درآمدی بر حکمرانی خوب در بخش محیط زیست

نویسندگان

1 سرپرست گروه محیط زیست و منابع طبیعی دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

2 کارشناس گروه محیط زیست و منابع طبیعی دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی

چکیده

یکی از چالش هایی که بشر در آینده با آن روبهرو خواهد شد، از بین رفتن منابع طبیعی و تخریب کره مسکونی است. مدیریت دولتی به دنبال یافتن ترکیبی میان تعقل گرایی مدیریت و تحقق منافع عمومی است. با توجه به اهمیت مسائل محیط زیست، همه کشورها تلاش می کنند با برنامه ریزی صحیح و با به کارگیری روش های مناسب، هم به اهداف اقتصادی خود دست یابند و هم آسیب های زیست محیطی را به حداقل برسانند که با حکمرانی خوب در بخش محیط زیست می توان به آن دست یافت. عوامل زیادی بر تخریب محیط زیست و کیفیت آن تأثیرگذارند که در این میان، حکمرانی خوب به عنوان یکی از مهم ترین عوامل اثرگذار بر متغیرهای محیط زیستی مورد توجه تصمیم گیرندگان اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است. ازاین رو با توجه به اهمیت مسائل زیست محیطی و بحران های زیست محیطی کشور در این گزارش سعی شده است تا ضمن تشریح بحران های زیست محیطی کشور، با بررسی شاخص های حکمرانی خوب به بررسی نقش دولت ها در نحوه مدیریت بحران های زیست محیطی پرداخته شود. نتایج این گزارش نشان می دهد که میانگین شاخص های حکمرانی خوب تأثیر مستقیم و معنا داری بر کیفیت محیط زیست دارد و بهبود این شاخص ها تأثیر مثبتی بر عملکرد محیط زیست دارد و کشورهای در حال توسعه می توانند به توسعه پایدار همراه با حفظ محیط زیست دست پیدا کنند. این در حالی است که شاخص عملکردی محیط زیست کشور ما (رتبه 67 در سال 2020) نشان از وضعیت ضعیف شاخص های محیط زیستی را می دهد که نشانگر ضرورت توجه کافی به مسائل حوزه محیط زیست است. اگرچه هزینه تغییر در سیستم حکمرانی فعلی محیط زیست کشور زیاد است اما به طور طبیعی هزینه های طولانی مدت تخریب محیط زیست برای کشور بسیار بیشتر است. بنابراین یا باید با احتساب هزینه های زیست محیطی و ارزش گذاری اقتصادی منابع طبیعی، هزینه مدیریت محیط زیست پایدار را پرداخت و یا باید منتظر پیامد های مدیریت ناپایدار محیط زیست کشور بود. ازاین رو تصمیم گیرندگان حوزه سیاستگذاری باید بدانند که ایران به لحاظ محیط زیستی وضعیت حساسی دارد و اگر اقدامات جدی و مؤثری درحوزه حکمرانی محیط زیست صورت نگیرد باید انتظار مشکلات بزرگ تری را در کشور داشت.