نوع گزارش : گزارش های تقنینی
نویسندگان
کارشناس گروه فرهنگ عمومی، هنر و صنایع خلاق دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
چکیده
بخش دوم لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ با تغییرات در آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی مشتمل بر جداول تفصیلی ارقام بودجه اعلام وصول شد. این گزارش به تحلیل و توصیف داده های لایحه بودجه، اعتبارات هزینه ای، تملک دارایی های سرمایه ای و اختصاصی دستگاه های اصلی مربوط به بخش فرهنگ و هنر در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ و مقایسه آن با اعتبارات مصوب سال ۱۴۰۲ و اعتبارات ردیف های متفرقه لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ و همچنین بررسی سنجه های عملکرد خروجی های اصلی دستگاه های سیاستگذار در بخش فرهنگ و هنر می پردازد.
در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳، سهم اعتبارات دستگاههای اصلی بخش فرهنگ و هنر نسبت به مصارف بودجه عمومی دولت در حدود هشتدهم درصد میباشد. بیشترین افزایش اعتبار دستگاه های اصلی بخش فرهنگ و هنر، مربوط به «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» است که حدود ۲۶۶ درصد نسبت به مصوب سال ۱۴۰۲، در مجموع اعتبارات رشد داشته است. این میزان از رشد به دلیل افزایش برآورد اعتبارات اختصاصی در سال ۱۴۰۳ است که عمدتاً مرتبط با برآورد هزینه کرد یک درصد از هزینه های شرکت های دولتی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری است که برای اولین بار به منظور تفصیل بند «ب» تبصره «۱۳» قانون بودجه سال ۱۴۰۳ در بخش دوم لایحه درج شده است. درخصوص سنجه های عملکرد خروجی های اصلی دستگاه های سیاستگذار در بخش فرهنگ و هنر لازم به ذکر است که بعضاً اقدام و سنجه ها بسیار کلی و مبهم است و در عمل سنجش و ارزیابی مشخص و شفاف از عملکرد دستگاه امکان ناپذیر است و به تدقیق و جزئی تر شدن و در مواردی جهت گیری کیفی نیاز دارند.
گزیده سیاستی
در لایحه بودجه سال 1403 در بخش فرهنگ و هنر بعضاً اقدام و سنجهها بسیار کلی و مبهم است و در عمل سنجش و ارزیابی مشخص و شفاف از عملکرد دستگاه امکانناپذیر است و به تدقیق و جزئیتر شدن و در مواردی جهتگیری کیفی نیاز دارند. بیشترین افزایش اعتبار دستگاههای اصلی بخش فرهنگ و هنر، مربوط به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که حدود 266 درصد نسبت به مصوب سال 1402، در مجموع اعتبارات رشد داشته است. این میزان از رشد بهدلیل افزایش برآورد اعتبارات اختصاصی در سال 1403 می باشد.
کلیدواژهها
موضوعات
مسئله اصلی
قانون بودجه بهعنوان سند یکساله مالی دولت برای اداره کشور، مهمترین سندی است که میتوان رد سیاستهای دولت در حوزههای مختلف فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را دنبال کرد. لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ طبق اصلاحات انجام شده در ماده (۱۸۲) آییننامه داخلی، در دو بخش به مجلس تقدیم شد؛ بخش اول شامل ماده واحده مشتمل بر احکام مورد نیاز برای اجرای بودجه کل کشور، سقف منابع بودجه عمومی دولت به تفکیک درآمدها و واگذاری داراییهای سرمایهای و مالی و اجزای اصلی آنها، ترازهای عملیاتی، سرمایهای و مالی بودجه عمومی دولت و فروض برآورد منابع و مصارف بودجه بود که دولت بهصورت رسمی در اوایل سال 1402 تقدیم مجلس کرد اما بخش دوم لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ درباره جداول تفصیلی شامل ارقام بودجه در ابتدای سال 1403 اعلام وصول شد و لازم است بررسی این بخش بههمراه جداول و پیوستهای منتشر شده، صورت گیرد.
نقاط قوت و ضعف طرح و لایحه
پیشنهادهای مرکز پژوهشها
لازم به ذکر است مجموع اعتبارات دستگاههای اصلی بخش فرهنگ و هنر در قانون بودجه 1402 مبلغ 77.320.018 میلیون ریال بوده که در برآورد سال 1403 به مبلغ 218.982.336 میلیون ریال افزایش یافته و حدود 183 درصد رشد پیدا کرده است. دلیل عمده افزایش مجموع اعتبارات بخش فرهنگ و هنر به افزایش اعتبارات اختصاصی دستگاههای «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»، «سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی»، «سازمان امور سینمایی و سمعی-بصری» و «حوزه هنری انقلاب اسلامی» موضوع یک درصد از هزینههای شرکتهای دولتی بر میگردد. در لایحه بودجه سهم اعتبارات دستگاههای اصلی این بخش نسبت به مصارف بودجه عمومی دولت در حدود هشتدهم (0.77) درصد میباشد.
این گزارش به تحلیل اعتبارات هزینهای، تملک داراییهای سرمایهای و اختصاصی دستگاههای مربوط به بخش فرهنگ و هنر در لایحه بودجه سال 1403 و مقایسه آن با اعتبار مصوب سال 1402 و اعتبارات ردیفهای متفرقه لایحه بودجه سال 1403 در بخش فرهنگ عمومی، هنر و صنایع خلاق میپردازد.
در ابتدا باید اشاره شود که در لایحه بودجه سال 1403، برخلاف لوایح سالهای گذشته، جدول وضعیت اعتبارات امور دهگانه و فصول ذیل آنها مانند امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری و فصل فرهنگ و هنر در لایحه بودجه حذف شده است و امکان مقایسه وضعیت اعتبارات هزینهای، تملک دارایی سرمایهای و مجموع آنها امکانپذیر نیست؛ لذا این تغییر باعث شده امکان مقایسه سهم هر فصل از امور وجود نداشته باشد و نیز نتوان سهم امور مختلف ازجمله امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری را نسبت به سایر امور دهگانه سنجید و ارزیابی کرد.
2.اعتبارات دستگاههای فرهنگی و هنری
در لایحه بودجه سال 1403، مجموعه دستگاههایی که عمده اعتبارات آنها ذیل برنامههای مرتبط با «فصل فرهنگ و هنر» تعریف میشود، بهعنوان دستگاههای بخش فرهنگ و هنر در نظر گرفته شده است، لذا 13 ردیف دستگاهی که زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان تبلیغات اسلامی بهعنوان دستگاههای اصلی قرار دارند را شامل میشود.
نکته قابل توجه اینکه در جدول 7 از جداول تفصیلی مشتمل بر ارقام، بخش دوم لایحه بودجه سال 1403 تعداد دستگاههای اجرایی که ذیل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی و سازمان تبلیغات قرار گرفته، بهترتیب 15، 6 و 14 دستگاه است که با توجه به مأموریتهای این زیرمجموعهها و موضوع این گزارش، همه آنها مورد بررسی قرار نگرفتند و صرفاً دستگاههایی که مأموریت آنها به بخش فرهنگ و هنر مربوط است در این گزارش لحاظ شدهاند.
همچون لایحه سال 1402، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (با شماره طبقهبندی 114000) بهعنوان دستگاه سیاستگذار یا اصلی برای 9 دستگاه اجرایی و شورای عالی انقلاب فرهنگی (با شماره طبقهبندی 113600) برای چهار دستگاه اجرایی بخش فرهنگ و هنر معرفی شدهاند. در کنار این دستگاهها حوزه هنری انقلاب اسلامی (با شماره طبقهبندی 115600) ذیل سازمان تبلیغات اسلامی اهم دستگاههای مربوط به بخش فرهنگ و هنر را در لایحه بودجه سال 1403 شکل میدهند.
جدول 1. اعتبارات هزینهای، تملک داراییهای سرمایهای و اختصاصی اهم دستگاههای بخش فرهنگ و هنر
در لایحه بودجه سال 1403 (ارقام به میلیون ریال)
دستگاه اصلی |
شماره طبقهبندی |
عنوان دستگاه اصلی / اجرایی |
هزینهای |
تملک دارایی سرمایهای |
اختصاصی |
جمع کل |
||||
برآورد سال 1403 |
برآورد سال 1403 |
|||||||||
عمومی جدول 7 |
متفرقه جدول 7 |
جمع |
عمومی جدول 7 |
متفرقه جدول 7 |
جمع |
|||||
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی |
101100 |
سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران |
4342078 |
- |
4342078 |
990618 |
- |
990618 |
485000 |
5817696 |
114000 |
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی |
32127390 |
1323960 |
33451350 |
7845625 |
- |
7845625 |
91750000 |
133046975 |
|
114028 |
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی |
13789452 |
270000 |
14059452 |
155000 |
- |
155000 |
14000000 |
28214452 |
|
114046 |
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی – حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات |
5892418 |
- |
5892418 |
- |
- |
- |
- |
5892418 |
|
114092 |
سازمان امور سینمایی و سمعی-بصری |
5424964 |
- |
5424964 |
275566 |
- |
275566 |
9500000 |
15200530 |
|
114100 |
کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی |
199313 |
- |
199313 |
1907 |
- |
1907 |
- |
201220 |
|
114320 |
بنیاد سعدی |
645880 |
- |
645880 |
19576 |
- |
19576 |
20000 |
685456 |
|
115800 |
نهاد کتابخانههای عمومی کشور |
7385486 |
- |
7385486 |
786354 |
- |
786354 |
- |
8171840 |
|
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی |
101022 |
فرهنگستان زبان و ادب فارسی |
907678 |
- |
907678 |
57726 |
- |
57726 |
70000 |
1035404 |
101028 |
بنیاد ایرانشناسی |
433661 |
- |
433661 |
20643 |
- |
20643 |
- |
454304 |
|
101033 |
فرهنگستان هنر |
796074 |
- |
796074 |
75221 |
- |
75221 |
15000 |
886295 |
|
113600 |
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی |
2229917 |
- |
2229917 |
9576 |
- |
9576 |
500600 |
2740093 |
|
سازمان تبلیغات اسلامی |
115600 |
حوزه هنری انقلاب اسلامی |
7474092 |
- |
7474092 |
761561 |
- |
761561 |
8400000 |
16635653 |
در لایحه بودجه سال 1403، بیشترین افزایش اعتبار دستگاههای بخش فرهنگ و هنر، مربوط به «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» است که حدود 266 درصد نسبت به مصوب سال 1402، درمجموع اعتبارات افزایش داشته است. این میزان از افزایش اعتبارات در لایحه بودجه سال 1403 بهدلیل افزایش برآورد اعتبارات اختصاصی در این سال است که عمدتاً بهدلیل برآورد هزینهکرد ۱ درصد از هزینههای شرکتهای دولتی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری (تفصیل بند «ب» تبصره «۱۳» قانون بودجه سال 1403) است. «سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی» و «سازمان امور سینمایی و سمعی-بصری» بهترتیب با رشد حدود 240و 215 درصدی در رتبههای بعدی قرار دارند. کمترین میزان رشد اعتبارات مربوط به «سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران» است که حدود 17 درصد میباشد و «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی – حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات»، «کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی»، «بنیاد سعدی»، «نهاد کتابخانههای عمومی کشور»، «فرهنگستان زبان و ادب فارسی» و «دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی» حدوداً بین 20 تا 22 درصد رشد داشتهاند.
نکته قابل توجه اینکه بالاترین افزایش درصد رشد اعتبارات هزینهای با حدود 72 درصد مربوط به «سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی» است و «سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی»، «بنیاد ایرانشناسی»، «فرهنگستان هنر»، «حوزه هنری انقلاب اسلامی» حدود 30 تا 38 درصد، مابقی دستگاهها حدود 20 تا 22 درصد و دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با 0/26 درصد، بهترتیب پایینترین میزان رشد در اعتبارات هزینهای را داشتهاند.
در بخش اعتبارات مربوط به تملّک دارایی سرمایهای «فرهنگستان هنر» و «فرهنگستان زبان و ادب فارسی» بهترتیب 46 و 44 درصد رشد داشتند. در بخش اعتبارات اختصاصی نیز بیشترین رشد مربوط به «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» است که عمدتاً بهدلیل برآورد هزینهکرد ۱ درصد از هزینههای شرکتهای دولتی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری (تفصیل بند «ب» تبصره «13» قانون بودجه سال 1403) است.
لازم به ذکر است مجموع اعتبارات دستگاههای اصلی بخش فرهنگ و هنر در قانون بودجه 1402 مبلغ 77,320,018 میلیون ریال بوده که در برآورد سال 1403 به مبلغ 218,982,336 میلیون ریال افزایش یافته و حدود 183 درصد رشد پیدا کرده است. دلیل عمده افزایش مجموع اعتبارات بخش فرهنگ و هنر به افزایش اعتبارات اختصاصی دستگاههای «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»، «سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی»، «سازمان امور سینمایی و سمعی-بصری» و «حوزه هنری انقلاب اسلامی» موضوع یک درصد از هزینههای شرکتهای دولتی بر میگردد. سهم اعتبارات دستگاههای اصلی این بخش نسبت به مصارف بودجه عمومی دولت در حدود هشتدهم (0.77) درصد میباشد.
جدول 2. اعتبارات اهم دستگاههای بخش فرهنگ و هنر در لایحه بودجه سال 1403 و مقایسه آن با اعتبار مصوب سال 1402 (میلیون ریال)
شماره طبقهبندی |
عنوان دستگاه اصلی / اجرایی |
هزینهای |
تملک دارایی سرمایهای |
اختصاصی |
مجموع اعتبارات |
||||||||
مصوب 1402 |
برآورد 1403 |
درصد رشد |
مصوب 1402 |
برآورد 1403 |
درصد رشد |
مصوب 1402 |
برآورد 1403 |
درصد رشد |
مصوب 1402 |
برآورد 1403 |
درصد رشد |
||
101100 |
سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران |
3512000 |
4342078 |
23/63+ |
990618 |
990618 |
0 |
455800 |
485000 |
6/40+ |
4958418 |
5817696 |
17/33+ |
114000 |
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی |
28176500 |
33451350 |
18/72+ |
8100627 |
7845625 |
3/14- |
50000 |
91750000 |
183400+ |
36327127 |
133046975 |
266/24+ |
114028 |
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی |
8167000 |
14059452 |
72/15+ |
129137 |
155000 |
20/02+ |
- |
14000000 |
- |
8296137 |
28214452 |
240/09+ |
114046 |
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی – حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات |
4900000 |
5892418 |
20/25+ |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
4900000 |
5892418 |
20/25+ |
114092 |
سازمان امور سینمایی و سمعی-بصری |
4546000 |
5424964 |
19/33+ |
275566 |
275566 |
0 |
- |
9500000 |
- |
4821566 |
15200530 |
215/26+ |
114100 |
کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی |
163000 |
199313 |
22/27+ |
1907 |
1907 |
0 |
- |
- |
- |
164907 |
201220 |
22/02+ |
114320 |
بنیاد سعدی |
530000 |
645880 |
21/86+ |
19576 |
19576 |
0 |
10000 |
20000 |
100+ |
559576 |
685456 |
22/49+ |
115800 |
نهاد کتابخانههای عمومی کشور |
6030000 |
7385486 |
22/47+ |
786354 |
786354 |
0 |
- |
- |
- |
6816354 |
8171840 |
19/88+ |
101022 |
فرهنگستان زبان و ادب فارسی |
760332 |
907678 |
19/37+ |
40000 |
57726 |
44/31+ |
53000 |
70000 |
32/07+ |
853332 |
1035404 |
21/33+ |
101028 |
بنیاد ایرانشناسی |
313381 |
433661 |
38/38+ |
15646 |
20643 |
31/93+ |
20000 |
- |
- |
349027 |
454304 |
30/16+ |
101033 |
فرهنگستان هنر |
583078 |
796074 |
36/52+ |
51394 |
75221 |
46/36+ |
15000 |
15000 |
0 |
649472 |
886295 |
36/46+ |
113600 |
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی |
2224000 |
2229917 |
0/26+ |
9576 |
9576 |
0 |
- |
500600 |
- |
2233576 |
2740093 |
22/67+ |
115600 |
حوزه هنری انقلاب اسلامی |
5775000 |
7474092 |
29/42+ |
615526 |
761561 |
23/72+ |
- |
8400000 |
- |
6390526 |
16635653 |
160/31+ |
مجموع |
65680291 |
83242363 |
26/74+ |
11035927 |
10999373 |
0/33- |
603800 |
124740600 |
20559/26+ |
77320018 |
218982336 |
183/22+ |
موضوع هزینهکرد ۱ درصد از هزینههای شرکتهای دولتی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری در بند «ه»، تبصره «9»، قانون بودجه سال 1402 و همچنین در بند الحاقی 1 ماده (76) لایحه برنامه هفتم توسعه بهصورت مجزا و با تفاوت اندکی تکرار شده است. تکرار این بند در لایحه بودجه سال 1403 بهرغم وجود بند الحاقی مشابه در برنامه هفتم توسعه، استفاده از ظرفیتی است که دولت از آن بهمنظور ضمانت اجرای بیشتر احکام حوزه فرهنگ در برنامه هفتم، بهره برده است و تلاش کرده با برآورد اعتبارات آن در لایحه بودجه سالیانه، جایگاه حکم مذکور در برنامه هفتم را مستحکم و اجرایی کند. در بخش اعتبارات اختصاصی، بیشترین رشد به «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» تعلق دارد. اعتبار اختصاصی در لایحه بودجه سال 1403، برای دستگاههای «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»، «سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی» و «سازمان سینمایی و امور سمعی و بصری» با اندکی تفاوت مطابق با هزینهکرد ۱ درصد از هزینههای شرکتهای دولتی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری است.
جدول 3. تکمیلی مقایسه اعتبارات اختصاصی با هزینهکرد ۱ درصد از هزینههای شرکتهای دولتی موضوع ماده
(5) قانون مدیریت خدمات کشوری (ارقام به میلیون ریال)
دستگاه |
اعتبارات اختصاصی در لایحه 1403 |
هزینهکرد ۱ درصد (جدول 12) |
اختلاف |
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی |
91,750,000 |
91,700,000 |
50,000 |
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی |
14,000,000 |
14,000,000 |
0 |
سازمان سینمایی و امور سمعی و بصری |
9,500,000 |
10,000,000 |
500,000 |
حوزه هنری انقلاب اسلامی |
8,400,000 |
9,450,000 |
1,050,000 |
بهرغم بند «ه»، تبصره «9» قانون بودجه سال 1402، جدول برآورد هزینهکرد ۱ درصد از هزینههای شرکتهای دولتی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری برای اولین بار بهمنظور تفصیل بند «ب» تبصره «13» قانون بودجه سال 1403 در بخش دوم لایحه درج شده است که بهنظر میرسد طراحی چنین جدولی بهمنظور طراحی هزینهکرد این بند و همچنین استناد هر ردیف به مواد برنامه هفتم توسعه، اقدام مطلوبی، خصوصاً در این بند باشد، چون با وجود تکرار این تبصره در قانون بودجه سال 1402، گزارشی از تخصیص اعتبار و همچنین عملکرد این بند از بودجه در سال 1402 در دسترس نیست و امید است طراحی این جدول مقدمات تخصیص اعتبار و عملکرد دستگاهی و بهدنبال آن نظارت را بهدنبال داشته باشد.
جدول 4. برآورد هزینهکرد یک درصد از هزینههای شرکتهای دولتی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری (تفصیل بند «ب» تبصره «13» قانون بودجه سال 1403) (ارقام به میلیون ریال)
شماره طبقهبندی |
عنوان دستگاه و برنامه |
مبلغ |
تکالیف برنامه هفتم |
114000 |
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی |
91,700,000 |
|
تقویت انجمنها و حلقههای میانی عرصه هنر، رسانه و فرهنگ |
3,000,000 |
ث 75 |
|
ترویج مؤثر جریان کتاب و ترویج کتابخوانی و تقویت و توسعه نمایشگاههای استانی و بینالمللی کتاب |
5,000,000 |
||
راهاندازی سامانه رصد، پایش و سنجش مستمر شاخصهای فرهنگ عمومی، سبک زندگی مردم، مرجعیت رسانهای و وضعیت ارتباطات کشور و بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور با رویکرد اصلاح ذهنیت، فرهنگ و نرمافزار حاکم بر جامعه |
1,000,000 |
75 الف و ب |
|
تولید محتوای فاخر فارسی در فضای مجازی و صیانت و بزرگداشت زبان و ادبیات فارسی در فضای مجازی |
2,000,000 |
76 |
|
افزایش کمی و کیفی محتواهای سالم در رسانههای نوین اجتماعی و سکوهای نشر محتوا در فضای مجازی و تقویت سواد رسانهای |
5,300,000 |
74 |
|
تولید پویانمایی و بازیهای رایانهای و زنجیره صنایع فرهنگی مرتبط با آن در راستای تقویت باورهای دینی و ملی و پرورش اجتماعی نسل کودک و نوجوان |
5,000,000 |
76 |
|
تقویت بنیه فرهنگی استانها و حمایت از اقدامات مؤسسات فرهنگی، هنری و قرآنی کشور |
10,000,000 |
89 |
|
تقویت فعالیتها، رویدادها و شاخصهای فرهنگی مناطق مرزی برای امنیت پایدار فرهنگی شرق و غرب کشور |
3,000,000 |
||
راهاندازی نهضت ترجمه گسترده کتاب و شعر و ادب فارسی به زبانهای دیگر |
2,500,000 |
||
تقویت و توسعه فعالیتهای هنری مانند تئاتر و موسیقی با رویکرد موضوعات ملی، دینی و انقلابی، حل آسیبهای اجتماعی، امیدآفرینی، تقویت خانواده، ترویج عفاف و حجاب |
2,500,000 |
||
پشتیبانی از طرحهای حمایتی برای معیشت و مسکن و بیمه هنرمندان |
15,000,000 |
75 الحاقی 1 |
|
تقویت جریان کادرسازی و پرورش سرمایه انسانی حوزه فرهنگ، هنر و رسانه انقلاب اسلامی |
2,500,000 |
||
حمایت از فعالیتهای موزه موسیقی ایران |
100,000 |
||
حمایت از طرحهای پیشرو فرهنگی و توسعه علوم انسانی و بزرگداشت مفاخر ذیربط |
200,000 |
75 الحاقی 2 |
|
114028 |
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی |
14,000,000 |
|
تقویت فعالیتها و تولیدات مؤثر فرهنگی بینالمللی در جهت تقویت گفتمان انقلاب اسلامی و معرفی فرهنگ، تاریخ، ادبیات و مفاخر کشور در سطح بینالمللی |
11,000,000 |
75 الحاقی 2 |
|
حمایت از برنامههای فرهنگی مجمع جهانی فقه اسلامی |
500,000 |
75 ت |
|
حمایت از برنامههای مجمع جهانی صلح اسلامی |
500,000 |
75 ت |
|
حمایت از فعالیتهای فرهنگی صندوق بلاغ در خارج از کشور |
2,000,000 |
ت 75 |
|
114092 |
سازمان سینمایی و امور سمعی و بصری |
10,000,000 |
|
تولید فیلمهای سینمایی مؤثر و فاخر با موضوعات ترویج فرهنگ امیدآفرینی، ایثار و شهادت، سبک زندگی ایرانی–اسلامی، مصرف کالای داخلی و تولید ملی، عزت ملی، مفاخر ملی و اسلامی، حل مسائل اجتماعی و معضلات فرهنگی جامعه، تقویت خانواده و ترویج فرزندآوری |
10,000,000 |
75 ث |
|
115600 |
حوزه هنری انقلاب اسلامی |
9,450,000 |
|
تولید فیلمهای سینمایی مؤثر و فاخر و پویانمایی در حوزه ترویج سبک زندگی ایرانی-اسلامی، معرفی مفاخر ملی، معارف اسلامی و انقلابی، امیدآفرینی و تقویت بنیان خانواده، آموزش اجتماعی و دینی نوجوانان |
2,350,000 |
||
تقویت برنامهها و مراکز رشد و پرورش سرمایه انسانی حوزه ادبیات پایداری، فرهنگ، هنر و رسانه انقلاب اسلامی |
700,000 |
75 ث |
|
تولید محتوای فرهنگی فاخر فارسی در فضای مجازی و نشر مکتوب و ترویج و توسعه کتاب و کتابخوانی |
700,000 |
||
ایجاد صندوق فرهنگ بنیان (نظام تأمین مالی زیستبوم تولید و مصرف محتوای انقلابی) |
5,000,000 |
75 ث |
|
تولید سرود، موسیقی و نمایشهای صحنهای فاخر با موضوع تقویت بنیان خانواده، امیدآفرینی، روحیه استقلال ملی و استکبارستیزی و تاریخ انقلاب اسلامی |
700,000 |
75 ث |
در ردیفهای متفرقه نیز برای سه عنوان «توسعه، تولید و نشر بازیهای رایانهای داخلی»، «رایزنی فرهنگی آفریقای جنوبی» و «موضوع درآمد حاصل از اخذ عوارض از واردات کالاها و محصولات فرهنگی» که مرتبط با بخش فرهنگ و هنر است، اعتباراتی در نظر گرفته شده که عمدهترین این اعتبارات «موضوع درآمد حاصل از اخذ عوارض از واردات کالاها و محصولات فرهنگی» است. البته ابهامی که در نحوه هزینهکرد این ردیف وجود دارد باید برطرف شود. ازاینرو، لازم است دستگاه یا دستگاههای مرتبط و ابعاد اجرایی آن تا حد لازم شفافسازی شود.
جدول 5. اعتبارات ردیفهای متفرقه لایحه بودجه سال 1403 در بخش فرهنگ و هنر (ارقام به میلیون ریال)
شماره طبقهبندی |
کد دستگاه |
عنوان دستگاه |
موضوع |
برآورد 1403 |
||
هزینهای |
تملک دارایی سرمایهای |
جمع کل |
||||
45 |
114000 |
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی |
توسعه، تولید و نشر بازیهای رایانهای داخلی |
7,480 |
0 |
7,480 |
47 |
114028 |
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی |
رایزنی فرهنگی آفریقای جنوبی |
270,000 |
0 |
270,000 |
97 |
114000 |
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی |
موضوع درآمد حاصل از اخذ عوارض از واردات کالاها و محصولات فرهنگی |
1,316,480 |
0 |
1,316,480 |
درخصوص سنجههای عملکرد خروجیهای اصلی دستگاههای سیاستگذار در حوزه فرهنگ عمومی، هنر و صنایع خلاق لازم به ذکر است که بعضاً اقدامات و سنجهها بسیار کلی و مبهم هستند و در عمل سنجش و ارزیابی مشخص و شفافی از عملکرد دستگاه را ناممکن میکند؛ همچنین اقدامها و سنجههای عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد نیاز به تدقیق و جزئیتر شدن و در مواردی جهتگیری کیفی دارند. برای نمونه در اقدام «کمک به فعالیتهای فرهنگی و هنری در استانها»، از سنجه «استان» و مقدار 31 این تلقی میشود که دستگاه موظف است به همه استانهای کشور در این زمینه کمک کند اما سطح، میزان و قالبهای این کمک نامشخص بوده و اولویتبندی مشخصی نیز برای استانهای نیازمند لحاظ نشده است. چنین ابهامی میتواند منجر به این شود که با تأمین شدن ناقص یا جزئی هدف مدنظر، اقدام تعیینشده تحققیافته ارزیابی شود؛ زیرا هرگونه و هر مقدار کمک به فعالیتهای فرهنگی و هنری در استانهای کشور، فارغ از تناسب داشتن کمک صورت گرفته با نیازها و کاستیهای موجود، میتواند در راستای تحقق این اقدام تلقی شود. نمونهای دیگر از آفت ابهام و کلی بودن را میتوان در اقدام «یک مورد حمایت از بنیاد ملی بازیهای رایانهای» مشاهده کرد که سنجهای غیراستاندارد و بهشدت مبهم است و همانطور که بیان شد، غیرهدفمند، فاقد جهتگیری راهبردی و سنجشناپذیر است و میتواند به هرگونه اقدامی نسبت داده شود.
ازسویدیگر، با توجه به اینکه لایحه بودجه باید با هدف تحقق سالیانه بخشی از برنامه توسعه باشد، اما در اقدامها و سنجههای تعیین شده در لایحه بودجه برای دستگاههای سیاستگذار، رد مشخص و واضحی از احکام برنامه هفتم توسعه (بهویژه جدول اهداف کمی ذیل ماده (۷۴) برنامه) وجود ندارد. برای نمونه، در اهداف کمی برنامه هفتم، رشد سالیانه 25 درصدی مؤسسههای فرهنگی ـ هنری چندمنظوره فعال (با تأکید بر گسترش در حوزههای صنایع خلاق و فرهنگی) تکلیف شده است اما مابهازای آن در لایحه بودجه قابل تشخیص نیست.
جدول 6. سنجههای عملکرد خروجیهای اصلی دستگاههای سیاستگذار در بخش فرهنگ و هنر (براساس جدول 7-2)
شماره طبقهبندی |
عنوان دستگاه اصلی |
اهم خروجیها و محصولات اصلی |
سنجه عملکرد |
پیشبینی مقدار 1403 |
113600 |
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی |
راهبری، هدایتگری و نظارت فعالیتهای حوزه فرهنگی و اجتماعی |
گزارش |
80 |
راهبری و نظارت بر سامانه رصد، پایش سنجش مستمر شاخصهای فرهنگ عمومی، سبک زندگی مردم، مرجعیت رسانهای و وضعیت ارتباطات کشور |
درصد |
40 |
||
114000 |
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی |
حمایت از تولید، ساخت و اجراهای هنری |
عنوان اجرا |
900 |
کمک به انجمن آثار و مفاخر فرهنگی |
رویداد |
22 |
||
توسعه فرهنگ کتابخوانی با اولویت مناطق کمتر توسعهیافته |
استان |
31 |
||
کمک به فعالیتهای فرهنگی و هنری در استانها |
استان |
31 |
||
نظارت بر فعالیتهای فرهنگی، هنری، دینی، مطبوعاتی، فضای مجازی و مد و لباس |
مورد |
590,000 |
||
حمایت از ترجمه و دوبله فیلمهای فاخر سینمای ایران برای عرضه در بازارهای جهانی |
عنوان فیلم |
250 |
||
حمایت از فعالیتهای فرهنگی، دینی مؤسسات غیردولتی با رویکرد ترویج سبک زندگی اسلامی -ایرانی |
مؤسسه |
500 |
||
حمایت از بنیاد ملی بازیهای رایانهای |
مورد |
1 |
||
کمک به برگزاری همایشها، گردهماییها، جشنوارهها و نمایشگاههای تبلیغات |
رویداد |
50 |