نوع گزارش : گزارش های تقنینی
نویسندگان
1 سرپرست گروه ورزش ، میراث فرهنگی و گردشگری دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی
2 کارشناس گروه ورزش ، میراث فرهنگی و گردشگری دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی
چکیده
لایحه اهداف، وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در تاریخ 1402/02/10 در مجلس شورای اسلامی به صورت یک شوری با شماره ثبت 888 اعلام وصول شد. این لایحه با تأخیری حدوداً 2 ساله، بر اساس تکلیف قانونی تبصره «2» ماده واحده قانون تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مصوب سال 1395 به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. گزارش حاضر با بررسی مهم ترین ضرورت های تدوین لایحه و با نگاهی اجمالی به کلیات، به تشریح نقاط قوت و ضعف آن پرداخته است.
موضوعات
مقدمه
لایحه اهداف، وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در تاریخ 1402/2/10 در مجلس شورای اسلامی بهصورت یک شوری با شماره ثبت 888 اعلام وصول شد. این لایحه با تأخیری حدوداً 2ساله، بر اساس تکلیف قانونی تبصره «2» ماده واحده قانون تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مصوب سال 1395 به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. گزارش حاضر با بررسی مهمترین ضرورتهای تدوین لایحه و با نگاهی اجمالی به کلیات، به تشریح نقاط قوت و ضعف آن پرداخته است.
ضرورت تدوین قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
نقاط قوت
«توسعه پایدار و جامعهمحور گردشگری مبتنیبر ارزشهای ایرانی- اسلامی و ظرفیتهای متنوع کشور ازجمله میراث فرهنگی- تاریخی، طبیعی، صنایع دستی و هنرهای سنتی». علاوهبر این، در برخی موارد همچون بندهای «۱» و «۲»2 جزء «الف» ماده (5) بهصراحت بر رعایت اسناد بالادستی همچون سند ملی آمایش سرزمین و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ پنجساله ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ، ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ کشور تأکید شده است.
نقاط ضعف
جمعبندی و پیشنهادها
اهمیت تدوین شرح اهداف، وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به جهت الزام قانونی، لزوم تعیین حدود و ثغور وظایف و اختیارات دستگاه برای جلوگیری از تعارضات بین دستگاهی، تقابل با مسائل جدید نوظهور و ارتباط موثر با بدنه غیردولتی فعال، برکسی پوشیده نیست. تبدیل این لایحه به قانون اهداف و وظایف وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، امکان ایجاد ساختار جدید برای این دستگاه را تسهیل خواهد ساخت. اگرچه میتوان برای متن پیشنهادی حاضر مجموعهای از نقاط قوت و ضعف عنوان کرد. لایحه مذکور بهواسطه آنکه به اقتضائات نوظهور، ظرفیتهای بخش غیردولتی، تعاملات و ظرفیتهای بینالمللی و همچنین اسنادبالادستی توجه دارد، ابهامها و تعارضات بیندستگاهی و موارد مبهم و مسکوت مانده قوانین پیشین را برطرف کرده و همچنین رویکرد پیشگیرانه، هماهنگساز بیندستگاهی دارد، دارای قوت است، اما بهواسطه اینکه مواد و بندهای لایحه دارای بهم ریختگی، تکرار و تشابه است، در برخی تعاریف ابهام وجود دارد و فاقد توجه کافی به برخی تعارضات قانونی است، متن لایحه نیازمند بازنگری است. همچنین از آنجا که محتوای بندها رویکرد صحیحی نسبت به اصل هشتادوسوم قانون اساسی ندارد این لایحه دارای ضعف است.
در جمعبندی نظر به اهمیت تصویب لایحه پیشنهادی و با توجه به نقاط قوت لایحه شده، نظر کارشناسی مرکز پژوهشهای مجلس بر تصویب کلیات لایحه پیشنهادی و تدقیق و تصحیح جزییات آن است.
در این میان، ساختاری جدید برای رفع بهمریختگی بهوجود آمده در مورد جداسازی وظایف و اختیارات به تفکیک سه حوزه و اشتراکات آنها لازم است. همچنین پیشنهاد میشود در محتوای تعاریف و اصطلاحات بهکار رفته، موضوعات تخصصی مرتبط با وزارت (مثل نگرش به اصل هشتادوسوم قانون اساسی) اصلاحاتی صورت گیرد. متعاقباً دو گزارش درخصوص جزییات لایحه و استدلال پیرامون هریک از مفاد آن تدوین و منتشر خواهد شد.