آزمایشها با این واحد همکاری کردند. با توجه به موفقیت این برنامه از این مدل برای سایر حوزههای تخصصی مانند علوم داده و اندازهگیری تأثیر استفاده میشود. همچنین این واحد از ظرفیت متخصصان مدعو استفاده میکند.[29] بودجه: تنها هزینه موجود مربوط به نیروی انسانی میشود. سایر هزینهها توسط دپارتمانهای متقاضی پرداخت میشود یا اینکه از ظرفیت کانالهای موجود استفاده شده و بدون هزینه یا با کمترین هزینه انجام میگردد. اقدامها: استفاده از ظرفیت علوم رفتاری بهمنظور افزایش جمعآوری هزینه خیریه، برنامه افزایش میزان استخدام زنان در نیروهای مسلح کانادا، برنامه افزایش مشارکت شهروندان در مطالعات میدانی کانادا، تأمین مسکن با مشارکت شهروندان، ذینفعان و متخصصان[30][7]. |
آژانس درآمد کانادا [31]- آزمایشگاه راهحلهای شتابدهیشده کسبوکار (ABSL)[32] (تأسیس: ۲۰۱۵) |
اهداف: ABSL تلاش میکند تا درآمدهای کسبوکارها را با استفاده از رویکردهای جدید و ریسکهای هوشمندانه افزایش دهد. این آزمایشگاه با کمک آژانس درآمد کانادا تلاش میکند تا نوآوری در کسبوکارها را سرعت بخشد. ABSL دارای سه تیم است: رفتار مالیاتدهنده، تجزیهوتحلیلهای پیشرفته و تحقیقات مالیات و استراتژی اغلب پروژههای بینش رفتاری ABSL با بهکارگیری رویکرد RCT پیادهسازی میشود. کارکنان: در سال ۲۰۱۸ از ۱۷ نفر کارکنان این آژانس ۲ نفر در حوزه بینش رفتاری کار میکردند. اقدامها: اقدامهایی جهت افزایش پر کردن فرمهای مالیاتی مربوط به درآمد (در این زمینه از تبلیغات محیطی نیز استفاده شد)، اطلاعدهی در رابطه با کلینیکهای رایگان مالیاتی برای اقشار با درآمد پایین. گفتنی است چالشهای این مرکز روی سایت آن قرار داده میشود و متقاضیان میتوانند در صورت تمایل برای کمک به حل چالش برای آن اقدام کنند. مخاطبان این برنامهها شرکتهای نوپا و یا باسابقه هستند.[33] |
آزمایشگاه نوآوری کار و توسعه اجتماعی کانادا (ESDC) - بخش پژوهش و طراحی بینش رفتاری (B.I.R.D.)[34] (تأسیس: ۲۰۱۴) |
اهداف: بخش پژوهش بینش رفتاری در این آزمایشگاه بهدنبال مداخلات ارزانقیمت و ارزیابی اثر آن در زمینه مسائل مشتریان است. کارکنان: در سال ۲۰۱۸ این بخش دارای سه نفر نیرو که بهصورت ویژه بر عملکردهای بینش رفتاری متمرکز هستند بود و از ظرفیت متخصصان خارج مجموعه نیز استفاده میکرد. اقدامها: این بخش ۱۰ پروژه بینش رفتاری را مدیریت میکند که تاکنون بیش از ۲۰ آزمون بینشی در آنها به انجام رسیده است. انجام اقدامهایی مانند برنامههایی برای خانوادههای با درآمد پایین، برنامههایی برای افراد جویای کار. این برنامهها از طریق یک پلتفرم جستجوی کار انجام میشود که تاکنون ۶ آزمون بینش رفتاری برای افزایش میزان دستیابی به شغل مناسب در آن اجرا شده است [20] |
در سطوح دولتی هلند، علوم رفتاری دارای جایگاه ویژهای است. ساختار نهاد بینش رفتاری در این کشور بهصورت شبکهای است. این نهادها هم در سطح وزارتخانهها، هم در سطح منطقهای و شهرداریها وجود دارند. نهادهای بینش رفتاری هلند در جدول 7 نشان داده شدهاند.
جدول 7. نهاد بینش رفتاری در هلند
نام نهاد بینش رفتاری |
توضیحات |
شورای علمی هلند(2009) |
در سال ۲۰۰۹، شورای علمی هلند برای خطمشیگذاری عمومی، میزبان برنامهای شامل دو سخنرانی با عناوین «دولت بهعنوان معمار انتخاب»[35] و «تصمیم انسان»[36] بود. این دو ارائه موجب افزایش آگاهی وزارتخانهها نسبت به بحث بینش رفتاری و تشویق ایشان برای توسعه ظرفیت بینش رفتاری شد. در سالهای 2014، 2016 و 2017 نیز گزارشهای دیگری منتشر شد که دربردارنده توصیههایی برای استفاده از ابزارهای رفتاری در امر خطمشیگذاری بود. شورای محیط زیست و زیرساخت گزارش «سیاست مؤثرتر از طریق بینش در رفتار انسان» و شورای توسعه اجتماعی گزارش «مقاومت در برابر وسوسه: محدودیتهای تأثیرگذار بر رفتار توسط دولت» را منتشر کردند. این گزارشها باعث شد که دولت به بهرهگیری از علوم رفتاری در امر سیاستگذاری راغب شده و دستورالعملهای زیر را ارائه دهد: § دانش مربوط به علوم رفتاری در کل فرایند خطمشیگذاری اعمال شود. § پیگیری خطمشیگذاری مبتنیبر شواهد از طریق تحقیق و تجربه عملی انجام شود. § ارزیابی سیاستها و آزمایشهای تجربی از قبل صورت گیرد. § استفاده از تلنگرها با شفافیت انجام شود. § سیاستهای اثرگذاری که میتواند در فشار انتخابی که مردم تجربه میکنند مؤثر باشد، در نظر گرفته شوند. § نسبت به ادغام ساختاری بینشهای علوم رفتاری در سیاست اطمینان حاصل شود [7, 21]. |
شبکه بینشهای رفتاری هلند (2014) |
در سال ۲۰۱۴، شبکه بینشهای رفتاری در پاسخ به خواسته دولت برای اعمال بیشتر سیاستهای رفتاری در همه وزارتخانهها و ایجاد یک شبکه بینبخشی برای حمایت از این امر ایجاد شد[7, 21]. |
شورای اطلاعرسانی آزمایشگاه رفتار[37] (تأسیس 2017) |
در سال 2017، یک تیم ارتباطی در سراسر دولت برای حمایت از بهکارگیری بینش رفتاری در حوزه خطمشی ایجاد شد [7]. این آزمایشگاه به وزارتخانههای مختلف مشاوره داده و ابزارهای رفتاری جدید را ایجاد و به آنها توصیه میکند. |
3-2-6. نهاد بینش رفتاری سنگاپور
سنگاپور از دهه 1960 علم رفتاری را در سیاست در نظر گرفته است. برای مثال میتوان به کمپین پاکیزگی عمومی سنگاپور در سال 1968 اشاره کرد که علاوه بر تلاشهای تبلیغاتی گسترده، از فشار اجتماعی و روشهای رقابت استفاده کرد و کمپین تنظیم خانواده «دو تا کافی است»[38] در سال 1972 آغاز شد.
جدول 8. نهاد بینش رفتاری در سنگاپور
نام نهاد بینش رفتاری |
توضیحات |
نهاد بینش رفتاری سنگاپور (2009) |
در سال 2011، یک واحد بینش رفتاری و طراحی در وزارت محیط زیست و منابع آب[39] و سپس یک واحد در بخش خدمات عمومی دفتر نخستوزیری[40] در سال 2012 تأسیس شد. از سال 2012، تیم بینش رفتاری انگلیس -بهعنوان مشاور- به وزارت نیروی انسانی[41] و وزارت حملونقل توصیه کرد که بینشهای رفتاری را در سیاستها و برنامههای خود اعمال کنند. در سال 2013، وزارت نیروی انسانی واحد بینش رفتاری را تأسیس کرد. سال بعد، وزارت ارتباطات و اطلاعات[42] بهعنوان بخشی از حرکت دولت سنگاپور بهسمت ارتباطات مبتنیبر داده[43]، کاوش در بینشهای اجتماعی و رفتاری را آغاز کرد. به گفته پیتر آونگ، رئیس وقت سرویس عمومی سنگاپور، تا سال 2015، سنگاپور برای گنجاندن بینشهای رفتاری در سیاستگذاری در سراسر دولت تلاش کرده بود و در سال 2017، خدمات عمومی سنگاپور متعهد به ادامه ادغام علوم رفتاری بهعنوان یک ابزار برای بهبود سنگاپور شد. تا سال 2018 حداقل 15 سازمان دولتی از این رویکرد استفاده میکردند [7]. |
بخش خدمات عمومی (2012) |
بخش خدمات عمومی، به سلامت، رفاه، عملکرد، انگیزه و اخلاق خدمات عمومی سنگاپور خدمت میکند. در این بخش یک آزمایشگاه نوآوری بهمنظور تحول در بخش خدمات عمومی وجود دارد. آزمایشگاه نوآوری از اجرای بینشهای رفتاری در سنگاپور ازجمله همکاری با آژانسها، پشتیبانی میکند. این بخش بهدنبال تبیین چگونگی بهرهگیری از بینشهای رفتاری، ساخت ابزارهای جدید و درک دیدگاه شهروندان در تشخیص و حل مسائل است. این آزمایشگاه تا سال 2018 دارای 6 کارمند بوده است که 2 نفر از ایشان دانشمندان علوم رفتاری هستند [7]. |
3-3. نهاد بینش رفتاری در انواع نهادهای بینالمللی
3-3-1. نهاد بینش رفتاری در OECD[44]
OECD یک سازمان اقتصادی بیندولتی با 36 کشور عضو است که برای تحریک پیشرفت اقتصادی و تجارت جهانی تأسیس شده است. هدف سازمان شکل دادن به سیاستهایی است که رفاه و برابری فرصتها را برای همه تقویت کند.
جدول 9. نهاد بینش رفتاری در OECD
نام نهاد بینش رفتاری |
توضیحات |
نهاد بینش رفتاری در OECD (2012) |
تأسیس و حوزههای کاری: OECD از اوایل دهه 2000 به اقتصاد رفتاری برای حوزههای سیاستی مختلف مانند حقوق بازنشستگی و سیاست مصرفکننده توجه کرده و در سال 2012 شروع به بررسی علم رفتاری از دیدگاه سیاست عمومی و حاکمیت عمومی بهصورت گستردهتر کرده است. مجموعه علوم رفتاری OECD شامل پروژهها و تحقیقات داخلی و خارجی در اروپا، آمریکای شمالی، آمریکای لاتین و کارائیب و خاورمیانه است. موضوعهای پروژه در سراسر سازمان شامل محیط زیست و پایداری، برابری، امنیت سایبری، اخلاق، رفتار کارکنان، تصمیمگیری، دولت، سیاست مصرفکننده و ایمنی محصول مصرفکننده، مالیات، سلامت و زیرساخت است [22]. هدف و ساختار: هدف در OECD، کاربرد بینشهای رفتاری بهعنوان یک جریان اصلی بوده است که در ابتدا توسط یک واحد (از سال 2012) رهبری و هماهنگ شده بود، و ازسوی دفتر دبیر کل حمایت شد. در حال حاضر، هیچ بخش خاصی صرفاً در بینشهای رفتاری متخصص نیست، اما بسیاری از آنها بینشهای رفتاری را در کار خود با رویکرد شبکهای در سراسر سازمان اعمال میکنند. این تلاشها به ایجاد هنجارهای بینالمللی و راهحلهای مبتنیبر شواهد برای چالشهای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی کمک میکند [22]. نیروی کار: تقریباً 20 تا 30 نفر در سراسر OECD روی پروژههای مرتبط با علوم رفتاری کار میکنند. تخصصهای کارکنان شامل علم داده، علوم رفتاری، اقتصاد، خطمشیگذاری و حمایت، تفکر طراحی، ارتباطات و تخصص حقوقی است. گروههای دارای تخصص علوم رفتاری عبارتند از: مدیریت اجرایی و دفتر مدیر اجرایی، بخش تنظیمگری و مدیریت خطمشیگذاری عمومی، مدیریت علم و فناوری و نوآوری و بخش خطمشیگذاری اقتصاد دیجیتال، گروه اقتصاد واحد مطالعات کشوری، اداره محیط زیست و یکپارچگی اقتصاد. بودجه: بودجه برای فعالیتهای رفتاری براساس پروژه و بخش متفاوت است. اکثریت دارای بودجه مرکزی هستند، اما بنابر شرایط پروژه سایر بنیادها و نهادها نیز از آن حمایت میکنند [22]. |
دفتر مدیر اجرایی (2018) |
دفتر مدیر اجرایی در سال 2018 شروع به استفاده از بینشهای رفتاری برای بهبود عملکرد داخل سازمان، ابتکارات شرکتی و رفتار سازمانی کرد. در حال حاضر با بهرهگیری از RCT دو پروژه ارزیابی عملکرد سازمانی و افزایش نقش کارمندان در امنیت سایبری سازمان را انجام داده است. پنج پروژه دیگر با موضوعهای تنوع و شمول، رفتار در محل کار و تصمیمگیری در حال انجام است. |
بخش تنظیمگری و مدیریت خطمشیگذاری عمومی |
از سال 2012 در پروژههایی در سطح جهانی به کشورها کمک میکند تا از بینشهای رفتاری در مقررات نظارتی و سیاستهای عمومی استفادهکنند و منابع خود را در این حوزه توسعه دهند. مداخلات شامل آزمایشها در محیطهای آزمایشگاهی تا آزمایشهای مبتنیبر پیمایش است. در مجموعه دیگر هم در پروژههایی به نهادها و کشورهای دیگر در بهرهگیری از بینشهای رفتاری در حل مسائل کمک میکنند [22]. |
کارکنان از سراسر OECD، از طریق رویکرد شبکهای، ارزش زیادی برای افزایش اصول رفتاری، ازجمله حمایت از ایجاد سیاستهای آگاهانه رفتاری، قوانین و مقررات، سیاستهای شرکتی و سازمانی، و استراتژیهای اجرا قائل هستند. استراتژیهای اجرا در این مجموعه شامل حمایت از کشورها در شناسایی مناطق باز برای اعمال و آزمایش بینشهای رفتاری و ایجاد ظرفیت داخلی برای انجام آزمایشهای رفتاری است که به کشورها در بخشهای مختلف چرخه سیاست کمک میکند. رویکرد مستمر این سازمان شامل ایجاد فرصتهایی برای همکاری و تلاش برای اجرای اصلاحات مشترک بین وزارتخانههایی که معمولاً با یکدیگر همکاری نمیکنند و افزایش اشتراک دانش بین کشورهای مختلف است. این به سازمان اجازه میدهد تا درک خود را از تکرارپذیری آثار در زمینههای مختلف ملی گسترش دهد. اولویت فزاینده این است که همچنان ارزش و اثربخشی BI به سیاستگذاران نشان داده شود [22].
3-3-2. کمیته بینالمللی صلیب سرخ[45]
کمیته بینالمللی صلیب سرخ به مدت 150 سال تلاش کرده است تا به روشهای متعدد بر رفتار تأثیر گذارد.
جدول 10. نهاد بینش رفتاری در صلیب سرخ
نام نهاد بینش رفتاری |
توضیحات |
کمیته بینالمللی صلیب سرخ (2016-2017) |
تأسیس: تلاشهای رسمیتر برای اعمال آگاهانه بینشهای علوم رفتاری در کار کمیته بینالمللی صلیب سرخ و اندازهگیری تأثیر این کار، در سالهای 201۷-201۶ آغاز شد. حوزه فعالیت: این مجموعه روی موضوعهایی ازجمله آموزش، محیط زیست، بهداشت، خشونت و تحقیقات در حال انجام در مورد اینکه چگونه بینشهای رفتاری ممکن است به صلیب سرخ کمک کند تا گفتگوی خود را با مقامات و مبارزان بهبود بخشد، متمرکز است. جغرافیای فعلی پروژه شامل اروپا، آسیای مرکزی و آسیای جنوبی است که بهزودی پروژههایی در سراسر جهان گسترش خواهند یافت. هشت پروژه ICRC وجود دارد که اخیراً یا در حال حاضر از کاربرد رسمی علوم رفتاری استفاده میکنند [22]. ساختار: کمیته بینالمللی صلیب سرخ در حال حاضر واحد متمرکز برای کاربرد علوم رفتاری ندارد. در حال حاضر حدود دوازده نفر بهطور رسمی روی کاربرد علوم رفتاری در کار صلیب سرخ فعالیت میکنند. اکثریت این افراد در پاکستان کار میکنند، جاییکه کمیته بینالمللی صلیب سرخ چندین پروژه را اجرا میکند و یک دانشمند رفتارشناس اختصاصی در بین کارمندان حضور دارد. متخصصان تیم صلیب سرخ شامل علوم داده، علوم رفتاری، تحقیقات، ارتباطات و انسانشناسی هستند. شرکای خارجی، ازجمله مشاوران و / یا دانشگاهها، گاهی برای آوردن این شایستگیها به تیم استخدام میشوند [22]. بودجه کار پروژه به پروژه تأمین میشود. نمونههایی از پروژههای رفتاری در صلیب سرخ عبارتند از: ü ترویج بهداشت، که از دیرباز با هدف تشویق شستن دستها انجام شده است. ü حقوق بشردوستانه بینالمللی، جاییکه کمیته بینالمللی صلیب سرخ در طول 150 سال فعالیت خود سعی کرده است تا بر رزمندگان تأثیر گذارد تا مطابق با قوانین بینالمللی حقوق بشر بجنگند. ü برنامههای کشاورزی، با هدف جایگزینی بریدن و سوزاندن با شیوههای کشاورزی پایدارتر [22]. یک اولویت مهم برای کمیته صلیب سرخ افزایش پایه شواهد ابتکارات موفق بهمنظور نشان دادن ارزش سرمایهگذاری در این رویکردهای رفتاری است. |
3-3-3. نهاد بینش رفتاری سازمان ملل[46]
سازمان ملل متحد یک سازمان بینالمللی است که مسئول «حفظ صلح و امنیت بینالمللی، توسعه روابط دوستانه بین ملتها و دستیابی به همکاریهای بینالمللی برای هماهنگ کردن اقدامات ملتها» است [22].
جدول 11. نهاد بینش رفتاری در سازمان ملل
نام نهاد بینش رفتاری |
توضیحات |
نهاد بینش رفتاری سازمان ملل (2013) |
تأسیس: در اوایل سال 2013، آژانسهای سازمان ملل متحد، ازجمله برنامه توسعه سازمان ملل متحد[47] و محیط زیست سازمان ملل متحد[48]، شروع به سرمایهگذاری در آزمایشهایی کردند که کاربرد بینشهای رفتاری را آزمایش میکردند. یک گزارش منتشر شده با عنوان «بینشهای رفتاری در سازمان ملل: دستیابی به دستور کار 2030.2» نشان میدهد که چگونه بهکارگیری بینشهای رفتاری در توسعه میتواند منجر به تشخیص و راهحلهای بهتر مشکل شود [22] ساختار: بهویژه از سال 2017، سازمان ملل متحد شاهد علاقه و تلاشهای فزایندهای در بهکارگیری بینشهای رفتاری داخل و سراسر برنامهها و عملیات سازمان ملل بوده است. تلاشهای برنامهای و تحقیقاتی در یک ساختار متمرکز نیست و بهصورت پراکنده در واحدهای متعدد وجود دارد. این مجموعه علاقه زیادی به ورود علوم رفتاری به چرخه حیات پروژهها دارد. تلاشها برای اشتراکگذاری و یادگیری از یکدیگر شامل راهاندازی یک گروه بینش رفتاری سازمان ملل شد که در حال حاضر توسط شبکه نوآوری سازمان ملل مدیریت میشود. شبکه همکاری: کار بینش رفتاری در سراسر سیستم گاهی اوقات با همکاری مشاوران خارجی یا دانشگاهیان اجرا میشود. پروژهها بر طیفی از موضوعها ازجمله محیط زیست، بهداشت، مدیریت و اداره، مهاجرت، اشتغال و کارآفرینی متمرکز شدهاند. رویدادها و ابتکارات: سازمان ملل همچنین استفاده از بینشهای رفتاری را از طریق آموزشها، کارگاهها و به اشتراکگذاری بهترین شیوهها بین گروههای داخلی و خارجی ترویج میکند. این شامل «روز بینش رفتاری سازمان ملل» در سال 2018 میشد، که به بررسی ادغام سیستماتیک BI در برنامهها و سیاستهای سازمان ملل میپرداخت. در سال 2019، برنامهای با عنوان «هفته بینش رفتاری» بهمنظور تبادل دانش و تجربه و ایجاد شبکهای میان محققان و علاقهمندان به بینشهای رفتاری برگزار شد. این رویدادها ابتکارات مشترک بین نهادهای سازمان ملل متحد ازجمله UNDP[49]، UNICEF[50]، UNITAR[51]، UN Women در سال 2018 و با اضافه شدن صندوق جمعیت ملل متحد و شبکه نوآوری سازمان ملل متحد در سال 2019 بود [22]. رویکرد علوم اجتماعی و رفتاری سازمان ملل متحد ریشه در این درک دارد که موفقیت بسیاری از اهداف توسعه پایدار به تغییرات در رفتار، انتخابها، هنجارها و نگرشهای انسانی مرتبط است. این رویکرد بیشتر بر آزادی انتخاب و شفافیت متمرکز است که ریشه در انتخابها و رفتارهای همسو با اهداف توسعه پایدار دارد. نیروی کار: نهادها یا تیمهای این سازمان بهطورمعمول و بهطور مستقل با بینشهای رفتاری درگیر شدهاند. بیش از 400 کارمند یونیسف بهطور کامل به برنامههای تغییر اجتماعی و رفتاری اختصاص یافتهاند. یونیسف بزرگترین نیروی کار سازمانی رفتاری را در جهان دارد. بااینحال، بحثهای جاری بر فرصت ایجاد یک جامعه غیررسمی، تمرین برای تسهیل ارتباطات در سراسر سازمان ملل و همچنین فرصتهایی برای تعبیه رسمی علوم رفتاری در سطح نهادی متمرکز است. منابع مالی: سرمایهگذاران داخلی و خارجی از پروژهها حمایت میکنند بهطور مثال در مورد [52]IOM، تأمینکنندگان مالی شامل USAID[53]، دولت جمهوری فدرال آلمان، وزارت امور خارجه هلند و DFID[54] هستند. |
گروه بانک جهانی یکی از بزرگترین منابع مالی و دانش در جهان برای کشورهای درحالتوسعه است. پنج مؤسسه آن به کاهش فقر، افزایش رفاه مشترک و ترویج توسعه پایدار تعهد مشترک دارند.
جدول 12. نهاد بینش رفتاری در بانک توسعه جهانی
نام نهاد بینش رفتاری |
توضیحات |
بانک توسعه جهانی (1990 بهصورت غیررسمی- 2014 بهصورت رسمی) |
کارکنان بانک جهانی از زمانی که تمرکز بر مردمشناسی در بانک در دهه 1990 ظاهر شد، علوم رفتاری را در طراحی پروژههای خود -که درک چگونگی تأثیر طراحی برنامه بر رفتار انسان را دربرمیگیرد- مورد استفاده قرار دادهاند. کار اولیه کارکنان بانک جهانی در زمینه آب و فاضلاب و انسجام اجتماعی، زمینه را برای درک کل بانک از اهمیت تعبیه تغییر رفتار در عملیات بانک فراهم کرد و در سال 2014، یک جامعه عملی تغییر رفتار تشکیل شد. انتشار گزارش توسعه جهانی[55] 2015 - یکی از گزارشهای شاخص سالانه بانک در مورد ذهن، جامعه و رفتار- دیدگاه بانک را در مورد ارزش علم رفتاری برای سیاستهای توسعه با گنجاندن بینشهای رفتاری در طراحی و اجرای سیاستها تقویت کرد. |
واحد ذهن، رفتار و توسعه[56] (eMBeD) |
واحد ذهن، رفتار و توسعه تیم علوم رفتاری بانک جهانی است که در برنامه «تلاش جهانی برای برابری و زدودن فقر»[57] حضور دارد. eMBeD از نزدیک با تیمهای پروژه بانک جهانی، دولتها و سایر شرکا برای تشخیص، طراحی و ارزیابی مداخلات آگاهانه رفتاری، همکاری میکند. حوزه کاری: پروژههای این واحد حوزههای موضوعی مختلفی را دربرمیگیرد که با اهداف سازمانی فراگیر بانک جهانی برای حذف فقر و ارتقای رفاه مشترک، ازجمله در آموزش، سلامت و رفاه، جنسیت و برابری، آبوهوا و انرژی، بیکاری و نیروی کار هماهنگ است. علاوه بر این، تیم بر استفاده از علوم رفتاری برای پرداختن به مسائل مربوط به سنجش مهارتها، باورها و رفاه و همچنین تمرکز تلاشها روی پرداختن به سوگیریهای رفتاری و ارائه آموزشهای علوم رفتاری به سیاستگذاران در هر سطح تمرکز دارد. سایر واحدهای مرتبط: علاوه بر کاری که eMBeD انجام میدهد، بسیاری از تیمها و کارکنان بانک بهطور منظم علوم رفتاری را در پروژهها اعمال میکنند. در سراسر بانک، نهادهای متعددی نیز وجود دارند که علوم رفتاری را بهعنوان مداخلات و آزمایشهای مستقل یا برای پروژههای با بودجه بانک بهکار میبرند، ازجمله آزمایشگاههای نوآوری جنسیتی منطقهای (که آزمایشگاه نوآوری جنسیتی آفریقا بزرگترین آنهاست)، واحد ارزیابی[58] در معاونت اقتصادی توسعه[59]، صندوق ارزیابی تأثیر استراتژیک[60] و در سراسر بخش توسعه انسانی، گروه ارزیابی مستقل[61] نیز اخیراً راهنمای بهکارگیری علوم رفتاری در پروژههای توسعه انسانی را منتشر کرده است. ساختار: eMBeD از تیمهایی در معاونت اقتصادی توسعه و «تلاش جهانی برای برابری و زدودن فقر» در سال 2017 تشکیل شد تا آموختهها و نتایج حاصل از گزارش توسعه جهانی را با پروژهها و تیمهای بانک عملیاتی کند. eMBeD با دستوری در سطح بانک، کار خود را با اهداف بانک جهانی برای پایان دادن به فقر جهانی و افزایش حقوق صاحبان سهام همسو میکند، هدف آن همکاری در سراسر بانک و برجسته کردن کارهایی است که توسط واحدها و تیمهای متعدد انجام میشود. اهداف: اهداف eMBeD عبارتند از: ترویج استفاده نظاممند از ابزارهای آگاهانه رفتاری در سیاستها و پروژههای توسعه، نهادینه کردن استفاده از علوم رفتاری در سازمانها و دولتهای درحالتوسعه و اطمینان از کسب مهارتهای مربوطه توسط متخصصان سیاست، ارائه شواهد در مورد راهحلهای رفتاری پایدار و دادههای رفتاری بهتر برای طراحی خطمشی مبتنیبر شواهد. کارکنان: تیم اصلی eMBeD متشکل از 19 کارمند و مشاور تماموقت است. شایستگیها و اولویتهای کارکنان شامل اقتصاد، علوم رفتاری، روانشناسی اجتماعی، جامعهشناسی، خطمشیگذاری، عملیات، تفکر طراحی، تحقیق، ارزیابی و ارتباطات است. eMBeD بهطور منظم با شبکه گستردهای از مشاوران متخصص در موضوع یا بخش، و همچنین دانشگاهیان و متخصصان، با توجه به پروژههای مختلفی که تیم در آن شرکت میکند، با تأکید بر جذب کارشناسان محلی برای ارتقای ظرفیتسازی در سطح کشور، همکاری میکند [22]. منابع مالی: eMBeD توسط منابع متعدد، ازجمله منابع داخلی بانک جهانی و پروژههای تأمین مالی خارجی ازسوی اهداکنندگان، کار میکند. فعالیتها: این مجموعه فعالیتهای زیر را انجام میدهد: üخدمات مشاورهای و تحلیلی، با هدف پاسخگویی و راهنمایی برای طراحی سؤالهایا اجرای پروژه از طریق تشخیص رفتاری و طراحی مداخله. üجمعآوری و تجزیهوتحلیل دادهها، مشاوره و طراحی ابزار üاجرای برنامه و ارزیابی، ارائه پشتیبانی از طراحی، اجرا و ارزیابی مداخلات رفتاری. انتشار عمومی و ترویج، ازجمله مجموعهای از «خلاصه نتایج» که جزئیات و پیامدهای خطمشی اصلی پروژههای تیم را نشان میدهد. «یادداشتهای خطمشی» که جزئیات پروژهها و گزارشها و مقالات طولانیتر در مورد جزئیات کار پروژه را در زمینههای موضوعی جمعآوری میکند. üفعالیتهای یادگیری و اطلاعرسانی با هدف ایجاد آگاهی از مداخلات رفتاری و آموزش اصول اقتصاد رفتاری کاربردی و علوم رفتاری از طریق کارگاههای آموزشی، ارائهها و رویدادها üبهرهگیری از ظرفیت داخلی بانک جهانی، ازجمله تشکیلات تغییر رفتار در عمل بانک[62]، که کارکنان را از سراسر بانک گرد هم میآورد تا بینشها و ایدههای علوم رفتاری را به اشتراک گذارند. üکار با واحدهای داخلی در بانک جهانی، ازجمله مدیریت دانش و منابع انسانی، برای رسیدگی به چالشهای رفتاری برای کارکنان (از افزایش استخدام، افزایش اشتراک دانش و موارد دیگر) [22] eMBeD قصد دارد به گسترش قراردادها و تعهدات مشارکت موجود، کاوش در فرصتهای پروژه جدید و بهبود اثربخشی تلاشهای بانک جهانی از طریق دریچه رفتاری ادامه دهد. فرصتها شامل ایجاد ظرفیت شرکای دولتی برای گنجاندن علوم رفتاری در سیاست، آزمایش فناوریهای نوآورانه برای کاهش تعصبات و بهبود نتایج برای شهروندان؛ بهبود ثبات اجتماعی و انسجام اجتماعی است. یکی از حوزههای اصلی جدید تیم برای توسعه، ادغام علوم رفتاری برای بهبود تصمیمهای سیاستگذار، از طریق ابزارها، بازیها و آموزشهای مختلف است [22] |
4. جمعبندی مطالعه تطبیقی نهادهای بینش رفتاری
این بررسی در ابتدا با هدف بررسی نهادهای بینش رفتاری انجام شد که در نهادهای قانونگذاری فعالیت میکنند. اما با وجود پژوهش انجام شده، در کشورهای مختلف موردی یافت نشد که در سطح پارلمان به فعالیت بپردازند. در سطوح پایینتر قانونگذاری، نهادهای تنظیمگر[63] از نهادهای بینش رفتاری بهمنظور ارائه چارچوبهای قانونی استفاده میکردند اما در سطح کلان قانونگذاری چنین موردی مشاهده نشد. نتایج بررسی انجام شده، نشاندهنده وسعت استفاده از نهادهای بینش رفتاری در کشورهای مختلف است. نهادهای بینش رفتاری تلاش میکنند با بازبینی فرایندها و ایجاد تغییرات کوچک، تحلیل دادهها، طراحی ابزارها و بهرهگیری از علوم روانشناسی و انسانشناسی در تدوین سیاستها و برنامهها و همچنین اجرای آنها، تأثیرات بزرگی را ایجاد کنند. در ادامه خلاصهای از نکات کلیدی درخصوص این نهادها ارائه میشود.
اهداف و مأموریتهای مجموعه تیمهای بینش رفتاری در جدول زیر نشان داده شده است.
جدول 13. جمعبندی اهداف و مأموریتها
|
اهداف و مأموریتها |
1 |
افزایش کارایی و بهرهوری حاکمیت در حوزه تدوین سیاست و اجرای آنها |
2 |
استفاده از ظرفیت علوم رفتاری بهمنظور پیشرفت کشور |
3 |
افزایش اثرگذاری بیشتر قوانین و مقررات با فشار و اجبار کمتر |
4 |
کمک به بدنه جهانی شواهد اثرگذاری بینش رفتاری در طراحی قوانین و سیاستها |
5 |
اقناع و ترغیب آدمها به تغییر رفتار و ایجاد تغییرات اجتماعی همسو با منافع ملی |
6 |
کمک به حل مسائل سایر نهادهای دولتی |
7 |
اطلاعرسانی به دولت، شرکا و همچنین عموم مردم در مورد پیشرفتها و سیاستهای مؤثر واقعشده |
9 |
افزایش عمق نفوذ و کارایی سیاستها از نگاه شهروندان |
4-2. نیروی انسانی نهادهای بینش رفتاری
انواع نیروی انسانی موجود در این نهادها را میتوان در دستههای زیر جای داد:
جدول 14. نیروی انسانی نهادهای بینش رفتاری
نوع نیروی انسانی |
معرفی گروه |
نیروی انسانی فعال در مجموعه |
نیروی انسانی فعال در هر مجموعه افراد ثابت مجموعه هستند که هزینه آنها عمدتاً توسط خود کابینه یا دپارتمان دولتی تأمین میشود. اغلب تیمها با ۲ تا ۴ کارمند تماموقت شروع به کار میکنند و با پیشرفت کار بهطور متوسط پنج نفر عضو دائم دارند. نوع ساختار مورد استفاده برای این واحدها در تعداد کارکنان مؤثر است. به این صورت که در کشورهایی که نهادهای بینش رفتاری بهصورت متمرکز مورد استفاده قرار گرفتهاند تعداد کارکنان هر واحد بیشتر و در مواردی که ساختار شبکهای مورد استفاده قرار گرفته است تعداد کارکنان هر واحد کمتر میباشد. |
شبکه متخصصان خارجی |
این شبکه متخصص بنا به نیاز گروه و یا نیاز پروژه، به نهاد بینش رفتاری اضافه شده و در برخی موارد بهصورت موقت استخدام میشوند. استفاده از تخصص خارجی از طریق مشارکت میتواند بهروزترین تفکر، تجربه و دانش را به ارمغان آورد. |
شبکه مشاوران |
اکثر واحدها دارای یک بدنه مشورتی متشکل از مقامات دولتی، دانشگاهیان و کارشناسان هستند تا تیم را راهنمایی و پشتیبانی کنند. ازآنجاکه این زمینه هنوز در حال تکامل است وجود این تیم مشاور دارای اهمیت زیادی است. |
در هر تیم به مدیر، دانشمند رفتاری و متخصصان خطمشی، روانشناسی، رفتار سازمانی، علم داده، اقتصاد، حقوق، مدیریت پروژه، طراحی تفکر، روانشناسی اجتماعی، انسانشناسی و پژوهش نیاز است. برای مثال تیم بینش رفتاری آمریکا بیشتر از هیئت علمی منتخب، پژوهشگران و کارکنان دپارتمانها تشکیل شده است. اغلب واحدها مقامات دولتی را نیز بهعنوان مشاور در کنار خود دارند تا بتوانند برای تیم جذب حمایت کنند [9].
4-3. نحوه تعامل با نهادهای حاکمیتی و قانونگذاری
ایجاد هر نهادی در یک کشور نیازمند جلب حمایت از افراد و یا نهادهای صاحبنفوذ در آن کشور است. برای مثال تیم بینش رفتاری آمریکا نخستینبار به دستور شخص رئیسجمهور و ذیل کاخ سفید شروع به کار کرد و یا نهاد بینش رفتاری انگلیس ذیل نخستوزیری این کشور شروع بهکار کرد. ازطرفی این نهادها به دو صورت به نهادهایی که به دانش رفتاری نیازمندند یاری میرسانند: درصورتیکه واحد بینش رفتاری متعلق به آن نهاد باشد و در راستای اهداف آن نهاد عمل کند و درصورتیکه تقاضا ازسوی نهاد دیگری باشد بهصورت همکاری مشترک کار را تعریف کرده و اغلب با تأمین مالی ازسوی نهاد تقاضادهنده به انجام کار اقدام میکنند.
در مواردی که این واحدها ذیل نهاد یا وزارتخانه مشخصی تعریف شوند در راستای اهداف مجموعه بالادستی عمل میکنند. اما در مواردی که نهادها بهصورت متمرکز و بهمنظور خدمتدهی به سایر نهادها تأسیس میکردند دارای هدف کلی ارتقای عملکرد بخش عمومی هستند و فعالیت هر پروژه متناسب با نیاز کارفرما مشخص میشود. خدمات و فعالیتهای نهادهای بینش رفتاری را میتوان در جدول 15 خلاصه کرد:
جدول 15. خلاصه خدمات و فعالیتهای نهادهای بینش رفتاری
|
فعالیت و خدمات |
کشور / نهاد بینالمللی |
توضیحات |
|
تأثیر بر افکار عمومی و تصمیمسازی منطبق با سیاستهای حکومت |
انگلیس- آمریکا- هلند- سنگاپور |
ü همسوسازی رفتار شهروندان با سیاستهای حاکمیت بهطور مثال از طریق از طریق قیمتگذاری، طراحی محیط تصمیم، نحوه دستمزددهی، جریمه، لقبدهی و درجهبندی، طراحی تبلیغات و کمپینها و... |
|
انجام آزمایشها و ارزیابی میزان اثرگذاری یک سیاست از طریق آزمایشهای تجربی پیش از تدوین (مطالعات پیشینی) و مشخص کردن سیاستهای مؤثر و غیرمؤثر |
انگلیس- آمریکا- استرالیا- کانادا- هلند- OECD- صلیب سرخ- سازمان ملل- بانک جهانی |
ü توسعه آزمایشهای جدید جهت بررسی کارآمدی سیاستها و مداخلات ü طراحی ابزارهای رفتاری جدید مانند بازیها |
|
ارزیابی سیاستها در اثرگذاری بر رفتارها |
BIU کانادا |
ü استخراج بینشهایی در مورد اینکه چه سیاستهایی جواب داده و چه سیاستهایی جواب نداده است. ü ایجاد بانکهای اطلاعاتی از شواهد و بینشهای رفتاری در مورد اثربخشی سیاستهای گذشته برای طراحی سیاستهای آینده کشورها و نهادها |
|
بهبود عملکرد داخلی سازمانها و نهادهای حاکمیتی |
OECD- بانکجهانی |
ü بهرهگیری از رویکردها و ابزارهای رفتاری جهت انگیزش کارکنان ü بهرهگیری از رویکردها و ابزارهای رفتاری جهت افزایش بهرهوری کارکنان و فرایندهای داخلی سازمانها |
|
فعالیتهای یادگیری، اطلاعرسانی و ترویجی و تربیت نیروی متخصص در حوزه خطمشیگذاری رفتاری |
انگلیس- استرالیا- کانادا- هلند-سنگاپور-سازمان ملل- بانکجهانی |
ü برگزاری رویدادهای ملی و بینالمللی جهت گردهمایی متخصصان حوزههای رفتاری و به اشتراکگذاری دانش ü انتشار گزارشهای رسمی و مستندسازی الگوهای پیاده شده و موفق ü برگزاری کارگاهها، ارائهها و دورههای آموزشی |
|
جمعآوری و تجزیهوتحلیل داده و ارائه مشاوره |
استرالیا- کانادا- بانک جهانی |
ü مشاوره به سایر نهادهای بینش رفتاری، حاکمیت، نظام پارلمانی مبتنیبر دادههای جمعآوری و تحلیل شده ü ارائه مشاوره به کارکنان خط مقدم که بهصورت مستقیم با مردم در ارتباط هستند در مورد نحوه ارتباط با مردم و نحوه اثرگذاری بر ایشان |
تأمین مالی نهادهای دولتی از طریق دولت است. با این سازوکار که هزینههای نیروی کار از طریق بودجه واحد بینش رفتاری تأمین میشود و سایر هزینههای اجرای پروژه توسط نهاد کارفرما (خصوصی- دولتی) تأمین میشود. قسمتی از هزینههای این واحدها نیز از طریق بنیادها و خیریهها تأمین میگردد. در نهادهای بینالمللی، تأمین مالی بهصورت بینالمللی و از طریق نهادهای مربوطه کشورها تأمین میشود.
5. ارائه پیشنهادها و رهنمودهای سیاستی برای مجلس شورای اسلامی
مجلس شورای اسلامی رکن اصلی نهاد قانونگذاری در ایران است که وظیفه وضع قانون و نظارت بر اجرای آن را برعهده دارد و محور بسیاری از قانونگذاریها، تصمیمگیریها و برنامهریزیهاست.
مطابق ماده (۲) قانون «شرح وظایف مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی»، هدف از تأسیس این مرکز انجام طرحهای مطالعاتی و تحقیقاتی بهمنظور ارائه نظرهای کارشناسی و مشورتی به نمایندگان، کمیسیونها و هیئترئیسه مجلس شورای اسلامی است [23, 24]. با توجه به ماهیت و کارکرد نهاد بینش رفتاری و مأموریت مرکز پژوهشهای مجلس، بهنظر میرسد بهترین پیشنهاد برای استفاده از ظرفیت بینشهای رفتاری در راستای مأموریتهای مجلس شورای اسلامی تأسیس چنین نهادی ذیل مرکز پژوهشهای مجلس است. در ادامه، وظایف و کارکردهای پیشنهادی نهاد بینش رفتاری و الزامات تشکیل این نهاد در مجلس شورای اسلامی بیان میشود.
5-1. وظایف و کارکردهای نهاد بینش رفتاری در مجلس شورای اسلامی
نهاد بینش رفتاری در موارد زیر میتواند به کمک مجلس شورای اسلامی و نهادهای وابسته بیاید:
مطالعات پیشینی درواقع انجام تحقیقات و ارزیابی پیش از تصویب یک قانون یا تصمیمگیری در یک حوزه است. خروجی مطالعات پیشینی میتواند بهصورت ارائه یک پیوست رفتاری برای طرحها و قوانین باشد. این مطالعات میتواند زمانی انجام شود که طرحها و لوایح برای اظهارنظر کارشناسی به مرکز پژوهشهای مجلس ارجاع میگردد.
مطالعات پسینی بهمنظور بررسی تأثیر اجرای یک قانون بر مردم با استفاده از علوم رفتاری است. این مطالعات به بررسی آثار رفتاری قوانین روی انسانها و اجتماعات انسانی پرداخته و به مجلس شورای اسلامی بازخورد میدهد. ارزیابی پسینی به ایجاد یک پایگاه داده رفتاری کمک میکند که میتواند بهعنوان یکی از پشتیبانهای تصمیمگیری مجلس شورای اسلامی عمل کند.
یکی از کارکردهای تیم بینش رفتاری کمک به افزایش بهرهوری عملکرد و ارتقای عملکرد داخلی نهادهاست. افزایش کیفیت تصمیمگیری جمعی در مجلس شورای اسلامی، کاهش سوگیریهای شناختی تصمیمگیری در مجلس شورای اسلامی از طریق آموزش و یا طراحی مکانیسمهای خاص و ارتقای عملکرد و انگیزش کارکنان سایر نهادهای وابسته به مجلس شورای اسلامی نمونههایی از این دست هستند.
با توجه به آنکه انباشت دانشی کافی درباره بینشهای رفتاری وجود ندارد. فعالیتهای آموزشی ترویجی میتواند یکی از کارویژههای این نهاد باشد؛ لذا چنین واحدی در صورت تأسیس میتواند اقدامهای زیر را انجام دهد:
5-2. الزامات تشکیل نهاد بینش رفتاری در مجلس شورای اسلامی
گزیده سیاستی / مدیریتی (پیامک منتخب) نهاد بینش رفتاری بهعنوان یکی از ابزارهای نوین میتواند به تحول و ارتقای نظام حکمرانی و قانونگذاری منجر شود. این نهاد با بهرهگیری از علوم روانشناسی، انسانشناسی و علوم نوین مانند علوم اعصاب و هوش مصنوعی در تدوین قانون و مقررات و همچنین اجرای آنها -بهعنوان یک سیستم پشتیبان قانونگذاری- ایفای نقش میکند. |