اظهارنظر کارشناسی درباره: «طرح ساماندهی محصولات کشاورزی»

نویسنده

کارشناس گروه کشاورزی و توسعه روستایی دفتر مطالعات زیربنایی، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

چکیده

طرح «ساماندهی محصولات کشاورزی» که به منظور رفع یکی از مهم ترین چالش های تولید در بخش کشاورزی، یعنی هدفمند نبودن سیاست های حمایتی در این بخش، مطرح شده است حاوی تکالیفی در راستای اصلاح و تدوین سیاست های حمایتی ازجمله در حوزه های مرتبط با اختصاص ارز ترجیحی؛ تمشیت امور مربوط به زنجیره ارزش محصولات کشاورزی؛ تأمین پایدار کالا های اساسی؛ تنظیم بازار محصولات کشاورزی و غذایی؛ حمایت از تأمین فناوری ها، نهاده ها و عوامل تولید کشاورزی و ایجاد ثبات در سیاستگذاری تولید و تجارت محصولات کشاورزی است. لذا با توجه به تمرکز طرح بر سیاست های حمایتی و از طرفی گستردگی و مبهم بودن واژه «ساماندهی» به کار رفته در عنوان طرح، لازم است این عنوان به «طرح هدفمند سازی حمایت ها در بخش کشاورزی»، «طرح اصلاح سیاست های حمایتی در بخش کشاورزی» و یا «طرح بهبود رقابت پذیری بخش کشاورزی» تغییر یابد؛ علاوه بر این، پرداختن به سایر شقوق حمایتی در بخش کشاورزی و منابع طبیعی، با توجه به ماهیت و جایگاه حساس این بخش در تحقق امنیت غذایی کشور، ضروری است. برخی از این حمایت ها و همچنین مهم ترین ایرادهای طرح که لازم است اصلاح آنها در راستای هدفمند سازی سیاست های حمایتی در بخش کشاورزی مورد توجه قرار گیرد، عبارتند از: - لزوم لحاظ نمودن همزمان منافع تولید کنندگان و مصرف کنندگان در صورت حذف ارز ترجیحی؛ - مشروط نمودن توقف قیمتگذاری دستوری محصولات کشاورزی و غذایی، به فراهم سازی بستر ها و لحاظ الزامات مربوطه؛ - اصلاح و توسعه روش های تأمین مالی در بخش کشاورزی؛ - ایجاد سازوکار قانونی برای بهره گیری از دانش‏آموختگان مجرب به منظور بهبود بهره‏وری تولید و رفع خلأ عملکرد؛ - تدوین ساز و کار های قانونی اعمال سیاست پرداخت مستقیم به تولید کنندگان بخش کشاورزی؛ - استفاده بهینه از نهاده ها، با هدف حداقل سازی تخریب محیط زیست و منابع طبیعی؛ - منوط کردن سیاست‏های حمایتی ازجمله بیمه محصولات به رعایت مسائل فنی و الگوی کشت، با هدف کاهش خسارات محصولات کشاورزی و بالتبع کاهش بار مالی جبران این خسارت ها برای سازمان ها و نهاد های مربوطه؛ - ایجاد زمینه های عملیاتی کردن روش های نوین عرضه مستقیم محصولات کشاورزی و بازاریابی الکترونیک؛ - حمایت از شرکت های صاحب صلاحیت در زمینه توسعه و تزریق فناوری با هدف افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی؛ - تغییر جهت سیاست های حمایتی از تولید کنندگان بزرگ به حمایت از کشاورزان خُرد در راستای بهبود بهره وری ایشان.