نوع گزارش : گزارش های تقنینی
نویسندگان
1 پژوهشگر ارشد گروه مخابرات و فناوری اطلاعات دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
2 کارشناس گروه مخابرات و فناوری اطلاعات دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
3 پژوهشگر گروه مخابرات و فناوری اطلاعات دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
چکیده
پیرو تصویب و ابلاغ بخش اول قانون بودجه سال ۱۴۰۳ در مجلس شورای اسلامی، بخش دوم آن که شامل جداول و جزئیات درآمدها و هزینه های دولت است در ۱۹ فروردین ۱۴۰۳ به مجلس شورای اسلامی وصول شد. در این راستا، حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت با ایجاد منابع درآمدی حدود ۲۳۰ هزار میلیارد ریال، حدود ۰/۸ درصد از درآمدهای دولت را ایجاد کرده و با اعتباراتی در حدود ۲۰۱ هزار میلیارد ریال، حدود ۰/۷ درصد از منابع بودجه عمومی دولت را صرف می کند که این موضوع بیانگر خود اتکایی و عدم وابستگی این حوزه به سایر درآمدهای دولت است.
مشابه روال سال های گذشته، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با ایجاد حدود ۹۳ درصد از درآمدهای دولت در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات به میزان ۲۱۴ هزار میلیارد ریال در رتبه اول کسب درآمدی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار دارد؛ این درآمد عمدتاً از محل حق السهم دولت از درآمد اپراتورها حاصل می شود که با توجه به افزایش ۳۰ درصدی تعرفه اینترنت در اواخر سال گذشته، دولت از این محل منابع پایدار و قابل اتکایی را به دست می آورد. پس از درآمدهای سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، مجموع سود سهام ابرازی (۵۰ درصد سود ویژه) شرکت های سهامی ارتباطات زیرساخت، پست بانک و مجموعه پیام به میزان حدود ۱۳ هزار میلیارد ریال، ۵/۵ درصد از درآمدهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را ایجاد می کنند.
از میان سنجه های عملکرد خروجی های اصلی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال ۱۴۰۳ نیز تحقق دو موضوع اهداف سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات و اتصال اماکن اداری، تجاری و مسکونی به تار (فیبر) نوری ازجمله مهم ترین سنجه های این بخش به شمار می آیند.
گزیده سیاستی
بررسی بخش دوم لایحه بودجه سال 1403، در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات نشان میدهد ساختار درآمد- هزینه، این حوزه به میزان قابل توجهی خوداتکا و بدون وابستگی به درآمدهای دولت از سایر حوزههاست.
کلیدواژهها
موضوعات
بیان/ شرح مسئله
پیرو تصویب و ابلاغ بخش اول قانون بودجه سال 1403 در 27 اسفند 1402 به دولت، بخش دوم بودجه که شامل جداول و جزئیات درآمدها و هزینههای دولت است در تاریخ 19 فروردین 1403 به مجلس شورای اسلامی وصول شد. این گزارش در وهله اول به بررسی اصلیترین جزئیات ساختار بودجه حوزه فاوا با محوریت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و شرکتها و سازمانهای تابعه و مرکز ملی فضای مجازی در 6 بخش شامل ردیفهای درآمدی، سنجههای عملکردی، اعتبارات دستگاههای اجرایی تابعه وزارتخانه، ردیفهای متفرقه منتقل شده به جدول 7 در حوزه فاوا، طرحهای تملک داراییهای سرمایهای و بودجه شرکتهای دولتی زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات میپردازد.
نقطهنظرات/ یافتههای کلیدی
اصلیترین یافتههای کلیدی این گزارش بهشرح ذیل است:
گزارشها حاکی از آن است که در حال حاضر حدود 60 درصد از سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات محقق شده است و بهنظر میرسد با تکمیل برخی از پروژههای مرتبط با اهداف شبکه ملی اطلاعات در دولت، تحقق هدفگذاری 70 درصدی در تکمیل شبکه ملی اطلاعات، هدفی در دسترس برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باشد. اما در رابطه با تحقق اتصال 2 میلیون نقطه از اماکن کشور به تار (فیبر) نوری بهعنوان اصلیترین وعده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت سیزدهم، ایجاد 1/5 میلیون اتصال به تار (فیبر) نوری در کمتر از 12 ماه آینده نیازمند تمهیدات جدیتری ازسوی این وزارتخانه خواهد بود. هماکنون مطابق آمار سامانه رسمی پروژه توسعه تار (فیبر) نوری، این پروژه با پیشرفت حدود 35 درصدی در بخش تعهدات پوشش، بیش از هفت میلیون خانوار را تحت پوشش تار (فیبر) نوری قرار داده است، اما از این تعداد صرفاً اندکی بیش از پانصد هزار مکان اداری، تجاری و مسکونی در حال استفاده از خدمات اتصال تار (فیبر) نوری به شیوههای مختلف هستند.
پیشنهاد راهکار تقنینی، نظارتی یا سیاستی
دلایل توجیهی: در این ردیف مرجع و متولی هزینهکرد اعتبارات این ردیف مشخص نشده است. طبق بند «19» از ماده (5) سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات (مصوب شورای عالی فضای مجازی– سال 1401)، حمایت از تولید گوشی تلفنهای همراه هوشمند داخلی برعهده وزارت صنعت، معدن و تجارت است؛ اما طبق بند «17» ایجاد سیستم عامل داخلی برای تلفن همراه برعهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است. لذا برای تحقق وظایف دو وزارتخانه مذکور در زمینه حمایت از تولید گوشی تلفنهای همراه هوشمند داخلی، پیشنهاد میشود اعتبارات این ردیف بین وزارتخانههای صنعت، معدن و تجارت و ارتباطات و فناوری اطلاعات تقسیم شود.
پیشنهاد اصلاحی: عنوان ردیف 43 از شماره طبقهبندی 530000 در جدول 9 لایحه (صفحه 78) بهصورت زیر اصلاح شود:
«حمایت از تولید گوشیهای هوشمند داخلی (3000 میلیارد ریال سهم وزارت صنعت، معدن و تجارت و 2000 میلیارد ریال سهم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات)».
دلایل توجیهی: در ماده (66) برنامه هفتم مصوب مجلس، وظایف متعددی در زمینه توسعه زیرساختهای اقتصاد رقومی (دیجیتال) و زیرساختهای ذخیرهسازی و پردازش سریع برعهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گذاشته شده است. این زیرساختها بهعنوان پیشران توسعه هوش مصنوعی و سایر طرحهای دانشبنیان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات محسوب میشوند. لذا پیشنهاد میشود؛ بخشی از اعتبارات این ردیف به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز تخصیص داده شود.
پیشنهاد اصلاحی: عنوان ردیف 75 از شماره طبقهبندی 550000 در جدول 9 لایحه (صفحه 81) بهصورت زیر اصلاح شود:
«طرحهای پیشران دانشبنیان با اولویت حوزههای هوش مصنوعی، کوانتوم، میکروالکترونیک و ... (4000 میلیارد تومان سهم معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانشبنیان رئیسجمهور، 1000 میلیارد تومان سهم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، 2000 میلیارد تومان سهم وزارت صنعت، معدن و تجارت)».
براساس اصلاحات بند «ب» ماده (۱۸۲) قانون آییننامه داخلی مجلس مصوب ۱۴ دیماه ۱۴۰۱، بررسی و تصویب لوایح بودجه در دو بخش شامل کلیات (احکام) و جزئیات (جداول) ازسوی دولت تدوین و به مجلس شورای اسلامی تقدیم میشود. پیرو این موضوع، بخش اول بودجه سال 1403 در آذر 1402 به مجلس تقدیم شد و پس از تصویب آن در تاریخ 27 اسفند 1402 به دولت ابلاغ گردید. درنهایت بخش دوم بودجه که شامل جداول و جزئیات درآمدها و هزینههای دولت است در 19 فروردین 1403 به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. دولت در نامه ارائه بخش دوم بودجه به مجلس، مهمترین ویژگیهای لایحه را شامل موارد ذیل دانسته است:
۱. پیشبینی اعتبارات دستگاهها منطبق با سیاستهای کلی برنامه هفتم پیشرفت،
۲. لحاظ کردن شعار محوری سال ابلاغی مقام معظم رهبری (جهش تولید با مشارکت مردم)،
۳. کاهش نرخ مالیات واحدهای تولیدی برای حمایت از رشد تولید و اتکا به سایر منابع،
۴. ساماندهی ردیفهای متفرقه و امکان انتقال آنها به ردیفهای ذیل دستگاههای اصلی،
۵. ارائه سنجههای ارزیابی برنامههای قوای مقننه و قضائیه و دستگاههای اصلی.
در این گزارش، در وهله اول به بررسی اصلیترین جزئیات ساختار بودجه حوزه فاوا با محوریت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و شرکتها و سازمانهای تابعه و مرکز ملی فضای مجازی در 6 بخش شامل ردیفهای درآمدی، سنجههای عملکردی، اعتبارات دستگاههای اجرایی تابعه وزارتخانه، ردیفهای متفرقه منتقل شده به جدول 7 در حوزه فاوا و بودجه شرکتهای دولتی زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات پرداخته میشود. درنهایت جمعبندی از میزان انطباق ساختار بودجه با احکام بخش اول و همچنین برنامه هفتم توسعه کشور در حوزه فاوا ارائه خواهد شد.
2. ردیفهای درآمدی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دستگاههای زیرمجموعه آن و مرکز ملی فضای مجازی
منابع بودجه عمومی دولت در لایحه بودجه سال 1403، شامل 4 جزء درآمدها، واگذاری داراییهای سرمایهای، واگذاری داراییهای مالی و درآمدهای اختصاصی دولت است[2] که میزان هر بخش و سهم حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات از آن حوزه بهصورت خلاصه در جدول ذیل نشان داده میشود:
مبالغ به میلیارد ریال
سرفصل منابع لایحه |
منابع بودجه سال 1403 |
سهم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از منابع |
درصد |
درآمدها |
15,233,000 |
228,368 |
1/5 |
واگذاری داراییهای سرمایهای |
6,445,630 |
0 |
0 |
واگذاری داراییهای مالی |
3,941,770 |
0 |
0 |
درآمدهای اختصاصی دولت |
2,751,000 |
1,900 |
0 |
مجموع |
28,371,400 |
230,268 |
0/8 |
مجموع منابع اکتسابی توسط دولت بهصورت مستقیم در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات، حدود 230 هزار میلیارد ریال است که این مقدار حدود 0/8 درصد از مجموع منابع بودجه عمومی دولت و 1/5 درصد از بخش درآمدهای دولت است. گفتنی است در این محاسبات میزان تأثیر غیرمستقیم بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات در ردیفهای درآمدی دولت در موضوعاتی نظیر خدمات دولت الکترونیک و دیجیتالی دستگاههای اجرایی مختلف دیده نشده است و گستره مورد بررسی این گزارش بهطور مشخص منابع مکتسبه دولت از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمانها و شرکتهای تابعه آن و مرکز ملی فضای مجازی است.
جزئیات ردیفهای درآمدی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دستگاههای زیرمجموعه آن و همچنین مرکز ملی فضای مجازی در لایحه بودجه 1403 در جدول 1 نشان داده شده است. مطابق ردیفهای درآمدی لایحه بودجه سال 1403، مرکز ملی فضای مجازی کشور و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دستگاههای تابعه آن در سال 1403، حدود 230 هزار میلیارد ریال درآمد خواهند داشت. درآمد دولت از این بخش در لایحه بودجه سال 1402، بالغبر 171 هزار میلیارد ریال بود[3] که این موضوع بیانگر رشد 34 درصدی درآمد دولت از حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات است.
بااینوجود، ازآنجاکه مطابق جزئیات ردیفهای درآمدی بیش از 90 درصد منابع درآمدی این بخش از محل حقالسهم دولت از اپراتورها حاصل خواهد شد، میتوان اینگونه جمعبندی کرد که دولت برای تحقق رشد درآمدهای بودجه در بخش فاوا در سال 1403، صرفاً بر افزایش تعرفه خدمات اینترنتی به میزان متوسط 34 درصد که در اواخر سال گذشته مصوب و بلافاصله ازسوی اپراتورها در دستور اجرا قرار گرفت، متمرکز است و برنامهریزی جدیدی برای افزایش درآمدهای دولت در این بخش وجود ندارد.
جدول 1. ردیفهای درآمدی از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دستگاههای
زیرمجموعه آن و مرکز ملی فضای مجازی در لایحه بودجه سال 1403
جمع کل |
اختصاصی |
عمومی |
عنوان |
شماره |
||||||||
جمع کل |
استانی |
ملی |
جمع |
استانی |
ملی |
جمع |
استانی |
ملی |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
سود سهام ابرازی (50 درصد سود ویژه و سود سهم دولت- علیالحساب سال جاری) سایر شرکتهای دولتی |
130101 |
|
225,766 |
0 |
225,766 |
0 |
0 |
0 |
225,766 |
0 |
225,766 |
|
شرکت سهامی خدمات هوایی پست و مخابرات- پیام |
283110 |
|
9,226,962 |
0 |
9,226,962 |
0 |
0 |
0 |
9,226,962 |
0 |
9,226,962 |
|
شرکت سهامی ارتباطات زیرساخت |
283300 |
|
3,570,000 |
0 |
3,570,000 |
0 |
0 |
0 |
3,570,000 |
0 |
3,570,000 |
|
شرکت دولتی پست بانک |
283900 |
|
|
درآمد حاصل از مالکیت دولت در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات- حق امتیاز شبکه و جریمه عدم انجام تعهدات |
130404 |
||||||||||
200,000,000 |
0 |
200,000,000 |
0 |
0 |
0 |
200,000,000 |
0 |
200,000,000 |
|
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی |
149100 |
|
|
درآمد حاصل از نامبرینگ (شمارهگذاری مخابراتی)۱ |
130413 |
||||||||||
1,000,000 |
0 |
1,000,000 |
0 |
0 |
0 |
1,000,000 |
0 |
1,000,000 |
|
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی |
149100 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
درآمد حاصل از حقالسهم سازمان |
130414 |
|
2,700,000 |
0 |
2,700,000 |
0 |
0 |
0 |
2,700,000 |
0 |
2,700,000 |
|
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی |
149100 |
|
|
درآمد حاصل از حق مالکیت دولت در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات- مجوزهای صادر شده توسط شورای عالی فضای مجازی |
130420 |
||||||||||
5,000 |
0 |
5,000 |
0 |
0 |
0 |
5,000 |
0 |
5,000 |
|
مرکز ملی فضای مجازی کشور |
101077 |
|
|
درآمد حاصل از خدمات مخابراتی- حق استفاده از فرکانس رادیویی |
140106 |
||||||||||
2,200,000 |
0 |
2,200,000 |
0 |
0 |
0 |
2,200,000 |
0 |
2,200,000 |
|
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی |
149100 |
|
|
درآمد حاصل از خدمات پژوهشی و تحقیقاتی |
140107 |
||||||||||
1,000,000 |
0 |
1,000,000 |
1,000,000 |
0 |
1,000,000 |
0 |
0 |
0 |
|
پژوهشگاه فضایی ایران |
113586 |
|
400,000 |
0 |
400,000 |
400,000 |
0 |
400,000 |
0 |
0 |
0 |
|
پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات |
149001 |
|
500,000 |
0 |
500,000 |
500,000 |
0 |
500,000 |
0 |
0 |
0 |
|
پارک علم و فناوری ارتباطات و فناوری اطلاعات |
149300 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
درآمد حاصل از فروش و عرضه فعالیتهای فضایی، اعطای مجوزهای فضایی، فروش داده و تصاویر ماهوارهای |
140207 |
|
1,440,000 |
0 |
1,440,000 |
0 |
0 |
0 |
1,440,000 |
0 |
1,440,000 |
|
سازمان فضایی ایران |
149200 |
|
|
درآمد حاصل از افزایش 40ریال به قیمت هر پیامک (10 ریال افزایش مزبور موضوع بند «ش» ماده (72) قانون جوانی جمعیت) |
160154 |
||||||||||
8,000,000 |
0 |
8,000,000 |
0 |
0 |
0 |
8,000,000 |
0 |
8,000,000 |
|
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی |
149100 |
|
230,267,728 |
0 |
230,267,728 |
1,900,000 |
0 |
1,900,000 |
228,367,728 |
0 |
228,367,728 |
|
جمع |
||
همانطور که جدول 1 نشان میدهد؛ حدود 228 هزار میلیارد ریال (یعنی بیش از 99 درصد) از درآمدهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بهصورت عمومی میباشد و تنها 1900 میلیارد ریال (یعنی کمتر از 1 درصد) از درآمدهای آن بهصورت اختصاصی است. در این بین سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با ایجاد حدود 93 درصد از درآمدهای دولت در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات به میزان 214 هزار میلیارد ریال در رتبه اول کسب درآمدی قرار دارد. پس از آن سود مجموع سهام ابرازی (50 درصد سود ویژه) شرکتهای سهامی ارتباطات زیرساخت، پستبانک و مجموعه پیام به میزان حدود 13 هزار میلیارد ریال، 5/5 درصد از درآمدهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را ایجاد میکند.
نمودار 1. سهم دستگاههای مختلف از درآمدهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در لایحه بودجه سال 1403
3.سنجههای عملکردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در لایحه بودجه سال 1403
شاخصها یا سنجههای عملکردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در لایحه بودجه سال 1403 پیشبینی شده است. این شاخصها در صورت تصویب در مجلس شورای اسلامی، عملکرد مورد انتظار از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را تعیین خواهند کرد. این شاخصها در راستای اجرای برنامه هفتم [1] و سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات (مصوب شورای عالی فضای مجازی– سال 1401) خواهد بود که جزئیات آن در جدول 2 نمایش داده شده است. دو مورد از مهمترین سنجههای عملکردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در بودجه سال 1403، مربوط به تحقق اهداف سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات و اتصال اماکن اداری، تجاری و مسکونی به تار (فیبر) نوری است.
جدول 2. سنجههای عملکردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات پیشبینی شده در لایحه بودجه سال 1403
ردیف |
اهم خروجیها و محصولات اصلی |
واحد سنجش |
پیشبینی مقدار 1403 |
1 |
تحقق اهداف سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات |
درصد |
70 |
2 |
اتصال اماکن اداری، تجاری و مسکونی به تار (فیبر) نوری |
میلیون نقطه |
2 |
3 |
روستاهای بالای بیست خانوار متصل به شبکه ملی اطلاعات |
درصد |
98 |
4 |
تکمیل پایگاه ملی پرتاب فضایی |
درصد |
27 |
5 |
ایجاد بستر ارائه خدمات کاربردی فضاپایه با ارزش افزوده |
تعداد کاربرد |
11 |
6 |
ارائه کلیه خدمات دولت به شهروندان بهصورت الکترونیکی |
درصد |
100 |
7 |
ایجاد و توسعه ابر دولت هوشمند |
درصد/ تجمعی |
35 |
8 |
ظرفیت پهنای باند اینترنت بینالملل |
Gbps |
12,000 |
9 |
ظرفیت پهنای باند شبکه انتقال |
Gbps |
62,000 |
10 |
ظرفیت پهنای باند داده داخلی |
Gbps |
47,000 |
11 |
پوشش دسترسی پهن باند ثابت خانوارها (FTTX,TD-LTE) |
درصد |
80 |
اولین خروجی مورد انتظار از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تحقق 70 درصدی اهداف سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات است. هرچند مطابق احکام برنامه هفتم ، بازنگری و بهروزرسانی اهداف و شاخصهای این سند در دستور کار مرکز ملی فضای مجازی قرار گرفته است؛ اما با توجه به گستردگی اهداف سند مذکور، تحقق 70 درصدی آن گام مهمی از پیشرفت و تحول کشور در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات را فراهم خواهد کرد. مطابق آخرین گزارش مرکز ملی فضای مجازی از پیشرفت شبکه ملی اطلاعات، وضعیت این شاخص در حال حاضر حدود 60 درصد است که بهنظر میرسد با تکمیل برخی از پروژههای مرتبط با اهداف شبکه ملی اطلاعات در دولت، تحقق هدفگذاری 70 درصدی امکانپذیر خواهد بود.
دومین سنجه عملکردی کلیدی مربوط به اتصال 2 میلیون نقطه از اماکن اداری، تجاری و مسکونی به تار (فیبر) نوری است. موضوعی که تحقق آن را میتوان اصلیترین وعده و هدفگذاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت سیزدهم دانست. در راستای تحقق این هدفگذاری، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکنون از ظرفیتهای مختلفی نظیر اعطای مشوقهای قابلتوجه به دارندگان پروانه اپراتوری از محل کاهش 8 درصدی حقالسهم دولت بهمنظور ایجاد پوشش و اتصال تار (فیبر) نوری، اعطای تسهیلات سرمایه در گردش مجریان پروژه و درنهایت تأسیس صندوق توسعه فیبر نوری اشاره کرد.
هماکنون مطابق آمار سامانه رسمی پروژه توسعه فیبر نوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به آدرس iranfttx.ir، این پروژه با پیشرفت حدود 35% در بخش تعهدات پوشش، بیش از هفت میلیون خانوار را تحت پوشش تار (فیبر) نوری قرار داده است، اما از این تعداد، صرفاً اندکی بیش از پانصد هزار مکان اداری، تجاری و مسکونی در حال استفاده از خدمات اتصال تار (فیبر) نوری به شیوههای مختلف هستند.
نمودار ۲. روند پیشرفت پروژه توسعه دسترسی تار (فیبر) نوری در بخش پوشش و سرویس
روند پیشرفت پوشش و اتصال در این پروژه در سالیان گذشته نشان میدهد از سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲ رشد تعداد واحدهای تحت پوشش از بیش از دو میلیون و دویست و بیست یک هزار واحد با رشد نزدیک به 21۶ درصدی به بیش از هفت میلیون خانوار رسیده است و تعداد مشترکین متصل بهطور طبیعی بهدلیل اوایل اجرای پروژه رشد چندانی نداشته است. بااینوجود، پیشبینی وزارت ارتباطات این است که حدود یک میلیون و پانصد هزار مکان متصل به تار (فیبر) نوری در سال 1403 به شبکه دسترسی فیبر نوری کشور اضافه خواهند شد که این بهمعنای رشد نقاط متصل به تار (فیبر) نوری به میزان حدود 300 درصد است. لذا بهنظر میرسد با توجه به نرخ رشد سالیان گذشته و عادت رفتاری کاربران در استفاده از اینترنت تلفن همراه در ایران، دستیابی به اهداف این بخش بدون برنامهریزی جدی در زمینه رفع موانع اتصال بهخصوص در زمینه نحوه تعرفهگذاری خدمات اینترنتی ثابت و سیار در کشور، آمار واقعبینانهای نباشد.
در رابطه با مرکز ملی فضای مجازی نیز سنجههای عملکردی کلیدی به شرح جدول 3 است:
جدول3. اهم خروجیها ومحصولات اصلی مورد انتظار از مرکز ملی فضای مجازی
اهم خروجیها و محصولات اصلی |
واحد سنجش |
پیشبینی مقدار 1403 |
تدوین سیاستهای فضای مجازی کشور |
مصوبه |
34 |
برنامهریزی طرح کلان فضای مجازی کشور |
گزارش/ سند |
16 |
نظارت و ارزیابی فضای مجازی کشور |
گزارش/ سند |
23 |
رصد و پایش فضای مجازی کشور |
گزارش/ سند |
18 |
همانطور که در جدول 3 مشاهده میشود، در سال آینده انتظار میرود ۳۴ پیشنویس مصوبه توسط مرکز ملی فضای مجازی برای طرح در شورای عالی فضای مجازی و کمیسیونهای عالی ذیل آن پیشنهاد شود. خروجیهای مورد انتظار ممکن است شامل مصوبات کارگروه تعاملپذیری الکترونیکی که مصوباتش ذیل مصوبات شورای عالی فضای مجازی در روزنامه رسمی به چاپ میرسند نیز باشند، اما شورای اجرایی فناوری اطلاعات و کارگروه تعاملپذیری از زاویه خروجیها و محصولات مورد انتظار بهصورت شفاف دیده نشدهاند.
4.اعتبارات دستگاههای اجرایی ذیل دستگاه سیاستگذار در لایحه بودجه 1403 (جدول 7 وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مرکز ملی فضای مجازی)
اعتبارات دستگاههای اجرایی ذیل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در لایحه بودجه 1403 و قانون بودجه 1402 در جدول 4 نشان داده شده است. مجموع اعتبارات وزارتخانه مذکور و دستگاههای تابعه آن با 30 درصد رشد از اعتبار 151 هزار میلیارد ریال سال 1402 به 196 هزار میلیارد ریال در سال 1403 میرسد. 94 درصد اعتبارات مذکور در سال 1403 یعنی بالغبر 185 هزار میلیارد ریال مستقیماً از طریق ستاد مرکزی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، صرف برنامهها خواهد شد و فقط 6 درصد آن از طریق دستگاههای تابعه وزارت ارتباطات هزینه خواهد شد. همچنین بالغبر 171 هزار میلیارد ریال، معادل 87 درصد از اعتبارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دستگاههای اجرایی تابعه آن در سال 1403 بهصورت تملک داراییهای سرمایهای خواهد شد. این شاخص در سال 1402 حدود 85 درصد بوده است.
از نکات قابلتوجه در بخش اعتبارات دستگاههای تابعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، کاهش80 درصدی اعتبارات مستقیم سازمان فضایی در بخش تملک دارایی سرمایهای است. بااینوجود، این موضوع بهمعنای کاهش اعتبارات حوزه فضایی کشور نخواهد بود، زیرا بررسی عناوین پروژههای تملک دارایی سرمایهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نشان میدهد، صرفاً بخش عمدهای از اعتبارات تملک دارایی سرمایهای حوزه فضایی از سازمان فضایی به دستگاه مرکزی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات منتقل شده است. لذا اعتبارات حوزه فضایی با نظارت بیشتر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به مصرف خواهد رسید.
مرکز ملی فضای مجازی نیز در بودجه سال 1403 با کاهش اعتبارات به میزان 15 درصد مواجه شده که دلیل آن نیز کاهش در اعتبارات تملک دارایی این دستگاه بوده است. اعتبارات هزینهای مرکز ملی فضای مجازی با 66 درصد افزایش از اعتبار 370 میلیارد ریال سال 1402، به اعتبار 614 میلیارد ریال در سال 1403 رسیده است؛ اما اعتبارات تملک دارایی مرکز ملی فضای مجازی در سال 1403 به میزان 21 درصد کاهش خواهد یافت.
تحلیل جدول اعتبارات دستگاههای اجرایی ذیل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مرکز ملی فضای مجازی بهعنوان دو دستگاه سیاستگذار (جدول 7) نشان میدهد، دستگاههای اجرایی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات حدود 0/9 درصد از مجموع اعتبارات ملی را بهخود اختصاص میدهند. از این مقدار سهم اعتبارات هزینهای، حوزه فاوا حدود 0/14 درصد از کل اعتبارت هزینهای – ملی دستگاههای اجرایی کشور و سهم اعتبارات تملک دارایی سرمایهای حدود 6/68 درصد از کل اعتبارات تملک دارایی سرمایهای – ملی است. همچنین، اعتبارات اختصاصی این حوزه 0/07 درصد از کل اعتبارات اختصاصی – ملی دستگاههای اجرایی را شامل میشود.
نکته مثبت در رابطه با بودجه بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات، تراز مثبت بین درآمدها و اعتبارات دولت در این بخش است که این موضوع نشاندهنده عدم وابستگی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور به سایر منابع درآمدی دولت بهمنظور پوشش هزینههای خود است. مطابق جدول 1 درآمدهای این حوزه برای سال آینده در حدود 230 هزار میلیارد ریال برآورد میشود و مطابق جدول 4، مجموع اعتبارات این بخش (مشتملبر اعتبارات هزینهای، تملک دارایی سرمایهای و اختصاصی) حدود 201 هزار میلیارد ریال است.
جدول 4. اعتبارات دستگاههای اجرایی ذیل دستگاه سیاستگذار
(جدول 7. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مرکز ملی فضای مجازی) در لایحه بودجه سال 1403
میلیون ریال
شماره دستگاه |
عنوان دستگاه |
هزینهای |
تملک |
اختصاصی |
جمع |
درصد رشد |
||||
1402 |
1403 |
1402 |
1403 |
1402 |
1403 |
1402 |
1403 |
|||
113586 |
ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه ﻓﻀﺎﻳﻲ اﻳﺮان |
1,183,611 |
1,463,600 |
110,000 |
0 |
1,000,000 |
1,000,000 |
2,293,611 |
2,463,600 |
7 |
149000 |
وزارت ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت |
14,495,086 |
15,395,776 |
116,587,000 |
169,165,013 |
0 |
0 |
131,082,086 |
184,560,789 |
41 |
149001 |
ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت |
1,235,716 |
1,431,500 |
20,000 |
120,000 |
400,000 |
400,000 |
1,655,716 |
1,951,500 |
18 |
149008 |
دﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮرای اﺟﺮاﻳﻲ ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت |
30,000 |
35,000 |
8,000 |
0 |
0 |
0 |
38,000 |
35,000 |
8- |
149100 |
ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺮرات و ارﺗﺒﺎﻃﺎت رادﻳﻮﻳﻲ |
2,569,818 |
3,102,653 |
163,000 |
163,000 |
0 |
0 |
2,732,818 |
3,265,653 |
19 |
149200 |
ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﻀﺎﻳﻲ اﻳﺮان |
640,596 |
965,136 |
11,596,000 |
1,440,000 |
0 |
0 |
12,236,596 |
2,405,136 |
80- |
149300 |
ﭘﺎرک ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت |
381,441 |
450,000 |
82,063 |
108,335 |
600,000 |
500,000 |
1,063,504 |
1,058,335 |
0 |
283100 |
ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻠﻲ ﭘﺴﺖ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان |
0 |
0 |
97,000 |
97,000 |
0 |
0 |
97,000 |
97,000 |
0 |
283300 |
ﺷﺮﻛﺖ ﺳﻬﺎﻣﻲ ارﺗﺒﺎﻃﺎت زﻳﺮﺳﺎﺧﺖ |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
- |
جمع اعتبارات وزارت ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت (جدول 7) |
20,536,268 |
22,843,665 |
128,663,063 |
171,093,348 |
2,000,000 |
1,900,000 |
151,199,331 |
195,837,013 |
30 |
|
101077 |
اعتبارات مرکز ملی فضای مجازی (جدول7) |
370,319 |
614,462 |
5,782,000 |
4,571,000 |
0 |
0 |
۶,۱۵۲,۳۱۹ |
۵,۱۸۵,۴۶۲ |
15- |
جمع اعتبارات وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی (جدول 7 لایحه بودجه) |
20,906,587 |
23,458,127 |
134,445,063 |
175,664,348 |
2,000,000 |
1,900,000 |
157,351,650 |
201,022,475 |
28 |
|
جمع کل اعتبارات ملی (جدول 7 لایحه بودجه) |
13,467,080,724 |
16,454,112,921 |
1,587,180,351 |
2,629,885,000 |
1,786,552,950 |
2,687,825,000 |
16,840,814,025 |
21,771,822,921 |
29 |
|
سهم حوزه فاوا از اعتبارات ملی (جدول 7) برحسب درصد |
0/16 |
0/14 |
8/47 |
6/86 |
0/11 |
0/07 |
0/93 |
0/92 |
- |
5.اعتبارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دستگاههای زیرمجموعه آن و مرکز ملی فضای مجازی در ردیفهای متفرقه منتقل شده به جدول 7 بودجه
ساماندهی ردیفهای متفرقه و امکان انتقال آنها به ردیفهای ذیل دستگاههای اصلی یکی از ویژگیهای برجسته ذکر شده ازسوی دولت برای بخش دوم لایحه بودجه سال 1403 بوده است. این موضوع بدان معناست که بخش عمدهای از ردیفهای اعتباری متفرقه در بودجه باید در ذیل دستگاه اصلی سیاستگذار ساماندهی شده باشند. بررسی جدول 1-7 و 9 لایحه بودجه سال 1403 نشان میدهد که این موضوع در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات بهخوبی رعایت شده است.
در این راستا، اعتبارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دستگاههای زیرمجموعه آن و مرکز ملی فضای مجازی در ردیفهای متفرقه منتقل شده به جدول 7 بودجه سال 1403در جدول ذیل نشان داده شده است. از مجموع حدود 201 هزار میلیارد ریال اعتبارات بخش فاوا در سال 1403، بالغبر 185 هزار میلیارد ریال آن بهصورت اعتبارات متفرقه منتقل شده به دستگاه اصلی و در دو قالب اعتبارات متمرکز درآمد- هزینه (شماره طبقهبندی 730000) و اعتبارات ردیفهای موردی یا موقت (شماره طبقهبندی 750000) توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دستگاههای زیرمجموعه آن و مرکز ملی فضای مجازی هزینه خواهد شد. از این میزان اعتبار بیش از 91 درصد یعنی حدود 169 هزار میلیارد ریال بهصورت تملک دارایی به مصرف خواهد رسید.
جدول 5. اعتبارات وزارت ارتباطات و دستگاههای تابعه آن و مرکز ملی فضای مجازی در ردیفهای متفرقه منتقل شده به جدول 7 بودجه سال 1403
میلیون ریال
شماره طبقهبندی 1402 |
شماره طبقهبندی |
عنوان دستگاه |
موضوع |
هزینهای |
تملک داراییهای سرمایهای |
جمع کل (سال 1403) |
اعتبارات متمرکز درآمد - هزینه |
||||||
730002 |
730000-3 |
مرکز ملی فضای مجازی کشور |
اجرای طرحهای زیرساختی و طرحهای کلان فضای مجازی کشور با تصویب و نظارت شورای عالی فضای مجازی |
0 |
2000 |
2000 |
530094 |
730000-109 |
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
ﮔﺴﺘﺮش ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻠﻲ اﻃﻼﻋﺎت از ﻣﺤﻞ اﻓﺰاﻳﺶ درآﻣﺪ ﭘﻴﺎﻣﻚ |
0 |
2,400,000 |
2,400,000 |
730076 |
730000-110 |
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
اﻳﺠﺎد، تأﻣﻴﻦ و ﺗﻮﺳﻌﻪ زﻳﺮﺳﺎﺧﺘهای اﻗﺘﺼﺎد رﻗﻮﻣﻲ (دﻳﺠﻴﺘﺎل) و ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﺗﻮﻟﻴﺪات ﺑﻮﻣﻲ ﺑﺨﺶ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت |
2,200,000 |
11,300,000 |
13,500,000 |
730077 |
730000-111 |
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺘﻮازن زﻳﺮﺳﺎﺧﺖ ﺧﺪﻣﺎت ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻠﻲ اﻃﻼﻋﺎت در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺮوم، روﺳﺘﺎیی و ﻛﻤﺘﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺷﻬﺮﻫﺎی زﻳﺮ 10 ﻫﺰار ﻧﻔﺮ |
600,000 |
9,000,000 |
9,600,000 |
730078 |
730000-112 |
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
اﻳﺠﺎد، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺘﻮازن و ﺗﺠﻬﻴﺰ زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎی ارﺗﺒﺎﻃﻲ، اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ، ﺧﺪﻣﺎت و ﻣﺤﺘﻮای ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻠﻲ اﻃﻼﻋﺎت |
5,158,776 |
59,000,000 |
64,158,776 |
730079 |
730000-113 |
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﻜﻤﻴﻞ زﻳﺮﺳﺎﺧتها و ﺧﺪﻣﺎت دوﻟﺖ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ |
900,000 |
19,000,000 |
19,900,000 |
730080 |
730000-114 |
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
ﺗأﻣﻴﻦ، ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﺠﻬﻴﺰ زﻳﺮﺳﺎختها و ﺧﺪﻣﺎت ﻓﻀﺎﻳﻲ |
2,600,000 |
22,700,000 |
25,300,000 |
730081 |
730000-115 |
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﻜﻤﻴﻞ زﻳﺮﺳﺎﺧتهای اﻣﻨﻴﺖ و ﺻﻴﺎﻧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در ﺑﺨﺶ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت |
600,000 |
5,000,000 |
5,600,000 |
730113 |
730000-116 |
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎی ﺧﺮﻳﺪوﻓﺮوش اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ در ﻧﻘﺎط روﺳﺘﺎﻳﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖ ﭘﺴﺖ جمهوری اسلامی ایران |
0 |
2,500,000 |
2,500,000 |
730114 |
730000-117` |
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
اﻣﻜﺎن ﺗﺒﺎدل اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ اﻃﻼﻋﺎت و پاسخگویی اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻼمهای ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز دﺳﺘﮕﺎههای اﺟﺮاﻳﻲ- ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت |
1,200,000 |
1,000,000 |
2,200,000 |
730120 |
730000-118 |
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎر (ﻓﻴﺒﺮ) ﻧﻮری ﻣﻨﺎزل و ﻛﺴﺐوﻛﺎرﻫﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻨﺪ «س» ﺗﺒﺼﺮه «7» |
0 |
24,730,000 |
24,730,000 |
|
730000-119 |
ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺮرات و ارﺗﺒﺎﻃﺎت رادﻳﻮﻳﻲ |
ﻣﻮﺿﻮع ﺣﻖاﻟﺴﻬﻢ ﺳﺎزﻣﺎن |
1,962,653 |
0 |
1,962,653 |
730083 |
730000-120 |
ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﻀﺎﻳﻲ اﻳﺮان |
ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﻓﻀﺎﻳﻲ |
442,236 |
1,000,000 |
1,442,236 |
اعتبار ردیفهای موردی (موقت) |
||||||
750002 |
750000-8 |
مرکز ملی فضای مجازی کشور |
طرحهای کلان ملی فضای مجازی کشور |
18,000 |
500,000 |
518,000 |
550034 |
750000-83 |
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
ایجاد، توسعه و تکمیل پروژههای اولویتدار دولت الکترونیکی |
0 |
200,000 |
200,000 |
750019 |
750000-84 |
سازمان فضایی ایران |
توسعه فناوری و کاربردهای فضایی |
0 |
10,500,000 |
10,500,000 |
جمع اعتبارات متفرقه منتقل شده به جدول 7 (ارتباطات و فناوری اطلاعات و مرکز ملی فضای مجازی) |
15,681,665 |
168,832,000 |
184,513,665 |
6.طرحهای تملک دارایی سرمایهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مرکز ملی فضای مجازی در لایحه بودجه سال 1403
جدول زیر بهترتیب اعتبار طرحهای تملک دارایی سرمایهای حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات را نمایش میدهد. بررسی این طرحها نشان میدهد؛ توسعه زیرساختهای شبکه ملی اطلاعات، تأمین منابع صندوق توسعه شبکه فیبر نوری، توسعه زیرساختهای یکپارچه ابری و خدمات دولت هوشمند و تکمیل زیرساختهای اطلاعاتی شبکه ملی اطلاعات، توسعه زیرساخت فناوریهای نوین بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات، توسعه زیرساختهای فضایی و توسعه متوازن منطقهای خدمات حوزه فاوا، اصلیترین عناوین طرحهای تملک داراییهای سرمایهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بهشمار میآیند.
جدول 6. طرحهای تملک دارایی سرمایهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مرکز ملی فضای مجازی در لایحه بودجه سال 1403
شماره ردیف درآمد– هزینه در جدول متفرقه |
عنوان طرح |
جمع مصوبه 1403 |
730078 |
توسعه زیرساختهای شبکه ملی اطلاعات |
27,920,000 |
730078 |
تأمین منابع صندوق توسعه شبکه فیبر نوری |
24,730,000 |
730076 |
ایجاد و توسعه زیرساختهای یکپارچه ابری و خدمات دولت هوشمند |
20,030,000 |
منابع عمومی |
تأمین و تکمیل زیرساختهای اطلاعاتی شبکه ملی اطلاعات |
15,000,000 |
منابع عمومی |
توسعه دانش و زیرساختهای فناوریهای نوین بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات |
14,005,000 |
730083 |
ایجاد، توسعه و تجهیز زیرساختهای فضایی |
11,199,013 |
730002 |
ایجاد و توسعه متوازن منطقهای خدمات بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات |
9,015,000 |
منابع عمومی |
توسعه زیرساختهای خدمات پایه و کاربردی و اقتصاد رقومی |
7,022,000 |
730079 |
توسعه زیرساختهای پایش منابع و نظارت بر سرویسهای ICT |
6,086,000 |
منابع عمومی |
اجرای وظایف امنیت و سالمسازی اجتماعی و فرهنگی بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات |
5,000,000 |
730078 |
هوشمندسازی زیرساختهای شبکه پستی کشور |
4,557,000 |
730078 |
راهبری کلان فضای مجازی کشور |
4,371,000 |
730078 |
تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشینآلات- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
1,321,000 |
730077 |
تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشینآلات- مرکز ملی فضای مجازی کشور |
200,000 |
730081 |
تنظیم و تدوین مقررات و توسعه بازار بخش ICT |
123,000 |
730078 |
تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشینآلات- پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات |
120,000 |
730120 |
تعمیرات اساسی و تأمین ماشینآلات و تجهیزات پارک علم و فناوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
108,335 |
منابع عمومی |
تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات و ماشینآلات- سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی |
40,000 |
مجموع |
150,847,348 |
7.بودجه شرکتهای دولتی زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در لایحه بودجه سال 1403
بودجه شرکتهای دولتی زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در جدول ۷ خلاصه شده است. تعداد 6 شرکت ذیل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات فعالیت میکنند و مجموع درآمدهای آنها در سال 1403، بالغبر 338 هزار میلیارد ریال برآورد شده است. از این مبلغ، بیش از 305 هزار میلیارد ریال هزینه شرکتهای مذکور خواهد بود. 50 درصد سود ویژه این شرکتها در سال 1403، حدود 13 هزار میلیارد ریال خواهد بود. شرکت سهامی ارتباطات زیرساخت بیشترین سود ویژه را در سال 1403 خواهد داشت که حدود 9 هزار میلیارد ریال است. درحالیکه شرکت دولتی پستبانک در سال 1403 با درآمدی بالغبر 155 هزار میلیارد ریال بیشترین درآمد را در بین شرکتهای تابعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خواهد داشت.
جدول 7. بودجه شرکتهای دولتی زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در لایحه بودجه سال 1403
شماره طبقهبندی |
نام شرکت |
درآمد |
هزینه |
50 درصد سود ویژه |
سهم دولت از تقسیم سود |
استفاده از منابع عمومی دولت |
283100 |
شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران |
80,241,595 |
80,241,595 |
0 |
0 |
97,000 |
283110 |
شرکت سهامی خدمات هوایی پست و مخابرات- پیام |
2,440,000 |
1,988,468 |
225,766 |
11,288 |
0 |
283300 |
شرکت سهامی ارتباطات زیرساخت |
97,600,000 |
79,146,076 |
9,226,962 |
322,944 |
0 |
283400 |
سازمان فناوری اطلاعات ایران |
3,113,500 |
3,113,500 |
0 |
0 |
0 |
283900 |
شرکت دولتی پستبانک |
155,075,537 |
141,075,537 |
3,570,000 |
440,895 |
0 |
جمع |
338,470,632 |
305,565,176 |
13,022,728 |
775,127 |
97,000 |
لایحه بودجه سال 1403 درحالی آخرین مراحل تصویب خود را در مجلس شورای اسلامی به پایان میرساند که سال 1403 در عمل اولین سال از اجرای برنامه هفتم بهشمار میآید. از این منظر، بخش دوم لایحه باید در عمل برشی یکساله از اجرای برنامه هفتم و احکام مصوب در بخش اول بودجه سال 1403 را محقق سازد. اصلیترین محورهای مورد اشاره در برنامه هفتم و احکام بخش اول بوجه عبارتند از: ارتقای امنیت سایبری دستگاههای عمومی، توسعه فیبر نوری، توسعه اقتصاد دیجیتال (با اولویتهای تسهیل دسترسی داده، هوش مصنوعی و ارزشگذاری داراییهای نامشهود)، نقشآفرینی کشور در ترانزیت بینالمللی داده و حمایت از توسعه صنعت میکروالکترونیک و گوشی تلفن همراه.
در این راستا، بررسی طرحهای تملک داراییهای سرمایهای حوزه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نشان میدهد، دولت در لایحه بودجه سال 1403 تلاش کرده است که به میزان قابلقبولی اهداف بودجهای مدنظر برنامه هفتم را مدنظر قرار دهد.
پیشنهاد اصلاح برخی از ردیفهای مرتبط با حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش دوم لایحه بودجه 1403:
دلایل توجیهی: در این ردیف مرجع و متولی هزینهکرد اعتبارات این ردیف مشخص نشده است. طبق بند «19» از ماده (5) سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات (مصوب شورای عالی فضای مجازی– سال 1401)، حمایت از تولید گوشی تلفنهای همراه هوشمند داخلی برعهده وزارت صنعت، معدن و تجارت است؛ اما طبق بند «17» ایجاد سیستم عامل داخلی برای تلفن همراه برعهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است. لذا برای تحقق وظایف دو وزارتخانه مذکور در زمینه حمایت از تولید گوشی تلفنهای همراه هوشمند داخلی پیشنهاد میشود اعتبارات این ردیف بین وزارتخانههای صنعت، معدن و تجارت و ارتباطات و فناوری اطلاعات تقسیم شود.
پیشنهاد اصلاحی: عنوان ردیف 43 از شماره طبقهبندی 530000 در جدول 9 لایحه (صفحه 78) بهصورت زیر اصلاح شود:
«حمایت از تولید گوشیهای هوشمند داخلی (3000 میلیارد ریال سهم وزارت صنعت، معدن و تجارت و 2000 میلیارد ریال سهم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات)».
دلایل توجیهی: در ماده (66) برنامه هفتم ، وظایف متعددی در زمینه توسعه زیرساختهای اقتصاد رقومی (دیجیتال) و زیرساختهای ذخیرهسازی و پردازش سریع برعهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گذاشته شده است. این زیرساختها بهعنوان پیشران توسعه هوش مصنوعی و سایر طرحهای دانشبنیان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات محسوب میشوند. لذا پیشنهاد میشود بخشی از اعتبارات این ردیف به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز تخصیص داده شود.
پیشنهاد اصلاحی: عنوان ردیف 75 از شماره طبقهبندی 550000 در جدول 9 لایحه (صفحه 81) بهصورت زیر اصلاح شود:
«طرحهای پیشران دانشبنیان با اولویت حوزههای هوش مصنوعی، کوانتوم، میکروالکترونیک و ... (4000 میلیارد تومان سهم معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانشبنیان رئیسجمهور، 1000 میلیارد تومان سهم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، 2000 میلیارد تومان سهم وزارت صنعت، معدن و تجارت)».